Miqrasiya və inkişaf

12. Azərbaycandan olan ixtisaslı miqrantları hədəf alan qayıdış siyasətləri vasitəsilə və işə qəbul etmənin ən yaxşı etik standartlarını nəzərə almaqla beyin axınının və beyin itkisinin mənfi təsirlərinin qarşısının alınması, azaldılması və ona qarşı fəaliyyətin həyata keçirilməsi; peşə və ixtisasların tanınmasının asanlaşdırılması; əməyin uyğunlaşdırılması vasitələrinin yaradılması; ETF-in dəstəyi ilə də daxil olmaqla, tələbə, tədqiqatçı və mütəxəssislərin mübadiləsinin, eləcə də təlim, müvəqqəti mübadilə və iş proqramlarının gücləndirilməsi;

13. Miqrantlara təlim və peşə ixtisaslarını təkmilləşdirmək imkanları verən və iş tapmaqda yardım edən xüsusi birgə proqramların həyata keçirilməsi yolu ilə öz ölkələrinə qayıdan miqrantların könüllü qayıdış və davamlı reinteqrasiyasının təşviq edilməsi və dəstəklənməsi; qayıdan miqrantların kövrək kateqoriyalarına müdafiə və yardımı ehtiva edən xüsusi birgə proqramların təmin edilməsi; sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi və kiçik və orta sahibkarlıq sahəsində hüquqi çərçivənin yaradılması;

14. Xaricdə yaşayan azərbaycanlı icmalarla əməkdaşlığın gücləndirilməsi və bunun üçün, həmçinin, azərbaycanlı miqrantların öz mənşə ölkəsinə sənnayə qoyuluşunu artırmağa şərait yaradan proqramların dəstəklənməsi, eləcə də ailələrə göndərilən pul baratlarının ucuz və təhlükəsiz transferini təmin etmə və bunun inkişafa maksimum təsir etmə səylərinin dəstəklənməsi; ikiqat vergitutma və müəyyən hüquqların daşınmasının mümkünlüyünün araşdırılması sahəsində daha sıx əməkdaşlıq edilməsi; azərbaycanlı miqrantların təminatlı qayıdış və ya dövri miqrasiya fəaliyyətlərinə cəlb edilməsi.

Sığınacaq və beynəlxalq müdafiə

15. Azərbaycan Hökumətinin sığınacaq siyasətini həyata keçirmək və qabaqcıl beynəlxalq və Aİ standartlarına uyğun olaraq beynəlxalq müdafiəni təmin etmək imkanlarının gücləndirilməsi;

16. Spesifik sadələşdirilmiş prosedurların tətbiqi yolu ilə, xüsusi ehtiyacı olan şəxslər başda olmaqla, sığınacaq axtaranların qəbulunun və sığınacaq üçün müraciətlərin verilməsinin asanlaşdırılması.

Həyata keçirmə

17. Yerdəyişmə üzrə Tərəfdaşlıq, "Miqrasiya və Yerdəyişməyə Qlobal Yanaşma"ya uyğun olaraq, uzunmüddətli əməkdaşlıq çərçivəsi kimi qəbul edilir və siyasi dialoq və əməkdaşlığa əsaslanır. O, Azərbaycanla Avropa İttifaqı və onun üzv dövlətləri arasında Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq Sazişi və ya onu əvəzləyəcək bir saziş və eləcə də Şərq Tərəfdaşlığı çərçivəsində mövcud əlaqələr əsasında inkişaf edəcək və zaman keçdikcə təkmilləşəcəkdir;

18. Aİ və onun üzv dövlətlərinin müvafiq səlahiyyətləri çərçivəsində təşəbbüsləri vasitəsilə, münasib prosedurlara və Aİ-nin üstünlük vermə prinsipinə uyğun olaraq, Avropa İttifaqı bu tərəfdaşlığın həyata keçirilməsinə töhfə vermək niyyətindədir. Aİ-nin qurumları, xüsusilə də ETF və FRONTEX, lazım gələrsə, bu tərəfdaşlığın həyata keçirilməsinə cəlb oluna bilərlər. Tərəfdaşlıq iştirak etmək istəyində olan istənilən Aİ-nin üzv dövləti üçün açıqdır;

