1. Dağ-mədən işləri

1.1. Faydalı qazıntıların çıxarılması. Geoloji kəşfiyyat işləri. Şaxtaların, mədənlərin, metropolitenlərin, yeraltı arxların, tunellərin və digər yeraltı qurğuların tikintisi, rekonstruksiyası, texniki cəhətdən təchizat vasitələrinin tamamilə yeniləşdirilməsi və əsaslı təmir olunması

1.1.1. Faydalı qazıntıların çıxarılması üzrə şaxtalarda, mədənlərdə, mədən axtarışlarında, geoloji kəşfiyyatda; drenaj şaxtalarında; şaxtaların, mədənlərin tikintisində yeraltı işlər

a) yeraltı işlərdə tam iş günündə məşğul olan bütün fəhlələr

b) yeraltı sahələrin rəhbərləri və mütəxəssisləri

c) şaxtaların, şaxtaidarə hüquqlu şaxtaların, mədənlərin və mədən axtarışlarının rəhbərləri:

baş mühəndislər

baş mexaniklər

baş energetiklər

direktorlar, rəislər

ç) il ərzində (hesablanma dövründə) yeraltı işlərdə məşğul olan fəhlələr, rəhbərlər, mütəxəssislər və qulluqçular

qazölçənlər

geoloji işlərdə dağ-mədən fəhlələri

markşeyder işlərində dağ-mədən fəhlələri

karotajçılar

bərkidicilər

avadanlıqların quraşdırılması, sökülməsi, təmiri və sazlanması ilə məşğul olan fəhlələr və mütəxəssislər

gövdələrin, şurfların və qaldırıcı maşınların xidməti və avadanlığın təmiri üzrə işlərdə məşğul olan növbətçi elektrik çilingərləri (çilingərlər) geoloqlar

sahə geoloqları

baş geoloqlar

geofiziklər

hidrogeoloqlar

şaxta tikintilərində və onlara bərabərləşmiş idarələrdə baş mühəndislər, istehsalat, yeraltı tikinti və təhlükəsizlik texnikası üzrə onların müavinləri (köməkçiləri)

baş markşeyderlər, onların müavinləri

şaxta tikintilərində və onlara bərabərləşmiş idarələrdə baş mexaniklər, onların müavinləri (köməkçiləri)

şaxtadaxili (şaxtada) nəqliyyat dispetçerləri

dağ-mədən dispetçerləri

dağ-mədən işlərində müdirlər

yeraltı partlayıcı materiallar anbarlarının müdirləri

istehsalat, təhlükəsizlik texnikası, texnologiya (baş texnoloqlar), buruqpartlayıcı (buruq, partlayıcı) işləri, ventilyasiya, yeraltı nəqliyyat üzrə baş mühəndislərin müavinləri (köməkçiləri)

şaxtalarda, şaxtaidarə hüquqlu idarələrdə, mədənlərdə və mədən axtarışlarında istehsalat üzrə (şaxta tikintisində) direktor müavinləri (köməkçiləri)

baş mexaniklərin, baş energetiklərin müavinləri (köməkçiləri) növbələrdə məşğul olan mühəndislər

yeraltı şəraitdə iş görən sazlama və sınaq üzrə mühəndislər (aparıcı, 1-ci, 2-ci dərəcəli və dərəcəsiz)

yeraltı işlərdə-şaxtalarda, mədənlərdə və mədən axtarışlarında texniki dağ sahə inspektorları

markşeyderlər

sahə markşeyderləri

suboşaltma, rabitə və hava təsərrüfatı üzrə işlərdə məşğul olan ustalar

dağ-mədən istehsalat sahələrinin ustaları

nəzarət ustaları (böyük ustalar)

istehsalat sahələrinin ustaları

mexaniklər (böyük mexaniklər, növbə mexanikləri)

qaldırıcı qurğular üzrə mexaniklər (qaldırma üzrə mexaniklər)

şaxta qazma (dağ sexi) rəisləri, onların müavinləri (köməkçiləri)

növbə rəisləri

şaxta tikinti və ona bərabər tutulan idarələrin rəisləri, onların istehsalat və yeraltı tikinti üzrə müavinləri (köməkçiləri)

sahə rəisləri, onların yeraltı şəraitdə iş görən müavinləri

dağ-mədən normalaşdırıcıları

dağ-mədən sahə normalaşdırıcıları

yeraltı şəraitdə sazlama və sınama işləri görən bütün ixtisaslar üzrə texniklər (1-ci, 2-ci dərəcəli və dərəcəsiz)

texniki rəhbərlər, onların müavinləri (köməkçiləri)

yeraltı işlərdə xronometrajçılar

elektriklər (böyük elektriklər)

elektrik mexanikləri (böyük elektrik mexanikləri)

energetiklər (böyük energetiklər)

d) il ərzində (hesablanma dövründə) yeraltı şəraitdə iş görən idarələrin, partiyaların, kontorların və s. müəssisə və təşkilatların, onların filiallarının rəhbərləri, mütəxəssisləri:

baş mühəndislər, onların istehsalat üzrə müavinləri (köməkçiləri)

baş markşeyderlər, onların müavinləri

baş mexaniklər, onların müavinləri

baş energetiklər, onların müavinləri

əməyin mühafizəsi və təhlükəsizlik texnikası üzrə dağ-mədən mühəndisləri

sahə markşeyderləri

ustalar, dağ-mədən ustaları

mexaniklər

idarə (partiya, kontor, müəssisə və filial) rəisləri, onların istehsalat üzrə müavinləri

sahə rəisləri, onların müavinləri (köməkçiləri)

dağ-mədən sahə normalaşdırıcıları

elektrik mexanikləri

energetiklər

e) tam iş günü ərzində yer altında olmaqla, yuxarıda göstərilən fəhlə və qulluqçulara xidmətlə məşğul olan bütün işçilər (yeraltı tibb məntəqələrinin tibbi personalı, yeraltı telefon rabitə işçiləri və s.) [2]

1.1.2. Tikintidə, rekonstruksiyada, yenidən texniki təchizatda və əsaslı təmirdə: dağ-mədən yerlərində, metropolitenlərdə, yeraltı arxlarda, tunellərdə və s. yeraltı qurğularda yeraltı işlər

a) fəhlələr:

armaturçular

betonçular

şpur qazmaçıları

partladıcılar

avtomobil sürücüləri (özüboşaldanların)

yeraltı dağ-mədən fəhlələri

izolyasiyaçılar

bərkidicilər

bucurğadçılar

buldozer maşinistləri

qazma qurğularının maşinistləri

kran maşinistləri (krançılar)

motovoz maşinistləri

nasos qurğularının maşinistləri

yükvuran maşınların maşinistləri

yeraltı özüyeriyən maşınların maşinistləri

«kor» gövdələrdə məşğul olan qaldırıcı maşınların maşinistləri

qaldırıcı səyyar dəzgahlarının maşinistləri

keçid komplekslərinin maşinistləri

skreper maşinistləri

skreperli bucurğadların maşinistləri

keçidlərdə məşğul olan birçalovlu ekskavatorların maşinistləri

elektrovozların maşinistləri

keçiddə məşğul olan ventilyasiya qurğularının motorçuları

keçidçilər

partlayıcı materialları paylayanlar

gövdəçilər

transportyorçular

naxışdöyənlər

elektrik qaz qaynaqçıları

keçiddə məşğul olan yarımstansiyalara xidmət üzrə elektrik montyorları avtomatlaşdırılmış və yarımavtomatlaşdırılmış maşınlarda elektrik qaynaqçıları

əl ilə qaynaqda elektrik qaynaqçıları

yeraltı dağ-keçid avadanlığının elektrik çilingərləri (çilingərlər)

b) il ərzində (hesablanma dövründə) iş vaxtının 50 faizini və daha çoxunu yeraltı işlərdə məşğul olan rəhbərlər, mütəxəssislər, qulluqçular və fəhlələr:

növbə rəisləri

idarə rəisləri, onların istehsalat, yeraltı tikinti üzrə müavinləri sahə rəisləri, onların müavinləri (köməkçiləri)

şaxta rəisləri, onların müavinləri (köməkçiləri)

dağ-mədən normalaşdırıcıları

texniki rəhbərlər, onların müavinləri (köməkçiləri)

baş mühəndislər, onların istehsalat, yeraltı tikinti, təhlükəsizlik texnikası üzrə müavini

baş markşeyderlər, onların müavinləri

baş mexaniklər, onların müavinləri

baş energetiklər, onların müavinləri

yeraltı sahələrin dağ-mədən işləri üzrə mühəndisləri

bütün adda markşeyderlər

sahələrin dağ-mədən ustaları

növbə mexanikləri

yeraltı sahələrin mexanikləri

yeraltı sahələrin texnikləri

yeraltı sahələrin elektrik mexanikləri, onların müavinləri (köməkçiləri)

yeraltı sahələrin energetikləri

keçiddə məşğul olan dağ-mədən avadanlığının quraşdırıcıları markşeyder işlərində dağ-mədən fəhlələri

1.1.3. 150 metr və aşağı olan dərinlikdə faydalı qazıntıların hasilatı üzrə kəsiklər (karxanalar) və mədənlər

tam iş günü ərzində kəsiklərdə, karxanalarda və mədənlərdə məşğul olan fəhlələr, rəhbərlər və mütəxəssislər (yer səthində məşğul olanlardan başqa)

1.1.4. Dağ mumunun (boz kömür mumu) və ozokeritin istehsalı

a) fəhlələr:

dağ mumunun istehsalı aparatçıları

tökücü maşınların maşinistləri

ozokeritin əllə tökülməsi ilə məşğul olan fəhlələr

b) mütəxəssislər:

bu siyahıda sadalanan fəhlələrə rəhbərlik edən ustalar, böyük ustalar

1.1.5. Dağ xilasedici hissələr (stansiyalar)

a) fəhlələr:

respiratorçular

şaxtalarda (mədənlərdə) nümunə götürənlər

b) rəhbərlər və mütəxəssislər (komanda heyəti):

tağım komandirləri, onların müavinləri (köməkçiləri)

manqa komandirləri, onların müavinləri (köməkçiləri)

dəstə komandirləri, onların müavinləri (köməkçiləri)

məntəqə komandirləri, onların müavinləri (köməkçiləri)

