Aktın növü	AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MALİYYƏ BAZARLARINA NƏZARƏT PALATASININ QƏRARI
Qəbul edildiyi tarix	16.11.2018
Qeydiyyat nömrəsi	1851100013
Adı	“Banklarda açıq valyuta mövqeyinin limitlərinin müəyyən edilməsi Qaydaları”nın təsdiq edilməsi barədə
Rəsmi dərc edildiyi mənbə
Qüvvəyə minmə tarixi	01.03.2019
Azərbaycan Respublikasının Vahid hüquqi təsnifatı üzrə indeks kodu	090.060.000
Hüquqi Aktların Dövlət Reyestrinin qeydiyyat nömrəsi	23201811160013
Hüquqi aktın Hüquqi Aktların Dövlət Reyestrinə daxil edildiyi tarix	28.11.2018

 

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2018-ci il 4 oktyabr tarixli 288 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının Nizamnaməsi”nin 4.10.12-ci yarımbəndini rəhbər tutaraq Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının İdarə Heyəti

 

Q Ə R A R A  A L I R:

 

1. “Banklarda açıq valyuta mövqeyinin limitlərinin müəyyən edilməsi Qaydaları” təsdiq edilsin (əlavə olunur).

2. Hüquq və icraat departamentinə (Əfqan Baxışov) tapşırılsın ki, bu Qərarın 3 gün müddətində Azərbaycan Respublikasının Hüquqi Aktların Dövlət Reyestrinə daxil edilməsi üçün Ədliyyə Nazirliyinə təqdim edilməsini təmin etsin.

 

 

 

 

 

 

 

Banklarda açıq valyuta mövqeyinin limitlərinin müəyyən edilməsi Qaydaları

 

1. Ümumi müddəalar

 

Bu Qaydalar “Banklar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 34.2.11-ci maddəsinə uyğun olaraq hazırlanmışdır və Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən banklar və xarici bankların yerli filialları (bundan sonra - banklar) üçün məzənnə riskinin tənzimlənməsi məqsədi ilə açıq valyuta mövqeyinin müəyyən edilməsini və ona tətbiq edilən limitləri tənzimləyir.

 

2. Anlayışlar

 

2.1. Bu Qaydalarda istifadə olunan anlayışlar aşağıdakı mənaları ifadə edir:

2.1.1. valyuta mövqeyi – bankın xarici valyutada və bank metallarında olan tələb və öhdəlikləri;

2.1.2. açıq valyuta mövqeyi – bankın ayrı - ayrı xarici valyutalarda, habelə bank metallarında balans və balansdankənar tələblərinin (bundan sonra – tələblər) və balans və balansdankənar öhdəliklərinin (bundan sonra – öhdəliklər) məbləğləri arasındakı fərq;

2.1.3. qısa açıq valyuta mövqeyi – bankın hər hansı xarici valyuta öhdəlikləri məbləğinin onun tələbləri məbləğindən çox olduğu açıq valyuta mövqeyi;

2.1.4. uzun açıq valyuta mövqeyi – bankın hər hansı xarici valyuta tələbləri məbləğinin onun öhdəlikləri məbləğindən çox olduğu açıq valyuta mövqeyi;

2.1.5. məcmu açıq valyuta mövqeyi – bütün uzun açıq valyuta mövqelərinin manat ekvivalentində məbləğlərinin cəmi ilə bütün qısa açıq valyuta mövqelərinin manat ekvivalentində məbləğlərinin cəmi arasında mütləq kəmiyyətcə böyük olan göstərici;

2.1.6. qapalı valyuta mövqeyi – bankın hər hansı xarici valyuta tələbləri məbləğinin onun öhdəlikləri məbləğinə bərabər olduğu valyuta mövqeyi;

2.1.7. açıq valyuta mövqeyi limiti – açıq valyuta mövqeyinin manat ekvivalentinin bankın məcmu kapitalına nisbəti üzrə bu Qaydalarla müəyyən edilmiş limit;

