Aktın növü	AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MALİYYƏ BAZARLARINA NƏZARƏT PALATASININ QƏRARI
Qəbul edildiyi tarix	07.07.2017
Qeydiyyat nömrəsi	16
Adı	“Kredit ittifaqlarının prudensial tənzimlənməsi Qaydaları”nın təsdiq edilməsi haqqında
Rəsmi dərc edildiyi mənbə
Qüvvəyə minmə tarixi	21.07.2017
Azərbaycan Respublikasının Vahid hüquqi təsnifatı üzrə indeks kodu	090.060.000
Hüquqi Aktların Dövlət Reyestrinin qeydiyyat nömrəsi	23201707070016
Hüquqi aktın Hüquqi Aktların Dövlət Reyestrinə daxil edildiyi tarix	20.07.2017

 

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2016-cı il 10 mart tarixli 828 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının Nizamnaməsi”nin 5.3.2-ci yarımbəndini rəhbər tutaraq Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının Direktorlar Şurası

 

Q Ə R A R A  A L I R:

 

1. “Kredit ittifaqlarının prudensial tənzimlənməsi Qaydaları” təsdiq edilsin (əlavə olunur).

2. Hüquq və icraat departamentinə (Əfqan Baxışov) tapşırılsın ki, bu Qərarın 3 gün müddətində Azərbaycan Respublikasının Hüquqi Aktların Dövlət Reyestrinə daxil edilməsi üçün Ədliyyə Nazirliyinə təqdim edilməsini təmin etsin.

3. Bu Qərarın icrasına nəzarət Baş icraçı direktora (İbrahim Alışov) həvalə edilsin.

 

 

Direktorlar Şurasının sədri                                                                      Rüfət Aslanlı

 

 

 

 

 

Kredit ittifaqlarının prudensial tənzimlənməsi Qaydaları

 

1. Ümumi müddəalar

 

Bu Qaydalar “Kredit ittifaqları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun (bundan sonra - Qanun) 5-ci maddəsinin onuncu və 18-ci maddəsinin ikinci hissələrinə uyğun olaraq hazırlanmış və kredit ittifaqlarının fəaliyyətinə dair iqtisadi tənzimləmə (prudensial) normativləri və tələbləri, habelə fəaliyyətinə dair hesabatlıq qaydasını müəyyən edir.

 

2. Anlayışlar

 

2.0. Bu Qaydalarda istifadə olunan anlayışlar aşağıdakı mənaları ifadə edir:

2.0.1. tam təminatlı kredit - vaxtında və tam qaytarılması bazar dəyəri bu kreditin ödənilməmiş məbləğinə bərabər və ya ondan artıq olan girovla (daşınar və daşınmaz əmlakın girovu), qarantiya, zaminlik və Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə müvafiq olaraq digər üsullarla təmin edilmiş kredit;

2.0.2. qismən təminatlı kredit - bazar dəyəri kreditin ödənilməmiş məbləğindən az olan girovla və ya digər təminatla təmin edilmiş kredit;

2.0.3. təminatsız kredit - heç bir təminatı olmayan və ya təminatının bazar dəyəri olmayan, habelə dəyərindən asılı olmayaraq təminatı Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə müvafiq olaraq rəsmiləşdirilməmiş kredit;

2.0.4. cari kredit - müqavilədə nəzərdə tutulmuş tarixlərə əsas məbləği və faizləri ödənilən kredit;

2.0.5. vaxtı keçmiş kredit - əsas məbləğ, yaxud ona hesablanan faizlər və ya hər hansı birinin ödənilməyən hissəsi üzrə ödənişləri müqavilədə göstərilən tarixdən otuz təqvim günündən artıq gecikdirilmiş kredit;

2.0.6. kapital - kredit ittifaqının nizamnamə kapitalının və bölüşdürülməmiş mənfəətinin (mənfəətdən vergilər və məcburi ödənişlər aparıldıqdan sonra qalan məbləğ) cəmi.

 

3. İqtisadi tənzimləmə (prudensial) normativləri

 

3.1.      Kredit ittifaqının fəaliyyətinə dair aşağıdakı prudensial normativlər müəyyən edilir:

3.1.1.     nizamnamə kapitalının minimum məbləği;

3.1.2.     kapitalın minimum məbləği və onun adekvatlıq əmsalı;

3.1.3.     aktiv və öhdəliklərin ödəniş müddətlərinin uyğunluğu;

3.1.4.     bir üzvə verilən kreditin maksimum məbləği;

3.1.5.     təminatsız kreditin maksimum məbləği;

3.1.6.     kreditlərin təsnifatından asılı olaraq mümkün zərərin ödənilməsi üçün xüsusi ehtiyat fondunun norması.