1.2. Açıq üsulla kömürün, filizin, şistin, ozokeritin, talkın, kaolininin, qrafitin, dolomitin, kvarsitin, əhəng daşının, mergelin, maqnezitin, çöl və plavik şpatının, gipsin, baratların, pyezokvarsın, əqiqin, boritlərin, fosforitin, apatitlərin, kükürdün, almazların, mərmərin, qranitin, andezitin, təbaşirin, qumlardan qiymətli və əlvan metalların, diabazanın, qranodioritin, bazaltın, qumdaşının, kəhrəbanın, slyudanın, azbestin, duz və tərkiblərində 1-2-ci sinif təhlükəli zəhərli maddələr, həmçinin 3-cü sinif təhlükəli zəhərli maddələr olan digər filiz olmayan qazıntıların hasilatı. Şaxtaların, mədənlərin, kəsmələrin, karxanaların, draqların, metropolitenlərin, tunellərin, yeraltı arxların və digər yeraltı qurğuların tikintisi. Torpaqların rekultivasiyası, texniki quyuların qazılması, yeraltı yanğınların, terrikon və süxur laylarında yanğınların profilaktikası və söndürülməsi üzrə dağ-mədən işləri

1.2.1. Açıqda dağ-mədən işləri və yer səthində işlər

a) fəhlələr:

kəsmələrdə, karxanalarda, axtarış mədənlərində, yuyucu cihazların, şaxtaların, mədənlərin və drenaj şaxtalarının səthində işlər. Şaxtaların, mədənlərin, kəsmələrin, karxanaların, metropolitenlərin, daraqların, tunellərin, yeraltı arxların və digər yeraltı qurğuların tikintisinin sənaye meydançalarında işlər

torpaqların rekultivasiyası, texniki quyuların qazılması, yeraltı yanğınların, terrikonlarda və süxur laylarında yanğınların profilaktikası və söndürülməsi üzrə dağ-mədən işləri

quyupartlatma işləri

bütün adalarda aparatçılar

bunkerçilər

şpur qazmaçıları

vaqonetçilər

hava-kanat yolu vaqonetçiləri

partladıcılar

texnoloji prosesdə dağ-mədən kütləsinin nəqli ilə məşğul olan avtomobil sürücüləri

dağ-mədən kütləsinin yüklənməsi ilə məşğul olan yükləyicilərin sürücüləri

laylarda yükboşaldıcılar

hidromonitorçular

istehsalat sahələrində, həmçinin nümunələr seçilməsi və partladıcı materialların çatdırılması üzrə markşeyder və geoloji işlərdə məşğul olan bütün adlarda dağ-mədən fəhlələri

şadaraçılar

yuxarıda sadalanan qazıntıların və süxurların yüklənməsi və boşaldılması ilə məşğul olan yükləyicilər

son hala çatdıranlar

baltasalanlar

möhkəmləndirici materialları şaxtaya daşıyanlar

dragerçilər

qlauber duzunun hasilatı üzrə drenajçılar

doğrayıcılar

qazmaçılar

slyuda tədarükçüləri

açma və təmizləmə işlərində məşğul olan yerqazanlar

daş mişarlayıcıları

daşyonanlar

xəndək qazanlar

plitə və blok doğrayanlar

konsentratorçular

depoda parovoz ocaqçıları

bərkidicilər

dəmirçilər — buruq dolduranlar

lampaçılar

bucurğadçılar

kəsmələrdə və karxanalarda məşğul olan lent yığışdırıcıları

lyukçular

partlatma ustaları

draq matrosları

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan avtoqreyder maşinistləri

buldozer maşinistləri, o cümlədən yanan terrikonların və şaxtaların süxur laylarında kəsmələrdə, zənginləşdirmə və briket fabriklərində sökmə və söndürmə işləri ilə məşğul olanlar

düzəldilmə-altsalma-tamamlama maşınlarının maşinistləri

düzəldilmə-altsalma-hamarlama maşınlarının maşinistləri

qazma qurğularının maşinistləri

titrəmə yükləyici qurğuların maşinistləri

kəsmələrdə, ortaq kömür anbarlarında və laylarda məşğul olan yol-nəqliyyat maşınlarının maşinistləri

draqa maşinistləri

doğrayıcı-yükləyici aqreqatların maşinistləri

doğrayıcı qurğu maşinistləri

üzən özüyeriməyən torpaqsoran alətlərin maşinistləri

torpaqsoran qurğu maşinistləri

daşkəsən maşın maşinistləri

konveyer maşinistləri

avtomobil kranlarının maşinistləri

kran maşinistləri (krançılar)

kratser maşinistləri

dəyirman maşinistləri

drenaj işlərində məşğul olan nasos qurğularının maşinistləri

lay yaradanların maşinistləri

lay körpüsünün maşinistləri

lay kotanlarının maşinistləri

buxar maşınlarının və lokomobillərin maşinistləri yükləyici-sona çatdırıcı maşınların maşinistləri

yükləyici maşınların maşinistləri

qüllə, dirək və şaxta qaldırıcılarının maşinistləri

qaldırıcı maşın maşinistləri

qaldırıcı-səyyar taxtabəndlərin maşinistləri

yolçəkənin maşinistləri

yolqaldıranın maşinistləri

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan geniş izli yolçəkənlərin maşinistləri

hamarlayıcı maşın maşinistləri

skreper maşinistləri

skreperli bucurqad maşinistləri

slyudadan lövhə düzəldən maşınların maşinistləri

kəsmələrdə və karxanalarda məşğul olan qaryığan və yol yığışdıran maşınların maşinistləri

çeşidləmə maşınlarının maşinistləri

dartıcı aqreqat maşinistləri

tam kəsikli şaxta gövdəsini qazmaq üzrə qurğuların maşinistləri

kəsmələrdə və karxanalarda məşğul olan nəqliyyat vasitələrinin emalı üzrə qurğuların maşinistləri

kəsmələrdə və karxanalarda qabaritsiz dağ-mədən kütləsinin dağıdılması üzrə qurğuların maşinistləri

slyudanı parçalama üzrə qurğunun maşinistləri

frezaqreqat maşinistləri

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan xopper-dozatorların maşinistləri

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan şpalvuran maşın maşinistləri

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan çınqıltəmizləyən maşın maşinistləri

ekskavator maşinistləri

dağ-mədən avadanlığının quraşdırıcıları

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan yol montyorları

mexaniki kürəklərin motorçuları

metalın ayrılması üzrə yuyucu cihazların motorçusu

tayvuranlar

dağ-mədən qazıntılarını yığanlar

ozokerit istehsalında məşğul olan əmtəə operatorları

çevirib boşaldanlar

nümunəgötürənlər

kiçiklitrajlı draqaların maşinistləri

geoloji nümunələrin yuyucuları

yer səthi işlərində qazmaçılar

nasosçular-skrubberçilər

çeşidləyicilər

yer səthində məşğul olan gövdəçilər

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan traktorçular

slyudanın qablaşdırılması ilə məşğul olan qablaşdırıcı-yığıcılar

hidromis qurğuların sementləşdiriciləri

şlisləyicilər

şlüzçülər

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan dispetçer avadanlığının və teleavtomatikanın elektrik montyorları

dispetçer

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan kontakt şəbəkələrinin elektrik montyorları

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan telefon rabitə xətt qurğularının və radiolaşdırmanın elektrik montyorları

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan elektrik ötürücü hava yollarının təmiri üzrə elektrik montyorları

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan rabitə elektrik montyorları

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan siqnalizasiya, mərkəzləşmə və bloklama qurğularının elektrik montyorları

növbətçi və avadanlığın təmiri üzrə elektrik çilingərləri (çilingərlər)

b) rəhbərlər və mütəxəssislər

kəsmələrin, karxanaların, axtarış mədənlərinin, hidravlik və yuyucu cihazların, şaxtaların tikintisindəki sənaye meydançalarının, mədənlərin, kəsmələrin, kəsmə idarələrinin, karxanaların, draqaların, metropolitenlərin, tunellərin, yeraltı arxların və digər yeraltı qurğuların, şaxtaların, kəsmələrin, karxanaların şaxtaların və mədənlərin səthindəki işlər:

geofiziklər

istehsalat sahələrinin növbələrində məşğul olan mühəndislər

yeraltı şəraitdə işləri yerinə yetirən dağ-mədən mühəndisləri (aparıcı, 1-ci və 2-ci dərəcəli və dərəcəsiz)

sahə markşeyderləri

qazma buruq ustaları

qazma buruq sahə ustaları (böyük ustalar)

dağ-mədən ustaları

kəsmələrdə, karxanalarda və laylarda məşğul olan yol ustaları

nəzarətçi ustalar (böyük ustalar)

avadanlığın təmiri üzrə ustalar (böyük ustalar)

istehsalat sahələrinin ustaları (böyük ustalar) mexaniklər, böyük mexaniklər

draqa rəisləri

növbə rəisləri

sahə rəisləri, onların müavinləri (köməkçiləri)

sex

(dağ-mədən) rəisləri, onların müavinləri (köməkçiləri)

iş icraçıları, bövük iş icraçıları, onların müavinləri (köməkçiləri)

elektrik mexanikləri

energetiklər

sahə elektrikləri

1.2.2. Kömürün yeraltı qazlaşdırılması üzrə yer səthində işlər

a) fəhlələr:

kömürün yeraltı qazlaşdırılmasında, kükürd təmizləyici, qaz-generator, qazüfürücü və buruq qazma sahələrində (sexlərində) məşğul olan fəhlələr

b) rəhbərlər və mütəxəssislər:

qaz-generator, qazüfürücü və kükürd təmizləyici sahələrin (sexlərin) ustaları

qaz-generator, qazüfürücü və kükürd təmizləyici sahələrin (sexlərin) mexanikləri

növbə rəisləri

1.2.3. özül materialının hasilatı, yenidən emalı və nəql edilməsi

a) fəhlələr:

bunkerçilər

hava-kanat yolu vaqonetçiləri

partladıcılar

karxanalarda məşğul olan avtomobil (yük) sürücüləri

dağ-mədən fəhlələri

şadaraçılar

dozalaşdırıcılar

doğrayıcılar

qazmaçılar

sındırıcı çəkiclə işləyən qazmaçılar

bucurğadçılar

lyukçular

partladıcı ustalar

buldozer maşinistləri

qazma qurğu maşinistləri

konveyer maşinistləri

dəyirman maşinistləri

hidroözül üçün qarışdırıcı qurğu maşinistləri

ekskavator maşinistləri

b) mütəxəssislər:

karxanalarda məşğul olan sahə ustaları

doğrayıcı fabriklərin, sahələrin (sexlərin) ustaları

1.2.4. inersiyalı toz istehsalı

a) fəhlələr:

toz boşaldıcıları

mexaniki daşınmada məşğul olan dağ-mədən fəhlələri

doğrayıcılar

qazma qurğu maşinistləri

konveyer maşinistləri

dəyirman maşinistləri

qaldırıcı maşın maşinistləri

quruducu quru maşinistləri

tayvuranlar

nümunə götürənlər

növbətçi və avadanlığın təmiri üzrə elektrik çilingərləri (çilingərlər)

b) mütəxəssislər

doğrayıcı, üyüdücü və quruducu sexlərin ustaları, böyük ustalar

1.2.5. Dağ mumu (boz kömür mumu), boz kömür və ozokeritin bazasında reagentlərin istehsalı

a) fəhlələr:

ozokerit və ozokerit məhsulu istehsalının aparatçıları

reagent istehsalının aparatçıları

xammal və yanacaqla bağlı işlərdə məşğul olan yükləyicilər

doğrayıcılar

konveyer maşinistləri

quruducu qurğuların maşinistləri

təmirçi çilingərlər

növbətçi və avadanlığın təmiri üzrə elektrik çilingərləri (çilingərlər)

b) rəhbərlər və mütəxəssislər

növbə rəisləri

sex rəisləri və onların müavinləri

ustalar, böyük ustalar

avadanlığın təmiri üzrə ustalar, böyük ustalar mexaniklər

1.3. Geologiya kəşfiyyat işləri (yerüstü)

ekspedisiyaların, qrupların, dəstələrin, sahələrin və briqadaların çöl geoloji kəşfiyyat, axtarış, topoqrafiya-geodeziya, geofizika, hidroqrafiya, meşə quruluşu və axtarış işlərində çalışan işçilər

2. Filizin hazırlanması, zənginləşdirilməsi, tikələnməsi (aqlomerasiya, briketləşdirmə, kəsəklənmə), emalı, filiz və filiz olmayan qazıntıların yandırılması [3]

2.1. Aqlomerasiya, briketləşdirmə, kəsəkləmə filizlərin və filiz olmayan qazıntıların yandırılması

a) fəhlələr:

aqlomeratçılar

isti aqlomeratın və okatışların verilməsində məşğul olan bunkerçilər

vaqrançılar

isti aqlomerat boşaldıcıları

toz boşaldıcıları

qazçılar

aqlomerasiyada və yandırmada ocaqçılar

şadaraçılar-qarışdıncılar

doğrayıcı bölmələrdə doldurulma ilə məşğul olan dozalaşdırıcılar

istiqayıtma dolaşdırıcıları

isti aqlomeratın doğranmasında məşğul olan doğrayıcılar

vaqrankaların və sobaların yükləyici-boşaldıcıları

isti aqlomeratın və okatışların nəql edilməsində məşğul olan konveyerlərin maşinistləri

isti aqlomeratın və okatışların nəql edilməsində məşğul olan kranların maşinistləri (krançılar)

soyuducuların maşinistləri

isti aqlomeratda məşğul olan atılan novalçanın maşinistləri

filiz tozunun tərkibində 2% və daha çox kristallik (sərbəst) silisium 4-oksidi olan işlərdə və isti qayıtmada işləyən qarışdırıcı barabanların maşinistləri

söndürücü vaqonların elektrovozlarının maşinistləri

kürəçilər

filizlərin və filiz olmayan qazıntıların tozunun tərkibində 2% və daha çox kristallik (sərbəst) silisium 4-oksidi olan xəritə işlərində məşğul olan fəhlələr: bunkerçilər, şadaraçılar

dozalaşdırıcılar, doğrayıcılar, dəyirmanların maşinistləri, konveyerlərin maşinistləri, qidalandırıcıların maşinistləri, xəlitəçilər

qara metal filizlərinin, filiz olmayan qazıntıların və kimya-mədən xammalların tozlarında 2% və daha çox kristallik (sərbəst) silisium 4-oksidi olan parçalama, doğrama, üyüdülmə, çeşidləmə və zənginləşdirilməsi ilə məşğul olan fəhlələr: quru xammalın verilməsində məşğul olan bunkerçilər, qadaraçılar, dozalaşdırıcılar, doğrayıcılar, konveyerlərin maşinistləri, dəyirmanların maşinistləri

qidalandırıcıların maşinistləri; separatorçular (quru üyüdülmədə) kranların maşinistləri (krançılar)

təmirçi çilingərlər, əl ilə qaz qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

isti aqlomeratın və okatışların verilməsi ilə məşğul olan nəqledicilər

b) mütəxəssislər

isti sahələrdəki işlərdə filiz və filiz olmayan qazıntıların tozunda 2 % və daha çox kristallik (sərbəst) silisium 4-oksidi olan parçalama, xırdalama, üyüdülmə, xəlitə işlərində məşğul olan ustalar, böyük ustalar

2.2. Əlvan, qiymətli metalların və almazların çıxarılması zamanı filizlərin və qumların zənginləşdirilməsi

a) fəhlələr:

qələvi ilə yuyucu aparatçıları

avtoklavlarda və qələvi ilə yumada məşğul olan hidrometallurgiya aparatçıları

qızıl tərkibli filizlərin zənginləşdirmə aparatçıları

doğrama sahələrində (bölmələrində) məşğul olan şadaraçılar

tamamlayıcılar

ksantogenatın hazırlanması ilə məşğul olan dozalaşdırıcılar

doğrama sahələrində məşğul olan doğrayıcılar

doğrama-üyüdülmə avadanlığının yükləyiciləri

doğrama ilə məşğul olan qidalandırıcıların maşinistləri

quruducu qurğuların maşinistləri

kürəçilər

əridicilər

tam iş günü ərzində tərkibində sianid və ya kristallik silisium 4-oksidi olan nümunələrin götürülməsi ilə məşğul olan nümunə götürənlər

sianid məhlulları tətbiq edilən işlərdə məşğul olan fəhlələr (texnoloji və təmirçi heyət)

tərkibində və tozunda 2% və çox kristallik (sərbəst) silisium 4-oksidi olan filizlərin və filiz olmayan qazıntıların zənginləşdirilməsində doğrama, xırdalama, üyüdülmə və xəlitə işlərində olan fəhlələr: dozalaşdırıcılar, konveyer maşinistləri, quru üyüdülmədə məşğul olanlar

dəyirman maşinistləri, xəlitəçilər

şlamların emalı fəhlələri

ksantogenatın hazırlanması və tətbiq edilməsi ilə məşğul olan reagentlərin qarışdırıcıları

konsentratların qurudulması və yerləşdirilməsi ilə məşğul olan quruducular

b) mütəxəssislər

ustalar, böyük ustalar

sianidli məhsullar tətbiq olunan avadanlığın təmiri üzrə ustalar, böyük ustalar

2.3. Aqlomerasiya kombinatları, fabrikləri, sexləri, bölmələri, qurğuları. Okatış istehsalı. Zənginləşdirmə fabrikləri və filizin, kömürün, şistin və tərkibində 3-cü sinif təhlükəli zərərli maddələr olan digər filiz olmayan qazıntıların zənginləşdirilməsi üzrə qurğular. Briketləşdirmə. Ağırlaşdırıcılar istehsalı. Şaxtalarda, kəsmələrdə (karxanalarda) çeşidləmə. Filizlərin və filiz olmayan qazıntıların yandırılması. Filizin emalı. Zənginləşdirmə, sona çatdırma fabrikləri, filizin zənginləşdirilməsi üzrə sexlər, qurğular. Əlvan və qiymətli metalların, almazların qumdan ayrılması. Kömürün susuzlaşdırılması. Dənəvərləşdirilmiş kömür ovuntusu və toza oxşar kömür fabrikləri [4]

a) fəhlələr:

göstərilən istehsalatlarda məşğul olan bütün adlarda aparatçılar

aspiratorçular

güzəştli pensiya təminatı hüququndan bütün fəhlələrin istifadə etdiyi əsas istehsalat sahələrinin briqadirləri

bunkerçilər

hava-kavant yolu vaqonetçiləri

tullantı anbarlarında dambaların artırılması, şlamın, süxurun, zənginləşdirmə və briketləşdirmə tullantılarının daşınması ilə məşğul olan avtomobil sürücüləri

mədən kütləsinin yüklənməsində istifadə olunan yükləyicilərin sürücüləri

laylarda boşaldıcılar

kömürün zənginləşdirilməsindən alınan tullantılardan briketlər istehsalı ilə məşğul olan çıxardıcılar

laylarda (dambalarda) və tullantı təsərrüfatında məşğul olan hidroquraşdırıcılar

dağ-mədən fəhlələri

şadaraçılar

xammal, qum, yanacaq, reagent, əlvan metalların konsentratları ilə işlərdə məşğul olan yükləyicilər

almaz tərkibli konsentratları sona çatdıranlar

dozalaşdırıcılar

reagentlərin dozalaşdırıcıları

doğrayıcılar

üyüdülən cisimlərin yükləyiciləri

qara metal istehsalında isti iş sahələrində məşğul olan nəzarətçilər

zənginləşdirmə məhsulunun nəzarətçiləri

kömürü qəbul edən nəzarətçilər

qırma, daşıma, topaqələviləşdirmə sahələrində nəzarətçilər [5]

konsentratorçular

şlamların düzəldiciləri

bucurğadçılar

tozun yığışdırılması ilə məşğul olan zolaqların yığışdırıcıları

lyukçular

tullantıların saxlanılma yerlərində məşğul olan avtoqreyder maşinistləri briket pressləri maşinistləri

texnoloji prosesdə, şlam və süxur sistemlərində, kömürün yüklənməsində, həmçinin tullantı saxlanılma yerlərində məşğul olan buldozer maşinistləri

aşırma vaqonların maşinistləri

ventilyasiya və aspirasiya qurğularının, o cümlədən tüstüsoranlara xidmət ilə məşğul olan maşinistlər

doğrayıcı-üyüdücü-çeşidləmə mexanizmlərin maşinistləri

şlamı, pulpanı və reagentləri çəkib vurmaqla məşğul olan torpaqsoran üzən özüyeriməyən alətlərin maşinistləri