19. Miqrasiya və sığınacaqla bağlı qarşılıqlı maraq doğuran məsələlərin və ehtiyacların müəyyənləşdirilməsi üçün İmzalayan tərəflər öz aralarında dialoq və məsləhətləşmələri tərəfdaşlıq ruhunda daha da inkişaf etdirmək niyyətindədirlər;

20. İmzalayan tərəflər ildə ən azı iki dəfə müvafiq səviyyədə, əməkdaşlıq və dialoq üçün mövcud olan struktur, o cümlədən Aİ-Azərbaycan Ədliyyə, Azadlıq, Təhlükəsizlik, İnsan Hüquqları və Demokratiya üzrə Alt-komitə çərçivəsində tərəfdaşlığın həyata keçirilməsini izləmək, prioritetləri yenidən nəzərdən keçirmək və ehtiyac olduğu təqdirdə, tərəfdaşlığı inkişaf etdirmək məqsəd ilə görüşmək niyyətindədirlər;

21. İmzalayan tərəflər öz aralarında gələcək əlaqələndirməni təmin etmək və bu tərəfdaşlığın həyata keçirilməsində təkrarçılığa yol verməmək məqsədi ilə, xüsusilə də Azərbaycanda olan müvafiq tərəfdaşları və maraqlı tərəfləri uyğun şəkildə əməkdaşlıq platforması vasitəsilə prosesə cəlb etməklə, yerlərdə əməli səviyyədə əməkdaşlıq etmək niyyətindədirlər;

22. Yerdəyişmə üzrə Tərəfdaşlığı həyata keçirmək məqsədi ilə, İmzalayan tərəflər onların mövcud maliyyə imkanlarından asılı olaraq, Aİ-yə gəldikdə isə həmçinin İttifaq və üzv dövlətlər arasında səlahiyyət bölgüsünə hörmət etməklə, müvafiq prosedurlara uyğun olaraq, Əlavədə göstərilmiş təşəbbüslərə münasibətdə öz niyyətlərini təsdiq edirlər. Onlar öz müvafiq səylərini yaxşı əlaqələndirmək niyyətindədirlər. Onlar Əlavəni təklif olunan fəaliyyət növləri ilə mütəmadi olaraq yeniləmək niyyətindədirlər;

23. Uyğun hesab edilən vaxtda İmzalayan tərəflər hazırkı Tərəfdaşlığın qiymətləndirilməsini həyata keçirəcəklər.

24. Bu Birgə Bəyannamənin müddəaları beynəlxalq hüquq baxımından hüquq və öhdəliklər yaratmır.

Brüssel şəhərində 5 dekabr 2013-cü il tarixində imzalanmışdır.

Azərbaycan Respublikası, Avropa İttifaqı və Avropa İttifaqının iştirakçı üzv dövlətləri, o cümlədən Çex Respublikası, Bolqarıstan Respublikası, Fransa Respublikası, Litva Respublikası, Niderland Krallığı, Polşa Respublikası, Slovakiya Respublikası, Sloveniya Respublikası adından (imzalar).

Azərbaycan Respublikası, Avropa İttifaqı və onun üzv dövlətləri arasında Yerdəyişmə üzrə Tərəfdaşlıq barədə Birgə Bəyannaməyə dair

Ə L A V Ə

Yerdəyişmə üzrə Tərəfdaşlıq çərçivəsində İmzalayan tərəflər mövcud maliyyə imkanlarından asılı olaraq, Aİ-yə gəldikdə isə həmçinin İttifaq və üzv dövlətlər arasında səlahiyyət bölgüsünə hörmət etməklə və müvafiq prosedurlara uyğun olaraq bu Əlavədə sadalanan təşəbbüsləri həyata keçirmək niyyətlərini təsdiq edirlər.