3.2.           Fəaliyyətdə olan kredit ittifaqları üçün Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası (bundan sonra - Palata) tərəfindən müəyyən edilmiş yeni prudensial normativlər, onlarda dəyişikliklər kredit ittifaqlarına rəsmən bildirildikdən sonra bir aydan tez olmayaraq, kapitalın minimum miqdarına və onun adekvatlıq əmsalına aid tələblərdə dəyişikliklər isə kredit ittifaqlarına rəsmən bildirildikdən sonra altı aydan tez olmayaraq qüvvəyə minir.

 

4. Nizamnamə kapitalı

 

Kredit ittifaqının nizamnamə kapitalı 4000 (dörd min) manat məbləğindən az olmamalıdır.

 

5. Kapital və onun adekvatlıq əmsalı

 

5.1.            Kredit ittifaqının kapitalı 4000 (dörd min) manat məbləğindən az olmamalıdır.

5.2.            Kapitalın adekvatlıq əmsalı normativi kredit ittifaqının fəaliyyətə başladığı vaxtdan bir il ərzində 0.25, sonradan isə 0.20-dən az olmamalıdır.

5.3.            Kapitalın adekvatlıq əmsalı hesabat tarixinə kredit ittifaqı kapitalının cari və vaxtı keçmiş kreditlərin əsas məbləğlərinin qalıqlarının cəminə nisbəti kimi hesablanır.

 

6. Aktivlər və öhdəliklərin ödəniş müddətlərinin uyğunluğu

 

6.1.      Kredit ittifaqı tərəfindən verilmiş kreditlərin və onlara hesablanmış faizlərin qaytarılması tarixləri kredit ittifaqının öhdəliklərinin icra müddətlərini üstələməlidir.

6.2.      Aktivlər və öhdəliklərin ödəniş müddətlərinin uyğunluğu normativi minimum 1-ə bərabər və ya ondan çox olmalıdır.

6.3.      Aktivlər və öhdəliklərin ödəniş müddətlərinin uyğunluğu normativi hesabat tarixinə aktivlərin cəminin (cari kreditlər, ödənilməsi gözlənilən faizlər və digər aktivlər) öhdəliklərin cəminə (kənardan cəlb edilmiş kreditlər, onlara ödəniləcək faizlər və digər öhdəliklər) nisbəti kimi ən azı 0-30, 31-90, 91-180, 181-365 və 365 gündən çox gecikdirilmiş öhdəliklər üzrə hesablanır.

6.4.      Aktivlər və öhdəliklərin ödəniş müddətlərinin uyğunluğu normativinin hesablanması zamanı kredit ittifaqı üzvlərinin vaxtı keçmiş kreditləri və onlara hesablanmış faizlər üzrə borc məbləğləri aktivlərin cəmində nəzərə alınmır.

 

7. Bir üzvə verilən kreditin maksimum məbləği

 

7.1.      Kredit ittifaqının bir üzvünə verdiyi kreditin maksimum məbləği Qanunun 20-ci maddəsinin ikinci hissəsinə müvafiq olaraq kredit alan üzvün kredit ittifaqının nizamnamə kapitalında payının 10 mislindən və qarşılıqlı kredit fondu vəsaitlərinin 10 faizindən çox olmamalıdır.

7.2.      Kredit ittifaqının bir üzvünə verdiyi kreditin maksimum məbləğinin hesablanması zamanı onun kredit ittifaqına bu tarixə olan kredit öhdəlikləri üzrə əsas məbləğlərin qalıqları nəzərə alınır.

 

8.         Təminatsız kreditlərin maksimum məbləği

 

8.1.      Kredit ittifaqının öz üzvlərinə verdiyi təminatsız kreditlərin maksimum məbləği normativi 0.2-yə bərabər və ya ondan çox olmalıdır.

8.2.      Təminatsız kreditlərin maksimum məbləği normativi kredit ittifaqı tərəfindən verilmiş təminatsız və tam təminatı olmayan kreditlərin təmin olunmamış hissəsinin cəminin kredit ittifaqının kapitalına nisbəti kimi hesablanır.

 

9. Xüsusi ehtiyat fondu

 

9.1.      Kredit ittifaqı öz maliyyə vəziyyətini və əməliyyatlarının nəticələrini aydın və obyektiv təsəvvür etmək üçün bütün verdiyi kreditləri rübdə ən azı bir dəfə qiymətləndirməli və fəaliyyəti nəticəsində dəyən zərəri ödəmək məqsədilə kreditlərin təsnifatından asılı olaraq xərclər hesabına xüsusi ehtiyatlar yaratmalıdır.