2.1.8. sərbəst dönərli valyutalar (SDV) – bu Qaydalara 1 saylı Əlavədə göstərilmiş valyutalar;

2.1.9. qapalı valyutalar – bu Qaydalara 1 saylı Əlavədə göstərilmiş valyutalar istisna olmaqla, digər xarici valyutalar;

2.1.10. günün məzənnəsi – açıq valyuta mövqeyinin hesablandığı tarixdə manatın xarici valyutalara nisbətdə Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı (bundan sonra – Mərkəzi Bank) tərəfindən müəyyən edilmiş rəsmi məzənnəsi və ya rəsmi məzənnə üzrə hesablanmış çarpaz məzənnəsi;

2.1.11. struktur valyuta mövqeyi – valyuta risklərinin bankın kapitalına təsirini minimallaşdırmaq məqsədilə qəbul edilmiş uzunmüddətli valyuta mövqeləridir. Bu cür mövqeyə bankların xaricdə törəmə müəssisələr təsis etməsi, səhmlərini xarici valyutada emissiya edərək yerləşdirməsi və möhtəkirlik xarakterinə malik olmayan digər əməliyyatlar üzrə açılmış mövqeləri və s. aid edilir;

2.1.12. hedcləşdirmə – törəmə maliyyə alətləri, habelə forvard müqavilələri vasitəsilə mübadilə məzənnəsinin dəyişməsindən yarana biləcək itkinin qarşısının alınması.

2.2. Bu Qaydalarda istifadə olunan “xarici valyuta” anlayışı “Valyuta tənzimi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda, “bank metalları” anlayışı isə “Qiymətli metallar və qiymətli daşlar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda nəzərdə tutulan mənaları ifadə edir.

 

3. Açıq valyuta mövqeyi üzrə limitlər

 

3.1. Hər bir valyuta üzrə açıq valyuta mövqeyinin hesablanması zamanı aşağıdakılar nəzərə alınır:

3.1.1. xalis spot mövqe (müvafiq xarici valyutada cəmi aktivlərdən cəmi öhdəliklər (hesablanmış faizlər daxil olmaqla) çıxılır);

3.1.2. xalis forvard mövqe (forvard müqavilələri üzrə qəbul ediləcək və ödəniləcək məbləğlər arasındakı fərq);

3.1.3. reallaşması dəqiq olan və geri qaytarıla bilməyən qarantiyalar (benefisiar tərəfindən artıq tələb gəlmiş) və ona oxşar alətlər (məsələn, kredit xətləri, akkreditiv və s.).

3.2. Kredit xətləri üzrə açıq valyuta mövqeyinin hesablanması zamanı aşağıdakı kreditə konvertasiya əmsalları tətbiq olunur:

3.2.1. müddəti bir ilədək olduqda – 20 (iyirmi) faizlə (kreditə konvertasiya əmsalı – 0,2);

3.2.2. müddəti bir ildən çox olduqda – 50 (əlli) faizlə (kreditə konvertasiya əmsalı – 0,5);

3.2.3. müqavilə əsasında banka birtərəfli qaydada öhdəliyi tam yerinə yetirməmək hüququ verildikdə – 10 (on) faizlə (kreditə konvertasiya əmsalı – 0,1).

3.3. Açıq valyuta mövqeyi hesablanarkən ehtiyat hesabına balansdan silinmiş və balansdankənar hesablarda uçotu aparılan aktivlər istisna edilir.

3.4. Açıq valyuta mövqeyi hesablanarkən balans aktivləri müvafiq ehtiyatlar (adi və məqsədli ehtiyatlar) çıxılmaqla nəzərə alınır.

3.5. Bank tərəfindən bağlanmış bütün hedcləşdirmə müqavilələri açıq valyuta mövqeyinin hesablanması zamanı nəzərə alınır. Bank tərəfindən hedc müqaviləsi bağlandığı halda, Azərbaycan Respubikasının Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasına (Palata) və Mərkəzi Banka bu barədə məlumat təqdim olunur. Təqdim olunan məlumatın forması Palata tərəfindən müəyyən olunur. Bağlanmış hedc müqaviləsi icra olunmadıqda, bu barədə bank tərəfindən Palataya məlumat verilir və Palatanın müraciəti əsasında hedc müqaviləsi Mərkəzi Bank tərəfindən icra edilə bilər.