İmzalayan tərəflər özlərinin səylərini müvafiq qaydada əlaqələndirməyi öz üzərlərinə götürürlər.

İmzalayan tərəflər bu Əlavəni, zərurət yarandıqda, müntəzəm qaydada yeniləməyi nəzərdə tuturlar.

I) Miqrasiyanın idarə edilməsi

Məqsəd: xüsusilə Azərbaycanın miqrasiyanın idarə edilməsi imkanlarının artırılması yolu ilə, miqrasiyanın monitorinqi imkanlarının gücləndirilməsinə dəstək verilməsi

miqrasiya axınları barədə analitik və statistik hesabatların hazırlanması imkanlarının gücləndirilməsi;

Azərbaycanın miqrasiya məlumat bazasının təkmilləşdirilməsi;

xüsusilə Miqrasiya İcmalının yenilənməsi vasitəsi ilə miqrasiyanın idarə edilməsi imkanlarının gücləndirilməsi;

Avropa İttifaqı üzv dövlətlərinin ixtisaslı işçilərə olan tələbatın müəyyən edilməsi üzrə müsbət təcrübələrinin təşviqi;

Azərbaycandan Avropa İttifaqına miqrasiya axınlarının monitorinqi;

əməyin idarə olunması və proqnozlaşdırılması üzrə təcrübə mübadiləsi.

II) Yerdəyişmə, qanuni miqrasiya və inteqrasiya

Məqsəd: qanuni və əmək yerdəyişməsi üzrə daha yaxşı çərçivənin təmin edilməsi, o cümlədən müvəqqəti və dövri miqrasiyanın asanlaşdırılması, potensial miqrantların Avropa İttifaqına qanuni miqrasiyanın yolları və üzv dövlətlərdə qanuni məşğulluq, habelə tənzimlənməyən miqrasiyanın riskləri barədə məlumatlandırılması; "yola düşmədən öncə təlim"in həyata keçirilməsi; tələbə və mütəxəssis mübadiləsinin təşviqi; akademik və peşə ixtisaslarının tanınması və Avropa İxtisas Çərçivəsi və ixtisaslara dair milli qanunvericilik üzrə məlumat mübadiləsi; qanuni miqrantların sosial müdafiəsi

potensial miqrantlara ünvanlanmış və miqrasiyanın qanuni yolları, təyinat ölkələrində miqrantların hüquq və vəzifələri, eləcə də tənzimlənməyən miqrasiyanın potensial riskləri kimi məsələləri əhatə edən məlumatlandırma kampaniyaları sahəsində miqrasiyanın idarə olunmasına məsul olan qurumların imkanlarının gücləndirilməsi;

qanuni vasitələrlə miqrasiya, həmçinin dövri miqrasiyanın mümkünlüyü haqqında məlumatların mübadiləsi;

Avropa İttifaqında tətbiq olunan immiqrasiya üzrə qayda və qanunlara dair məlumatın Azərbaycan dilində nəşri və yayılması;

miqrantların ixtisaslarının tanınmasının asanlaşdırılması sahəsində əməkdaşlıq;

inteqrasiya, reinteqrasiya və əməkçi miqrantların sosial müdafiəsi üzrə Avropa İttifaqı üzv dövlətlərinin təcrübəsinin öyrənilməsi;

tələbələrin və tədqiqatçıların dövri miqrasiyasının asanlaşdırılması;

tələbələrin və tədqiqatçıların Avropa İxtisas Çərçivəsi haqqında məlumatlandırılması.