9.2.      Qiymətləndirmə zamanı kredit ittifaqı kreditləri təhlil edir və onları bu Qaydalara uyğun olaraq müvafiq təsnifləşdirmə kateqoriyalarına aid edir.

9.3.      Təsnifləşdirmə məqsədilə kreditlər standart və qeyri-standart kreditlərə bölünür. Standart kreditlərə “qənaətbəxş” kreditlər, qeyri-standart kreditlərə “qeyri-qənaətbəxş kreditlər”, “təhlükəli kreditlər” və “ümidsiz kreditlər” aiddir.

9.4.      Xüsusi ehtiyatlar təsnifat üzrə aşağıdakı məbləğdə yaradılır:

9.4.1. “qənaətbəxş kreditlər” - əsas məbləği və ya faiz borclarının qaytarılma müddəti müqavilədə müəyyən olunmuş tarixdən 30 günə qədər keçmiş kreditlərin əsas və faiz məbləğinin ödənilməmiş hissəsinin 0%-i həcmində;

9.4.2. “qeyri-qənaətbəxş kreditlər” - əsas məbləği və ya faiz borclarının qaytarılma müddəti müqavilədə müəyyən olunmuş tarixdən 31 gündən 90 günədək keçmiş kreditlərin əsas və faiz məbləğinin ödənilməmiş hissəsinin 30%-i həcmində;

9.4.3. “təhlükəli kreditlər” - əsas məbləği və ya faiz borclarının qaytarılma müddəti müqavilədə müəyyən olunmuş tarixdən 91 gündən 180 günədək keçmiş kreditlərin əsas və faiz məbləğinin ödənilməmiş hissəsinin 60%-i həcmində;

9.4.4. “ümidsiz kreditlər” - əsas məbləği və ya faiz borclarının qaytarılma müddəti müqavilədə müəyyən olunmuş tarixdən 181 gündən çox keçmiş qismən kreditlərin əsas və faiz məbləğinin ödənilməmiş hissəsinin 100%-i həcmində.

9.5.       Kreditlərin qiymətləndirilməsi zamanı onların keyfiyyətinin yaxşılaşması müəyyən edildikdə artıq yaradılmış ehtiyatlar müvafiq xərclər hesabının kreditləşdirilməsi yolu ilə azaldılır və ya əvvəllər gəlirdən çıxılmış ehtiyatın azalmış məbləği gəlirə daxil edilir.

9.6.      Kredit ittifaqı tərəfindən “ümidsiz kreditlər” balansdan əsas borc və faiz məbləğində silinir və kreditlərin balansdan silinməsi kredit ittifaqının ümumi yığıncağının və ya səlahiyyət verildiyi halda Müşahidə Şurasının qərarı ilə həyata keçirilir.

9.7.      Balansdan silinmiş kreditlərin uçotu ən azı beş il ərzində balansdankənar hesabda aparılır. Balansdan silinmiş kreditlər barədə sənədlər “Azərbaycan Respublikasının banklarında arxiv işinin aparılması haqqında Təlimat”da müəyyən olunmuş müddətdə saxlanılır.

9.8.      Əvvəllər balansdan “ümidsiz kreditlər” kimi silinmiş aktivlərin ödənilməsi üçün kredit ittifaqına daxil olmuş vəsait müvafiq xərclər hesabının azaldılmasına yönəldilir və ya əvvəllər gəlirdən çıxılmış ehtiyatın azalmış məbləği gəlirə daxil edilir.

 

10. Hesabat

 

10.1. Kredit ittifaqı fəaliyyətinə dair Palataya aşağıdakı rüblük hesabatlar təqdim edir:

10.1.1. ümumi məlumat (Əlavə 1);

10.1.2. idarəetmə orqanları və daxili auditor haqqında məlumat (Əlavə 2);

10.1.3. balans (Əlavə 3);

10.1.4. mənfəət və zərər haqqında hesabat (Əlavə 4);

10.1.5. fəaliyyətinə dair digər hesabatlar (Əlavə 5 -12).

10.2. Hesabatlar kredit ittifaqının İdarə Heyətinin sədri və İdarə Heyətinin maliyyə hesabatlarının hazırlanmasına məsul üzvü tərəfindən imzalanır və kredit ittifaqının möhürü ilə təsdiq olunur.

10.3. Hesabatlar hesabat rübündən sonrakı ayın yeddisinə kimi kağız və elektron formada təqdim edilir.

10.4. Auditor rəyi ilə təsdiqlənmiş illik balans, mənfəət və zərər haqqında hesabat auditor rəyi ilə birlikdə növbəti ilin may ayının 31-dən gec olmayaraq təqdim edilir.