şlamı, pulpanı və reagentləri çəkib vurmaqla məşğul olan torpaqsoran ğurğuların maşinistləri

konveyer maşinistləri

yükləmə mexanizmlərin maşinistləri

koksyükləyən maşınların maşinistləri

tullantı saxlanılma yerlərində məşğul olan avtomobil kranlarının maşinistləri

kran maşinistləri (krançılar)

kratser maşinistləri

dəyirman maşinistləri

qarışdırıcı maşinistləri

şlamı, pulpanı, sənaye məhsulunu və reagentləri çəkib vurmaqla məşğul olan nasos qurğuları maşinistləri

hərlənən soba maşinistləri (yandırıcıları)

kəsək düzəldənlərin maşinistləri

süzgəc və tozoturdan aparatların təmizlənməsi ilə məşğul olan yükləyicilərin-boşaldıcıların maşinistləri

qidalandırıcı maşınların maşinistləri

tozu nəql edən və dozalaşdıran qurğular ilə məşğul olan pnevmonəqliyyatın maşinistləri

qaldırıcı maşının maşinistləri

silosa və kömür qüllələrinə xidmət üzrə maşinistlər

bütün növ zənginləşdirmə qurğularının xidməti ilə məşğul olan yuyucu maşınların maşinistləri

çəkib qablaşdırma maşınlarının maşinistləri

filizi ortaqlaşdıran maşınların maşinistləri

skip qaldırıcıların maşinistləri

kömürün yüklənməsi ilə məşğul olan skreper maşinistləri

skreperli bucurqad maşinistləri

qatışdırıcı baraban maşinistləri

quruducu qurğu maşinistləri

tullantı saxlanılma yerlərində məşğul olan borudüzəldənlərin maşinistləri

zənginləşdirmə və briketləşdirmə qurğularının maşinistləri

ekshauster maşinistləri

texnoloji prosesdə, şlam və filiz sistemlərində, o cümlədən konsentratın yüklənməsi ilə məşğul olan ekskavator maşinistləri

metallurgiya avadanlığının təmiri ilə daim məşğul olan metallurgiya zavodları avadanlığının quraşdırıcıları

avadanlığın təmiri və xidməti ilə məşğul olan texnoloji boru kəmərlərinin quraşdırıcıları

doğrayıb üyüdən çeşidləmə və zənginləşdirmə avadanlıqlarının quraşdırıcıları

zərərli əmək şəraitli istehsalatların magistrala çıxan yollarında məşğul olan yol montyorları

kömürün zənginləşdirilməsindən alınan tullantılardan briket yandırılması ilə məşğul olan divar və yapışqanlı materialların kürəçiləri

qrafit zənginləşdiriciləri

isti iş şəraitində məşğul olan odadavamlı materiallarla işləyənlər

ağırlaşdırıcılar, briketlər, preparatlar və konsentratlar, o cümlədən kömür konsentratları istehsalında məşğul olan idarəetmə pultunun operatorları

tozu, qazı tutan qurğulara xidmət üzrə operatorlar

tullantıların saxlanılma yerlərində taxtadan boru kəməri çəkilməsində məşğul olan dülgərlər

nümunə götürənlər

mexaniki ələklərdə ovuntu ələyənlər

azlitrajlı draqanın probutorçuları

reagent əridiciləri

tullantı təsərrüfatının tənzimləyiciləri

kömürün zənginləşdirilməsindən alınan tullantılardan briketlər istehsalında məşğul olan ocağa qoyanlar

zənginləşdirmənin sulu tsiklində məşğul olan separatorçular

skrubberçi-nasosçular

təmirçi çilingərlər

çeşidləyicilər

quruducular

briket çıxardıcıları

tullantı saxlanılma yerlərində daim məşğul olan traktorçular

transportyorçular

qablaşdırıcı-bükücülər

süzgəcçilər

flotasiyaçılar

xorsunkaçılar

sentrifuqaçılar

barabanların, bunkerlərin, rampaların, kontrasiya stolları və aspirasiya sistemlərinin təmizlənməsi ilə məşğul olan təmizləyicilər

xəlitəçilər

şlam-hövzəçiləri

şlixləyicilər

şlüzçülər

elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

növbətçi və avadanlığın təmiri üzrə elektrik çilingərləri (çilingərlər)

qaynaqçılar

əməliyyat bölməsində operatorlar

qırma, daşıma, topaqələviləşdirmə sahələrində operatorlar

metallurqlar [6]

b) rəhbərlər və mütəxəssislər:

növbə rəisləri

sahə (bölmə) rəisləri və onların müavinləri

sex rəisləri, onların müavinləri

əməliyyat bölməsinin rəhbəri

texniki xidmət və inzibati dəstək bölməsinin rəhbəri

geologiya və dağ-mədən işləri bölməsinin rəhbəri

kəşfiyyat işləri üzrə müdir-layihə müdiri

mühəndislər, o cümlədən elektrik mühəndisləri [7]

ustalar, böyük ustalar

avadanlığın təmiri üzrə ustalar, böyük ustalar istehsalatda sahə ustaları

mexaniklər

sahə (bölmə) mexanikləri

sex mexanikləri

elektriklər, baş elektriklər [8]

istehsalat (əsas korpusun) rəisləri, onların müavinləri sahə (bölmə) elektrikləri

sex elektrikləri

elektrik mexanikləri

bütün adlarda energetiklər [9]

sahə (bölmə) energetikləri

sex energetikləri

filizə nəzarət texnikləri [10]

2.4. Əlvan və qiymətli metalları almazlı qumdan ayırarkən filizin və qumun zənginləşdirilməsi

a) fəhlələr:

ragent dozalaşdırıcıları

sianidin tətbiqi, nümunəvurma və nümunəvurma-analitik laboratoriyalarının, həmçinin qızıl hasilatı və qızılxçıxarma müəssisələrinin işlərində məşğul olan işçilər

separatorçular

nəzarət-ölçü cihazlarının və avtomatikanın bilavasitə qurulduğu sahələrdə iş yerlərində xidməti və təmiri ilə məşğul olan nəzarət-ölçü cihazları və avtomatika üzrə çilingərlər, harada ki, texnoloji prosesi aparan əsas fəhlələr bu Siyahı üzrə güzəştli pensiya hüququna malikdir.

3. Metallurgiya istehsalatı

(Qara metallar)

3.1. Domna istehsalatı

a) fəhlələr:

bunker briqadirləri

tökücü maşın briqadirləri

domna sobalarının bunkerləyiciləri

domna sobalarının üst işçiləri

domna sobalarının su kəməri işçiləri

domna sobalarının qazçıları

çuqunun desulfirasiya ocaqçıları

domna sobalarının ocaqçıları

bunkerlərdə isti aqlomerat boşaldan yükləyicilər

çalovçular

tunellərdə və bunkeraltı yerlərdə məşğul olan vaqon-tərəzi maşinistləri metallurgiya istehsalatının isti işlərində məşğul olan kran maşinistləri

tökücü maşın maşinistləri

isti işlərdə məşğul olan telfer maşinistləri

bunkerlərdə və bunkeraltı yerlərdə məşğul olan xəlitəverici maşinistlər

tunellərdə məşğul olan metallurgiya sex elektrovozlarının maşinistləri

isti işlərdə məşğul olan odadavamlı materiallarla işləyənlər

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə elektrik qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

skipçilər

isti işlərdə məşğul olan stropçular

tam mexanikləşdirilməmiş domna sobalarına xəlitə daşıyan xəlitə nəqlediciləri

koloşnik tozu və qaz kəmərlərinin təmizlənməsi ilə məşğul olan tullantı yığıcıları

posaçılar

filiz təsərrüfatının briqadirləri

isti iş sahələrində posanın yerinin dəyişilməsi ilə məşğul olan avtomobil sürücüləri

filiz təsərrüfatında məşğul olan elektrik və avtoarabaların sürücüləri

laylarda yük boşaldanlar

qazdan mühafizə cihazlarının tətbiqi ilə məşğul olan qaz xilasediciləri

domna posalarının dənəvərləşdiriciləri

filiz təsərrüfatında məşğul olan yükləyicilər

doğrayıcılar

əhəng məhlulu hazırlanması və çalovlara çilənməsi ilə məşğul olan çalovçular

isti iş sahələrində məşğul olan qara metal istehsalatının nəzarətçiləri

metallurgiya avadanlığının təmiri ilə məşğul olan qazançılar

filiz təsərrüfatında məşğul olan buldozer maşinistləri

vaqonlaşdırıcıların maşinistləri

filiz təsərrüfatında məşğul olan doğrayıcı-yükləyici aqreqatların maşinistləri

metallurgiya istehsalatının kran maşinistləri

filiz təsərrüfatında məşğul olan konveyer maşinistləri

skip qaldırıcılarının maşinistləri

xəlitə vericilərin maşinistləri

filiz təsərrüfatında məşğul olan ekskavator maşinistləri

domna sobalarının təmirilə məşğul olan sanitariya texnika sistemlərinin və avadanlığın quraşdırıcıları

metallurgiya avadanlığının təmirilə daim məşğul olan metallurgiya zavodları avadanlığının quraşdırıcıları

metallurgiya avadanlığının təmirilə məşğul olan texnoloji boru kəmərlərinin quraşdırıcıları

magistrala çıxan yollarda məşğul olan yol montyorları

odadavamlı materiallarla işləyənlər

xəlitə verən sistemin idarəetmə postunun operatorları

doldurucular, odadavamlı materialları və termik qatışıqları hazırlayanlar

posa laylarında və posanın çıxarılmasında işləyən fəhlələr və briqadirlər

dənəvərləşdirici hovuzun fəhlələri

nəzarət-ölçü cihazları və avtomatikanın bilavasitə qurulduğu yerlərin sahələrində (iş yerlərində) xidməti və təmiri ilə məşğul olan nəzarət-ölçü cihazları və avtomatika üzrə çilingərlər, harada ki, texnoloji prosesi aparan əsas fəhlələr bu Siyahı üzrə güzəştli pensiya hüququna malikdir

təmirçi çilingərlər

buxarsoyutma sistemlərinin çilingərləri

filiz təsərrüfatında xəlitə verilməsi ilə məşğul olan traktorçular

metallurgiya istehsalatının tullantı yığışdırıcıları

xəlitəçilər

elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

növbətçi və avadanlığın təmiri üzrə elektrik çilingərləri (çilingərlər)

b) rəhbərlər və mütəxəssislər:

isti iş sahələrində məşğul olan ustalar, böyük ustalar

ustalar, böyük ustalar

isti iş sahələrində məşğul olan nəzarətçi ustalar, böyük ustalar

avadanlığın təmiri üzrə ustalar

avadanlığın təmiri üzrə böyük ustalar

sahə mexanikləri

sex mexanikləri

növbə rəisləri

sex rəisləri və müavinləri

sahə elektrikləri

sex elektrikləri

sahə energetikləri

sex energetikləri

3.2. Polad və ferroərintilər istehsalatı

metallurgiya sobalarının təmiri və tərkiblərinin hazırlanması

a) fəhlələr:

qəliblər təsərrüfatının briqadirləri

vaqrançılar

qatranın bişirilməsi və altlıq qurudulması ilə məşğul olan pek bişiriciləri

qazçılar

ferroərinti sobalarının ocaqçıları

xəlitə yükləyiciləri

əllə damğalama və pəsdəhyanı damğalama ilə məşğul olan isti metal damğabasanları

calovçular

qəliblərin su ilə təmizləmə və yağlama maşinistləri

doldurucu maşınların maşinistləri

tökmə maşınlarının maşinistləri

isti işlərdə məşğul olan metallurgiya istehsalatının kran maşinistləri alovla təmizləmə maşınlarının maşinistləri

maye tökən maşınların maşinistləri

isti işlərdə məşğul olan telfer maşinistləri

isti metal nəqlediciləri-maşinistləri

mikserçilər

əyləc yığıcıları

ferroərinti istehsalında məşğul olan kürəçilər

metalın səthi qüsurlarının emalçıları

isti işlərdə məşğul olan odadavamlı materialla işləyənlər

isti işlərdə məşğul olan (tökücü pult, qazla kəsmə, əsas post, yığıcı mexanizmlər) pəstahların fasiləsiz tökmə maşınlarının operatorları

isti metalın düzəldilməsi ilə məşğul olan idarəetmə postlarının operatorları

oksigensizləşdiricilərin əridiciləri

sintetik posaların əridiciləri

ferroərinti əridiciləri

ərintitökmə üçün qatar hazırlayanlar

poladtökmə qanovları hazırlayanlar

konverter poladəridənlərin köməkçiləri

marten sobalarında poladəridənlərin köməkçiləri

poladın sobadankənar emalı qurğularında poladəridənlərin köməkçiləri

elektrik posa təkrarəritmə qurğularında poladəridənlərin köməkçiləri

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə elektrik qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

elektrik sobalarında poladəridənlərin köməkçiləri

tablayıcılar

polad tökücüləri

ferromanqan və ferrovanadium əridən ferroərinti sobalarının isti təmiri ilə məşğul olan təmirçi-çilingərlər

konverterlərin poladəridiciləri

marten sobalarının poladəridiciləri

poladın sobadankənar emalı qurğularının poladəridiciləri

elektrik posa təkrarəritmə qurğularının poladəridiciləri

elektrik sobalarının poladəridiciləri

isti iş sahələrində məşğul olan stropçular

isti işlərdə daimi məşğul olan və yaxud isti metalın əl ilə yüklənməsində məşğul olan boru və yayma termistləri

ferroərintilərin təmizləyiciləri

ferromanqan, ferrovanadium və manqanlı poladların əritmə sobalarının xidməti ilə məşğul olan xidmətçilər

posaçılar

elektrodçular

ferromanqan və ferrovanadium əritmə üzrə ferroərinti sobalarının örtüklərinin calanması ilə məşğul olan əl qaynağı elektrik qaynaqçıları

b) mütəxəssislər:

isti iş sahələrində və zərərli əmək şəraitli işlərdə məşğul olan ustalar və böyük ustalar

3.3. Yayma, təkəryayma, bandajyayma, viloyayma, təbəqə metalyayma, qalaylama, sinkləmə və qurğuşunlama istehsalatı rels bəndləyicilərin istehsalı, isti metalın kəsmə və təmizlənməsi. Termiki emal. Kalibrlənmiş metal istehsalı

a) fəhlələr:

alüminləyicilər

kuporos istehsalı ilə məşğul olan kristallaşma aparatçıları

xlorid turşusu ilə işlərdə məşğul olan neytrallaşdırma aparatçıları

xlorid turşusu ilə işlərdə məşğul olan regenerasiya aparatçıları

kuporos istehsalı ilə məşğul olan sentrifuqa aparatçıları

elektrolitik yağsızlaşdırma aparatçıları

isti yaymada məşğul olan kalibrləmə stanlarının yaymaçıları

isti iş sahələrində qəfəslərin çevrilməsi ilə daimi məşğul olan qəfəslərin çevirmə və yığılması üzrə yaymaçılar

isti yayma stanlarının yaymaçıları

pek əridiciləri

qazçılar

isti halda yaymada ucların kəsilməsi ilə məşğul olan qaz kəsiciləri termiki sobaların yükləyiciləri

əl ilə yükləmədə məşğul olan közərdiçilər

çeviricilər-qablaşdırıcılar

əl ilə damğalama və pəsdəhyanı damğalama ilə məşğul olan isti metal damğalayıcıları

sobaların odluğunun və tunellərin təmizlənməsi ilə məşğul olan qazan təmizləyiciləri

çəkiclərin və presslərin dəmirçiləri

ştamplayıcı dəmirçilər

rotasiya (çap) maşınlarının ştamplayıcı dəmirçiləri

təbəqə dəmirdöyücüləri

isti üsullu qalayçılar

elektroliz üsulu ilə qalayçılar (sinkləyicilər)

isti iş sahələrində məşğul olan yükləyici mexanizmlərin maşinistləri

isti işlərlə məşğul olan metallurgiya istehsalatının kran maşinistləri alovla təmizləmə maşınlarının maşinistləri

çəkic, press və manupulyator maşinistləri

isti işlərdə məşğul olan presslərin maşinistləri

isti yaymada məşğul olan yayma stanları reversiv buxar maşınlarının maşinistləri

metal qızdırıcıları

metal səthi qüsurlarının emalçıları

isti işlərdə məşğul olan odadavamlı materialla işləyənlər

isti işlərdə məşğul olan idarəetmə postlarının operatorları

aşındırma, qalaylama, alüminsinkləmə, qurğuşunlama, sinkləmə şöbələrində məşğul olan fasiləsiz aşındırma, yağsızlaşdırma, bişirmə, qalaylama, sinkləmə və laklama aqreqatlarının idarəetmə postlarının operatorları

isti yayma stanlarının idarəetmə postlarının operatorları

qurğuşunlayıcılar

isti üsulla sinkləyicilər

isti yayma stanlarının yaymaçı köməkçiləri

metal yerləşdiriciləri

isti yayma düzəldilməsi ilə məşğul olan yayma və boru düzəldiciləri

isti işlərdə məşğul olan təkərlərin və bandajların presləyiciləri

isti ştamplama ilə məşğul olan rels bəndlərinin deşici presləyiciləri

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə elektrik qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

isti üsulla boruların yastılama, əymə və pərçimləmə işləri ilə məşğul olan fəhlələr

isti metalın kəsiciləri

isti iş sahələrində və zərərli əmək şəraitli işlərdə məşğul olan stropçular

əllə yükləmə ilə məşğul olan və ya isti iş sahələrində daim məşğul olan yayma və boru termistləri

aşındırıcılar

isti metal yığıcıları

metalın isti yayılmasına dəmir yanığı yığımı ilə məşğul olan metallurgiya istehsalatı tullantılarının yığıcıları

isti işlərdə məşğul olan yayma qablaşdırıcıları

posaçılar

b) mütəxəssislər:

isti iş sahələrində və zərərli əmək şəraitli işlərdə məşğul olan ustalar və böyük ustalar

3.4. Boru istehsalı: boruyayma, boruqaynağı, elektrik boru qaynağı, boruçəkmə, borutökmə, fitinq, balon, termiki və sinkləmə; metalın hazırlanması və doğranması

a) fəhlələr:

kuporos istehsalı ilə məşğul olan kristallaşdırma aparatçıları

kuporos istehsalı ilə məşğul olan sentrifuqa aparatçıları

boru qatranlayıcıları

çəkici şöbələrinin briqadirləri

vaqrançılar

isti halda balonların yuvarlanması ilə məşğul olan yuvarlayıcı maşınların yaymaçıları

boruların isti yayma stanlarının yaymaçıları

boruların soba qaynağı stanlarının yaymaçıları

isti işlərlə məşğul olan boru məftil çəkənləri

qazçılar

sobalara və vaqranlara xəlitə yükləyənlər

boruların və balonların qaynaqçıları

metal tökücüləri

tökücülər-boru tökücüləri

isti metalın əllə yüklənilməsində közərdicilər

qızdırıcı sobaların yanında məşğul olan çevirici-qablaşdırıcılar

əl ilə damğalamada məşğul olan isti metal damğalayıcıları

çəkiclərin və presslərin dəmirçiləri

ştamplayıcı dəmirçilər

isti işlərdə məşğul olan yükləmə mexanizmlərinin maşinistləri

isti iş sahələrində və zərərli əmək şəraitli işlərdə məşğul olan metallurgiya istehsalatının kran maşinistləri

çəkiclərin, presslərin və manipulyatorların maşinistləri

isti işlərdə məşğul olan telfer maşinistləri

isti metal nəqlediciləri — maşinistləri

metal qızdırıcıları

metalın səthi qüsurlarının emalçıları

tökmənin əllə və sumbata ilə emalında məşğul olan kəsicilər (çəkiclə, metalkəsən qələmlə, pnevmatik alətlə)

isti işlərdə məşğul olan odadavamlı materialla işləyənlər

isti işlərdə məşğul olan idarəetmə postlarının operatorları

boruların isti yayma stanlarının idarəetmə postlarının operatorları

sinkləyicilər

isti üsulla sinkləyicilər

əridicilər

boruların isti yayma stanlarının yaymaçı köməkçiləri

metal yerləşdiriciləri

isti işlərdə məşğul olan yaymanın və boruların düzləndiriciləri

deşici presslərdə məşğul olan isti boru presləyiciləri

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə elektrik qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyortarı

isti metal kəsiciləri

boruların soba qaynağı qaynaqçıları

isti iş sahələrində məşğul olan stropçular

isti metalın əllə yüklənilməsi ilə məşğul olan yayma və boruların termistləri

aşındırıcılar

boru tökücüləri — qəlibçilər

isti metalın yığıcıları

isti işlərdə məşğul olan yayma qablaşdırıcıları

posaçılar

b) mütəxəssislər:

isti iş sahələrində və zərərli əmək şəraitli işlərdə məşğul olan ustalar və böyük ustalar