III) Qeyri-qanuni miqrasiya və insan alverinə qarşı mübarizə, readmissiya, şəxsiyyəti təsdiq edən və səyahət sənədlərinin təhlükəsizliyi, sərhəd idarəçiliyi

Məqsəd: qeyri-qanuni miqrasiyanın qarşısının alınması və onunla mübarizə üçün səmərəli mexanizmlərin və konkret təşəbbüslərin irəli sürülməsi, readmissiya və reinteqrasiya prosedurlarının səmərəli şəkildə həyata keçirilməsi, şəxsiyyəti təsdiq edən sənədlərin təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi və sərhəd nəzarəti və sərhəd idarəçiliyi imkanlarının artırılması

saxta və saxtalaşdırılmış sənədlərin aşkarlanması üzrə imkanların gücləndirilməsi;

qayıdış və readmissiyanın idarə olunması üzrə müsbət təcrübələrin təşviqi;

insan alverinə qarşı mübarizə sahəsində müsbət təcrübələrin təşviqi;

sərhəd təhlükəsizliyi sahəsində, o cümlədən İnteqrə edilmiş Sərhəd İdarəçiliyi çərçivəsində tədbirlər üzrə əməkdaşlıq;

sərhəd nəzarət və sərhəd idarə etmə imkanlarının gücləndirilməsi üzrə əməkdaşlıq, avadanlığın təminatı və sənədlərin yoxlanışını da əhatə edən təlimlər;

dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrində tətbiq edilən avtomatlaşdırılmış nəzarət və biometrik sistemlərə dair qabaqcıl standartların öyrənilməsi;

sərhəd qurumlarının heyətinin təlimçiləri üçün təlim.

IV) Miqrasiya və inkişaf

Məqsəd: miqrasiya və inkişaf arasında qarşılıqlı müsbət asılılığın təşviqi, beyin axını və beyin itkisinin mənfi təsirlərinin qarşısının alınması, azaldılması və ona qarşı fəaliyyətin həyata keçirilməsi, Azərbaycana qayıdan vətəndaşların Azərbaycanın əmək bazarına asan reinteqrasiyasının və onların özlərinin, habelə Azərbaycanın inkişafı naminə xaricdə əldə etdikləri bacarıqlarının və ixtisaslarının tanınması, xıisusilə miqrantların sahibkarlıq fəaliyyətinin təşviqi

qayıdan miqrantların reinteqrasiyası üçün davamlı proqramların hazırlanması, o cümlədən miqrant sahibkarlara dəstək və mikro bizneslərin yaradılması.

V) Sığınacaq və beynəlxalq müdafiə

Məqsəd: ən təkmil beynəlxalq standartlara və müvafiq beynəlxalq sənədlərə uyğun olaraq sığınacaq siyasətinin həyata keçirilməsi və beynəlxalq müdafiənin təmin edilməsi üçün Azərbaycan Hökumətinin imkanlarının gücləndirilməsi

insanların kövrək kateqoriyalarının ehtiyaclarına xüsusi vurğu etməklə, Avropa İttifaqı üzv dövlətlərinin sığınacaq prosedurları, o cümlədən sığınacaq axtaran şəxslərlə müsahibələrin keçirilməsi və keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi, mənşə ölkəsi barədə məlumat, sığmacaq verilməsi ilə bağlı qərarların qəbul edilməsi və qərarlara tətbiq olunan meyarlar, qəbul edilmiş qərarların keyfiyyətinin dəyərləndirilməsi metodologiyası üzrə təcrübələrinin öyrənilməsi;

Avropa İttifaqı üzv dövlətlərində tətbiq olunan əlavə və müvəqqəti müdafiə formalarının öyrənilməsi;

Avropa İttifaqı üzv dövlətlərində qaçqın statusu almış və ya əlavə müdafiə formalarından yararlanan şəxslərin sosial problemlərinin həlli yolları, onların yerli cəmiyyətə inteqrasiyası və naturalizasiyası prosedurlarının öyrənilməsi;

EURODAC çərçivəsində tətbiq olunan qaydalar və prosedurların öyrənilməsi, o cümlədən sığınacaq axtaranların barmaq izlərinin toplanılması, onlar barədə fərdi məlumatların məlumat bazasında qeydiyyatı və bu cür məlumat bazasının idarə olunması.