3.6. Açıq valyuta mövqeyi hesablanarkən balansdankənar öhdəliklər xalis məbləğdə (depozit hesabındakı vəsaitlərlə və uzunmüddətli öhdəlikləri üzrə beynəlxalq reytinq agentlikləri tərəfindən verilmiş minimum investisiya reytinqinə malik olan bankların, habelə Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən və beynəlxalq reytinq agentlikləri tərəfindən verilmiş kredit reytinqi Azərbaycan Respublikasının ölkə (suveren) borc reytinqindən maksimum 2 (iki) pillə aşağı olan bankların qarantiyaları ilə təmin olunmuş hissə çıxılmaqla) nəzərə alınır.

3.7. Açıq valyuta mövqeyi hesablanarkən struktur valyuta mövqeləri nəzərə alınmır.

3.8. Açıq valyuta mövqeyi bank tərəfindən günlük əsasda sərbəst dönərli və qapalı valyutalar üçün günün məzənnəsi əsasında hesablanır.

3.9. Xarici valyuta məzənnəsinin və bank metallarının dəyərinin dəyişməsi ilə bağlı risklərin məhdudlaşdırılması məqsədi ilə açıq valyuta mövqeyi limiti bu Qaydalara 3 saylı Əlavədə müəyyən edilən hədlərdən çox olmamalıdır.

3.10. Açıq valyuta mövqeyi limitləri əməliyyat günü ərzində bankların açdıqları valyuta mövqeləri nəzərə alınmadan yalnız əməliyyat gününün yekun göstəricilərinə şamil edilir.

 

4. Açıq valyuta mövqeyinə dair hesabat

 

4.1. Açıq valyuta mövqeyinə dair günlük, həftəlik və aylıq əsaslarda hazırlanmış hesabatlar bu Qaydalara 2 saylı Əlavədə müəyyən edilmiş formada hazırlanır.

4.2. Açıq valyuta mövqeyinə dair günlük hesabat növbəti iş günü saat 15:00-dək, günlər üzrə tərtib olunmuş həftəlik hesabatlar növbəti həftənin ilk iş günü, aylıq hesabatlar növbəti ayın ilk iş günü Palataya təqdim edilir.

4.3. Hesabata həm ölkə daxilində, həm də ölkə xaricində yerləşən filial və şöbələr üzrə icmal məlumatlar daxil edilir. Azərbaycan Respublikası ərazisindən kənarda filial və şöbəyə malik olan banklar, həmçinin bu filial və şöbələrə dair məlumatların əks olunmadığı hesabatı da təqdim edir.

 

5. Yekun müddəalar

 

Bu Qaydalar Azərbaycan Respublikasının Hüquqi Aktların Dövlət Reyestrinin elektron variantında dərc edildiyi gündən 3 (üç) ay sonra qüvvəyə minir.

 

 

 

“Banklarda açıq valyuta mövqeyinin limitlərinin müəyyən edilməsi Qaydaları”nın məqsədləri üçün istifadə olunan sərbəst dönərli valyutaların

 

SİYAHISI

 

 

 

 

 

Açıq valyuta mövqeyinə dair

H E S A B A T

(_____________20___-__ il)

 

 

 

 

 

 

Açıq valyuta mövqeyi	SDV üzrə	Qapalı valyutalar üzrə	Bank metalları üzrə
Uzun açıq valyuta mövqeyi (bir valyuta üzrə)	10%	7%
Qısa açıq valyuta mövqeyi (bir valyuta üzrə)	10%	7%
Məcmu uzun açıq valyuta mövqeyi	20%	14%	3 %
Məcmu qısa açıq valyuta mövqeyi	20%	14%	3 %