3.5. Metal məmulatlarının istehsalı

a) fəhlələr

qurğuşun, sian vannalarında, əridilmiş duz vannalarında və isti termik aşındırma aqreqatlarında məşğul olan tablayıcılar

isti üsulla qalaylayan məftil qalayçıları

isti üsulla sinkləyicilər

3.6. Polad və ferroərintilər istehsalı. Qarışıqların hazırlanması və kopyor işləri. Metallurgiya sobalarının təmiri. Dolomitin və əhəngin yandırılması

a) fəhlələr:

poladərinti və ferroərinti istehsallarında xəlitə təsərrüfatının briqadirləri

konvertora materiallar verilməsi ilə məşğul olan bunkerçilər

xəlitə təsərrüfatında məşğul olan tərəziçilər

qırıntının və posanın ayrılması ilə məşğul olan partlayıcılar

isti iş sahələrində posanın yerdəyişməsi ilə məşğul olan avtomobil sürücüləri

isti iş sahələrində odadavamlı materialların daşınması ilə məşğul olan yükləyicilərin sürücüləri

sobalardan əhəng boşaldıcıları

laylarda boşldıcılar

qazdan mühafizə aparatının tətbiqi ilə işlər aparılarkən qazxilasediciləri xəlitə təsərrüfatında və fosfat posasının yüklənməsi ilə məşğul olan yükləyicilər

dozalaşdırıcılar

doğrayıcılar

isti metala nişan vuranlar

isti iş sahələrində məşğul olan qara metal istehsalatının nəzarətçiləri

qırıntı və metal tullantılarının ayrılması üzrə kopyorçular

metallurgiya avadanlığının təmiri ilə məşğul olan qazançılar

bucurğadçılar

isti metala nişan vurmaqla məşğul olan damğaçılar

posanın yüklənməsi və sobaların hörgülərinin sındırılması ilə məşğul olan buldozer maşinistləri

vaqonaşırıcıların maşinistləri

distributor maşinistləri

kran maşinistləri (krançılar)

metallurgiya istehsalatının kran maşinistləri

dəyirman maşinistləri

qatranın, mazutun marten sobalarına axıdılması ilə məşğul olan nasos qurğularının maşinistləri

qırıntının və metalın ayrılması ilə məşğul olan skreper maşinistləri (skreperçilər)

posanın yüklənməsi və sobaların hörgülərinin sındırılması ilə məşğul olan ekskavator maşinistləri

metallurgiya sexlərinin elektrovoz maşinistləri

metallurgiya avadanlığının təmiri ilə daim məşğul olan sanitariya texniki sistemlərin və avadanlığın quraşdırıcıları

metallurgiya avadanlığının təmiri ilə daim məşğul olan metallurgiya zavodlarının avadanlıq quraşdırıcıları

avadanlığın təmiri və xidməti ilə məşğul olan texnoloji boru kəmərlərinin quraşdırıcıları

magistrala çıxan yollarda və posa laylarında məşğul olan yol montyorları

blok doldurucuları

odadavamlı materiallarla işləyənlər

materialların konvertorlara verilməsi ilə məşğul olan konvertorların yükləyici operatorları

xəlitəverən sistemlərin idarəetmə postlarının operatorları

fasiləsiz pəstahtökən maşınların hidravlika və s. soyutma sistemləri maşınlarının operatorları

metallurgiya sobalarının təmiri sexlərində metallurgiya aqreqatlarının isti təmiri ilə məşğul olan dülgərlər

vakuum sobalarının poladəridicilərinin köməkçiləri

doldurucuların, odadavamlı materialların və termik qatışıqların hazırlayıcıları

elektrik əritmə sobalarının pultçuları

istehsal prosesində xammalın yarımfabrikatların və hazır məhsulun yerdəyişməsi üzrə fəhlələr və briqadirlər

posa laylarında və posanın işlədilməsi ilə məşğul olan fəhlələr və briqadirlər

yandırılmış dolomitin və əhəngin yandırılması və boşaldılması ilə məşğul olan fəhlələr

ferroərintilərin bölüşdürücüləri

qırıntı və metal tullantılarının ayırıcıları

soyuq metalın kəsiciləri

posanın ayrılması ilə məşğul olan separatorçular

nəzarət-ölçü cihazları və avtomatikanın bilavasitə qurulduğu sahələrdə (iş yerlərində) xidməti və təmiri ilə məşğul olan nəzarət-ölçü cihazları və avtomatika üzrə çilingərlər. Həmin sahələrdə texnoloji prosesi aparan əsas fəhlələr bu Siyahı üzrə güzəştli pensiya hüququna malikdirlər

təmirçi çilingərlər

buxarsoyutma sistemlərinin çilingərləri

elektrod kütləsinin hazırlanması ilə məşğul olan qarışdırıcılar

yandırılmış dolomitin çeşidlənməsi ilə məşğul olan çeşidləyicilər

vakuum sobalarının poladəridiciləri

metal qırıntılarının ayrılması ilə məşğul olan stropçular

ferroərintilərin qurudulması ilə məşğul olan quruducular

yayma və boruların termistləri

isti iş sahələrində məşğul olan nəqledicilər

elektrod kütləsinin qəlibçiləri

forsunkaçılar

ferroərintilərin təmizləyiciləri

xəlitəçilər

elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

növbəti və avadanlığın təmiri üzrə elektrik çilingərləri (çilingərlər)

b) rəhbərlər və mütəxəssislər:

növbə rəisləri

sahə rəisləri

sex rəisləri, onların müavinləri

ustalar, böyük ustalar

isti iş sahələrində çalışan nəzarətçi ustalar (böyük ustalar)

avadanlığın təmiri üzrə ustalar

avadanlığın təmiri üzrə böyük ustalar

sahə mexanikləri

sex mexanikləri

sahə elektrikləri

sex elektrikləri

sahə, sex energetikləri

3.7. Yayma, çarxyayma, bandajyayma, yabayayma, tənəkəyayma, qalayçı, sinkləmə, qurğuşunlama istehsalatı. Rels bəndlərinin istehsalı. İsti metalın termik emalı, kəsilməsi və təmizlənməsi. Kalibrlənmiş metal istehsalı

a) fəhlələr:

qəfəslərin yığılması və yüklənib boşaldılması üzrə yaymaçılar

profiləyən aqreqatların yaymaçıları

soyuq yayma dəzgahlarının yaymaçıları

qazdan mühafizə aparatının tətbiqi ilə yerinə yetirilən işlərin qazxilasediciləri

relslərin elektriklə bərkidilməsi ilə məşğul olan kürəçilər

turşuya davamlı materialla işləyən yapışqanlayıcılar

isti metala nişan vuranlar

isti iş sahələrində məşğul olan qara metal istehsalatının nəzarətçiləri

fasiləsiz aşılanma, qalaylama, sinkləşdirmə, alüminiumsinkləşdirmə, qurğuşunlaşdırma aqreqatlarında əməliyyat nəzarəti ilə məşğul olan qara metal istehsalatında nəzarətçilər

tənəkə və boruların laklayıcıları

isti metalla işlərdə məşğul olan damğaçılar

yayma dəzgahlarında aparıcı mühərriklərin maşinistləri

metallurgiya istehsalatında kran maşinistləri

yayma dəzgahlarının əsas ötürücülərində məşğul olan buxar maşınlarının və lokomobillərin maşinistləri

külçəsındırıcıların maşinistləri

metallurgiya avadanlığının təmiri ilə daim məşğul olan sanitariya texniki sistemlərin və avadanlığın quraşdırıcıları

metallurgiya avadanlığının təmiri ilə daim məşğul olan metallurgiya zavodlarının avadanlığının quraşdırıcıları

avadanlığın təmiri və xidməti ilə məşğul olan texnoloji boru kəmərlərinin quraşdırıcıları

təbəqə paketlərinin və boruların yığıcıları

odadavamlı materiallarla işləyənlər

relslərin düzəldilmə xətlərinin operatorları

idarəetmə postlarının operatorları

soyuq yayma dəzgahlarının idarəetmə postlarının operatorları

profiləyici aqreqatların operatorları

presizion poladların və ərintilərin yandırıcılar

təkrar alınmış qalayın əridiciləri

soyuq yayma dəzgahlarının yaymaçı köməkçiləri

xrom oksidi tətbiq etməklə işlərdə məşğul olan pardaqlayıcılar

yaymanın və boruların düzəldiciləri

rels bəndlərinin presləyiciləri-tikiciləri

metalın və hazır məhsulun düzəldilməsi və çeşidlənməsi ilə məşğul olan fəhlələr və briqadirlər

metal və hazır məhsulun qəbulu, təhvil verilməsi, paketləşdirilməsi və qablaşdırılması ilə məşğul olan fəhlələr və briqadirlər

istehsalat prosesində xammalın, yarımfabrikatın və hazır məhsulun yerdəyişməsi ilə məşğul olan fəhlələr və briqadirlər

paketlərin parçalayıcıları

isti metalın nişanlanması ilə məşğul olan yayma nişanlayıcıları

pressdə rels bəndlərinin doğranması ilə məşğul olan qayçılarda və presslərdə metalın kəsiciləri

soyuq metalın kəsiciləri

nəzarət-ölçü cihazları və avtomatikanın bilavasitə qurulduğu sahələrdə (iş yerlərində) xidməti və təmiri ilə məşğul olan nəzarət-ölçü cihazları və avtomatika üzrə çilingərlər. Həmin sahələrdə texnoloji prosesi aparan əsas fəhlələr bu Siyahı üzrə güzəştli pensiya hüququna malikdirlər

təmirçi çilingərlər

buxarla soyutma sisteminin çilingərləri

keçirici çilingərlər

yağlayıcılar

təbəqələrə və lentlərə talk səpənlər

yayma və boruların termistləri

isti iş sahələrində məşğul olan nəqledicilər

forsunkaçılar

valkaların pardaqlanması ilə məşğul olan pardaqlayıcılar

soyuq ştamplama ilə məşğul olan ştamplayıcılar

elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları növbətçi və avadanlığın təmiri üzrə elektrik çilingərləri (çilingərlər)

b) rəhbərlər və mütəxəssislər:

növbə rəisləri

sahə rəisləri

sex rəisləri, onların müavinləri

ustalar, böyük ustalar

isti iş sahələrində məşğul olan nəzarətçi ustalar (böyük ustalar)

avadanlığın təmiri üzrə ustalar

avadanlığın təmiri üzrə böyük ustalar

sahə mexanikləri

sex mexanikləri

sahə elektrikləri

sex elektrikləri

sahə, sex energetikləri

3.8. Boru istehsalı (boruyayma, boru qaynaqetmə, elektrik boru qaynaqetmə, boru çəkmə, borutökmə, fitinq, balon) və sinkləmə sexləri

a) fəhlələr:

boru və balonların qəbulu, təhvil verilməsi ilə məşğul olan briqadirlər

boru elektrik qaynaq dəzgahlarının sazlayıcı briqadirləri

kalibrləşdirilmiş dəzgahların yayıcıları

sınaq maşın yayıcıları

soyuq boruyayan dəzgahların yayıcıları

boru formalayan dəzgahların yayıcıları

boru sürüyüb çəkənlər

boruəyənlər

qratçıxaranlar

qaynatma və sındırma ilə məşğul olan boru və balon qaynaqçıları

torpaq işi görənlər

presslərdə boru kalibrləyənlər

kürəçilər

isti metala nişan vuranlar

isti iş sahələrində məşğul olan qara metal istehsalatının nəzarətçiləri

boru sındırılması ilə məşğul olan qırıntıların və metal tullantıların ayrılması üzrə kopyorçular

metallurgiya istehsalatının kran maşinistləri

qatran və mazutun yayma dəzgahlarının istilik qurğularına axıdılması ilə məşğul olan nasos qurğularının maşinistləri

metallurgiya sexlərinin elektrovoz maşinistləri

metallurgiya avadanlığının təmiri ilə daim məşğul olan sanitariya texniki sistemlərin və avadanlığın quraşdırıcıları

metallurgiya avadanlığının təmiri ilə daim məşğul olan metallurgiya zavodlarının avadanlığının quraşdırıcıları

avadanlığın təmiri və xidməti ilə məşğul olan texnoloji boru kəmərlərinin quraşdırıcıları

təbəqə və boru paketlərin yığıcıları

boruların soyuq yayma dəzgahlarının yaymaçı köməkçiləri

yayma və boru düzəldiciləri

soyuducu qurğularda məşğul olan fəhlələr

metalın və hazır məhsulun düzəldilməsi və çeşidlənməsi ilə məşğul olan fəhlələr və briqadirlər

istehsal prosesində xammalın, yarımfabrikatın və hazır məhsulun yerdəyişməsi ilə məşğul olan fəhlələr və briqadirlər

boru və balonların qəbulu və təhvil verilməsi ilə məşğul olan fəhlələr

boru və pəstahların kəsiciləri

balonyığanlar

boru və balonların düzəldilməsi ilə məşğul olan deşicilər

nəzarət-ölçü cihazları və avtomatikanın bilavasitə qurulduğu sahələrdə (iş yerlərində) xidməti və təmiri ilə məşğul olan nəzarət-ölçü cihazları və avtomatika üzrə çilingərlər. Həmin sahələrdə texnoloji prosesi aparan əsas fəhlələr bu Siyahı üzrə güzəştli pensiya hüququna malikdirlər

təmirçi çilingərlər

sürtkü və flyus komponentlərinin quruducuları

yayma və boruların termistləri

vaqrankalara materialların verilməsi ilə məşğul olan nəqledicilər

qızdırıcı sobalardan posanın yığışdırılması ilə məşğul olan metallurgiya istehsalatı tullantılarının yığışdırıcıları

boruların paketlərə düzülməsi ilə məşğul olan yayma qablaşdırıcıları

flyus bişirənlər

forsunkaçılar

boruların silinməsi ilə məşğul olan təmizləyicilər

elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

boru pardaqlamaqla məşğul olan elektrik pardaqlayıcıları

təbəqə və lentlərin elektrik qaynaqçıları

dəzgahlarda boruların elektrik qaynaqçıları

növbətçi və avadanlığın təmiri üzrə elektrik çilingərləri

b) rəhbərlər və mütəxəssislər:

növbə rəisləri

sahə rəisləri

sex rəisləri, onların müavinləri

ustalar, böyük ustalar

isti iş sahələrində məşğul olan nəzarətçi ustalar (böyük ustalar)

avadanlığın təmiri üzrə ustalar

avadanlığın təmiri üzrə böyük ustalar

sahə mexanikləri

sex mexanikləri

sahə elektrikləri

sex elektrikləri

sahə, sex energetikləri

3.9. Dəmirin birbaşa bərpa olunması və qara metallardan ovuntu istehsalı

a) fəhlələr:

bütün adlarda aparatçılar

qarışdırıcı məkiklərin məkikçiləri

şaxta sobalarının su kəməri işçiləri

qazçılar

şaxta sobalarının qazçıları

şaxta sobalarının ocaqçıları

şadaraçılar

doğrayıcılar

xəlitə doldurucuları

tərəzi vaqonlarının maşinistləri

doğrama-üyütmə-çeşidləmə mexanizmlərinin maşinistləri

kran maşinistləri (krançılar)

dəyirman maşinistləri

kəsikləyicilərin maşinistləri

konveyer maşinistləri

skip qaldırıcılarının maşinistləri

qarışdırıcı barabanların maşinistləri

kürəçilər

odadavamlı materialla işləyənlər

dəmir oksidi bərpa edən sobaçılar

dəmir ovuntuları yandıran sobaçılar

dəmiri birbaşa bərpa edən sobaların polad əridicilərinin köməkçiləri

separatorçular

skipçilər

təmirçi çilingərlər

dəmirin birbaşa bərpa sobalarının polad əridiciləri

quruducular

nəqledicilər

ovuntunun qablaşdırılması ilə məşğul olan qablaşdırıcı-bükücülər

təmizləyicilər

xəlitəçilər

elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

b) rəhbərlər və mütəxəssislər:

növbə rəisləri

sahə rəisləri

sex rəisləri və onların müavinləri

ustalar, böyük ustalar

avadanlığın təmiri üzrə ustalar

avadanlığın təmiri üzrə böyük ustalar

sahə mexanikləri

sex mexanikləri

sex, sahə elektrikləri

sahə energetikləri

sex energetikləri

4. Koks, pekokoks, termoantrasit və koks-kimya istehsalatı. Kömürün hazırlanması

4.1. Koks, pekokoks və termoantrasit istehsalatları

a) fəhlələr:

qazın təmizlənməsi və kömür hazırlanması ilə məşğul olanlardan başqa bütün adlarda aparatçılar

barilyetçilər

koks sobalarının qazçıları

qapıçılar

termoantrasit sobalarının yükləyici-boşaldıcıları

kabinəçi-haşiyəçilər

lyukçular

koks maşınlarının maşinistləri

koksyükləyən maşınların maşinistləri

isti iş sahələrində məşğul olan metallurgiya istehsalatının kran maşinistləri

isti iş sahələrində məşğul olan körpülü yük və yer dəyişdiricilərinin maşinistləri

koksu quru söndürən qurğuların maşinistləri

söndürücü vaqonların elektrovozlarının maşinistləri

isti iş sahələrində məşğul olan odadavamlı materiallarla işləyənlər

koks-kimya istehsalatının avadanlıqlarının quraşdırıcıları, boru kəmərlərinin texnoloji quraşdırıcıları, təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə elektrik qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməü üzrə elektrik montyorları

rampaçılar

isti iş sahələrində məşğul olan stropçular

tunelçilər

skip qaldırıcılarının tunel motorçuları

pekoks aparatlarının təmizlənməsi ilə məşğul olan təmizləyicilər

b) rəhbərlər və mütəxəssislər

isti iş sahələrində və zərərli əmək şəraitli işlərdə məşğul olan ustalar, böyük ustalar

4.2. Koks-kimya istehsalatı

a) fəhlələr:

iş zonasının havasında 1-ci və ya 2-ci sinif təhlükəli zərərli maddələr, həmçinin kanserogenlər olan məhsulların istehsalı ilə məşğul olan bütün adda aparatçılar, o cümlədən qazın kükürd təmizlənməsi ilə məşğul olanlar

bütün fəhlələrin nəzərə alındığı əsas istehsalat sahələrinin briqadirləri iş zonasının havasında 1-ci və 2-ci sinif təhlükəli zərərli maddələr, həmçinin kanserogenlər olan doğrama işlərində məşğul olan doğrayıcılar

isti iş sahələrində və zərərli əmək şəraitli işlərdə məşğul olan metallurgiya istehsalatının kran maşinistləri

koks-kimya istehsalatının avadanlıqlarının quraşdırıcıları, boru kəmərlərinin texnoloji quraşdırıcıları, təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə elektrik qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

iş zonasının havasında 1-ci və 2-ci sinif təhlükəli zərərli maddələr, həmçinin kanserogenlər olan işlərdə məşğul olan kimya istehsalatının mexanizmlərinin fəhlələri

iş zonasının havasında 1-ci və ya 2-ci sinif təhlükəli zərərli maddələr, həmçinin kanserogenlər olan işlərdə kimyəvi məhsulun tökücüləri

iş zonasının havasında 1-ci və ya 2-ci sinif təhlükəli zərərli maddələr, həmçinin kanserogenlər olan işlərdə məşğul olan strubberçilər-nasosçular

iş zonasının havasında 1-ci və 2-ci sinif təhlükəli zərərli maddələr, həmçinin kanserogenlər olan işlərdə məşğul olan tökücü-boşaldıcılar isti iş sahələrində və zərərli əmək şəraitli işlərdə məşğul olan stropçular

aparatların təmizlənməsi ilə məşğul olan təmizləyicilər

kömürün hazırlanması və qazların təmizlənməsi ilə məşğul olan bütün adda aparatçılar

biokimyəvi qurğularda məşğul olan çirkab təmizləyən aparatçılar əsas istehsal sahələrinin briqadirləri

bunkerçilər

tərəziçilər

koks-kimya istehsalatı tullantılarının daşınması ilə məşğul olan avtomobil sürücüləri

kömürü hazırlıq üçün nəql etməklə məşğul olan avtomobil sürücüləri

qazdan mühafizə aparatının tətbiqi ilə işlər aparılarkən qazdan xilas edənlər

xammalın, yanacağın və koks-kimya məhsulunun yüklənib boşaldılması ilə məşğul olan yükləyicilər

dozlaşdırıcılar

xırdalayıcılar

kabestançılar

isti iş sahələrində və zərərli əmək şəraitli işlərdə məşğul olan qara metal istehsalatının nəzarətçiləri

lentvari cığırları yığışdıranlar

texnoloji prosesdə məşğul olan buldozer maşinistləri

vaqonaşırıcıların maşinistləri

konveyer maşinistləri

kran maşinistləri (krançılar)

körpü yükləyicilərinin maşinistləri

nasos qurğularının, o cümlədən söndürücü qülləsində məşğul olan maşinistlər

nizamlayıcı qurğunun maşinistləri

silos və kömür qülləsinə xidmət edən maşinistlər

yuyucu maşın maşinistləri

buzaçan qurğunun maşinistləri

quruducu qurğunun maşinistləri

istehsalat avadanlığının təmiri ilə daim məşğul olan koks-kimya istehsalatı avadanlığının quraşdırıcıları

koks-kimya avadanlığının təmiri ilə məşğul olan texnoloji boru kəmərlərinin quraşdırıcıları

odadavamlı materialla işləyənlər

koksçeşidləmə operatorları

koks-kimya aqreqatlarının təmiri ilə məşğul olan dülgərlər

kimya istehsalatı mexanizmləri ilə məşğul olan fəhlələr

kimya məhsulunun tökücüsü

separatorçular

skrubber-nasosçular

nəzarət-ölçü cihazlarının və avtomatikanın bilavasitə qurulduğu sahələrdə (iş yerlərində) xidməti və təmiri ilə məşğul olan nəzarət-ölçü cihazları və avtomatika üzrə çilingərlər. Həmin sahələrdə texnoloji prosesi aparan əsas fəhlələr bu Siyahı üzrə güzəştli pensiya hüququna malikdirlər

təmirçi çilingərlər

tökücü-axıdıcılar

yağlayıcılar

koks çeşidləyiciləri

transportyorçular

kömür, koks və kimyəvi məhsulların daşınması ilə məşğul olan nəqledicilər

koks istehsalı ilə məşğul olan metallurgiya istehsalatının tullantılarının yığışdırıcıları

kimya məhsullarının qablaşdırılması və yüklənməsi ilə məşğul olan qablaşdırıcı-bükücülər

süzgəcçilər

flotatorçular

sentrifuqaçılar

bunkerlərin təmizlənməsi ilə məşğul olan təmizləyicilər

xəlitəçilər

şlamçılar

elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

növbətçi və avadanlığın təmiri üzrə elektrik çilingəri (çilingər)

b) rəhbərlər və mütəxəssislər:

bölmə rəisləri

sexlərdə istehsalat rəisləri, onların rəisləri

növbə rəisləri

sahə rəisləri

TNH sahələrinin rəisləri (müdirləri)

sex rəisləri, onların müavinləri

iş zonasının havasında 1-ci və ya 2-ci sinif zərərli maddələr, həmçinin kanserogenlər olan işlərdə və isti iş sahələrində məşğul olan ustalar

böyük ustalar

ustalar, böyük ustalar

nəzarətçi ustalar (böyük ustalar)

avadanlığın təmiri üzrə ustalar

avadanlığın təmiri üzrə böyük ustalar

mexaniklər (böyük mexaniklər)

sahə mexanikləri

sex mexanikləri

sahə elektrikləri

sex elektrikləri

sahə energetikləri

sex energetikləri

5. Generator qazının istehsalı və metallurgiya istehsalatı proseslərində qazların alınması

a) fəhlələr:

qazçılar

qaz generatorçuları

kömürün susuz üsulla tərkib hissələrə ayrılması nəticəsində alınmış məhsulların tutulması və distillə edilməsi ilə məşğul olan bütün adlarda aparatçılar

qaztəmizləyən aparatçılar

qatılaşdırıcıların aparatçıları

barilyetçilər

bunkerçilər

qaz-generator stansiyalarının maşinistləri

konveyer maşinistləri

kran maşinistləri (krançılar)

durulducularda məşğul olan nasos qurğuları maşinistləri

quruducu qurğuların maşinistləri

telfer maşinistləri

skrubberçi-nasosçular

təmirçi çilingərlər

transportyorçular

nəqledicilər

süzgəcçilər

flotatorçular

posa yığışdırıcıları

şlamçılar

elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları növbətçi və avadanlığın təmiri üzrə elektrik çilingərləri (çilingərlər)

b) rəhbərlər və mütəxəssislər:

növbə rəisləri

sex rəisləri, onların müavinləri

ustalar, böyük ustalar

mexaniklər

sahə mexanikləri

sex mexanikləri

avadanlığın təmiri üzrə ustalar (böyük ustalar)

6. Dinas (odadavamlı kərpic) məmulatlarının istehsalı

fəhlələr:

tərkibində 2% və daha çox toz kristal, silisium (sərbəst) 4-oksid olan filiz olmayan qazıntıların doğranması, xırdalanması və üyüdülməsi ilə məşğul olan fəhlələr

7. Metallurgiya istehsalatı (əlvan metallar)

7.1. Xammalın və xəlitənin hazırlanması. Mis-kükürd zavodlarında və fabriklərində briketləşdirmə

fəhlələr:

doğrayıcılar

xəlitə yükləyiciləri

7.2. Bişirmə, velsləmə

a) fəhlələr:

hidrometallurqlar-aparatçılar

bunkerçilər

doğrayıcılar

isti işlərdə məşğul olan yandırıcı sobaların yükləyiciləri-boşaldıcıları

isti işlərdə məşğul olan xəlitə yükləyiciləri

qazanxana maşinistləri (ocaqçıları)

isti iş sahələrində məşğui olan kran maşinistləri (krançılar)

qidalandırıcıların maşinistləri

kürəçilər

isti işlərdə məşğul olan odadavamlı materialla işləyənlər

vel sobalarının sobaçıları

nikel ovuntusunun bərpası üzrə sobaçılar

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə qaz qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

isti iş sahələrində məşğul olan stropçular

transportyorçular

elevatora xidmətlə və isti işlərdə məşğul olan nəqledicilər

b) mütəxəssislər

ustalar, böyük ustalar

7.3. Xəlitənin bişirilməsi

a) fəhlələr:

aqlomeratçılar

isti aqlomeratın boşaldıcıları

aqlomerasiya və bişirmə kürəçiləri

şadaraçılar

şadaraçılar-qarışdırıcılar

istiqayıtma dozalaşdırıcıları

doğrayıcılar

xəlitə yükləyiciləri

isti iş sahələrində məşğul olan kran maşinistləri (krançılar)

dəyirman maşinistləri

ekshauster maşinistləri

kürəçilər

şlamların təkrar emalçıları

tablayıcılar

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə qaz qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

qarışdırıcılar

isti iş sahələrində məşğul olan stropçular

isti aqlomerat qayıtması ilə məşğul olan transportyorçular

dövriyyə materiallarının və posanın təmizləyiciləri

aqlomeratın xəlitələnməsi ilə məşğul olan xəlitəçilər

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyük ustalar

7.4. Sənaye məhsulunun və xəlitənin qurudulması

a) fəhlələr:

bunkerçilər

yükləyicilər

texnoloji sobaların ocaqçıları

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə qaz qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

quruducular

nəqledicilər

b) mütəxəssislər:

bu yarımbölmədə göstərilən fəhlələrə rəhbərlik edən ustalar, böyük ustalar

7.5. Metalın əridilməsi və elektrotermik üsulla alınması

a) fəhlələr:

isti aqlomerat boşaldıcıları

isti posanın daşınması ilə məşğul olan laylarda boşaldıcılar

doğrayıcılar

xəlitə yükləyiciləri

konverterçilər

texnoloji sobaların ocaqçıları

isti iş sahələrində məşğul olan kran maşinistləri (krançılar)

sexlərdə məşğul olan qidalandırıcıların maşinistləri

tökmə maşınların maşinistləri

isti işlərdə məşğul olan odadavamlı materialla işləyənlər

əridicilər

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə qaz qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

əlvan metal və ərintilərin tökücüləri

isti iş sahələrində məşğul olan stropçular

isti metalın daşınması ilə məşğul olan nəqledicilər

isti posanın daşınması ilə məşğul olan posanın və dövriyyə materiallarının yığıcıları

silisiumun təmizlənməsi ilə məşğul olan məhsul təmizləyiciləri

xəlitəçilər

posaçılar

elektrik sobalarında və durulducularda məşğul olan elektrodçular

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyük ustalar

7.6. Materialların saflaşdırılması

a) fəhlələr:

bunkerçilər

xəlitə yükləyiciləri

texnoloji sobaların ocaqçıları

isti iş sahələrində məşğul olan kran maşinistləri (krançılar)

isti iş sahələrində məşğul olan telfer maşinistləri

kürəçilər

əridicilər

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə qaz qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

əlvan metal və ərintilərin tökücüləri

isti iş sahələrində məşğul olan stropçular

posaçılar

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyük ustalar

7.7. Hidrometallurgiya, qələvi ilə yuyulma, çıxardılma, kadmiumun və kuporosun alınması

a) fəhlələr:

hidrometallurqlar-aparatçılar

süni şeyelit hazırlayan aparatçılar

turşuya davamlı materialla işləyənlər — yapışqanlayıcılar

quru üyüdülmə ilə məşğul olan dəyirman maşinistləri

kürəçilər

viniplast üzrə lehimçilər

qurğuşun üzrə lehimçilər (qurğuşun lehimçiləri)

əridicilər

sink kuporosu alınmasında sobaçılar

repulpatorçular

xloratorçular

sulu məhlulların elektrolizçiləri

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyük ustalar

7.8. Karbonlu materialların, kütlələrin və onlardan hazırlanan məmulatların istehsalı

a) fəhlələr:

qazçılar

dozalaşdırıcılar

kürə və qrafit sobalarının yükləyici-boşaldıcıları

anod tökücüləri

bişirmə, qızdırma və qrafitləmə ilə məşğul olan kran maşinistləri (krançılar)

dəyirman maşinistləri

ələmə qurğularının maşinistləri

bişirmə, qızdırma və qrafitləmə ilə məşğul olan telfer maşinistləri

kürəçilər

isti təmirdə məşğul olan odadavamlı materialla işləyənlər

toztutan qurğuların xidməti üzrə operatorlar

pek əridiciləri

elektrod məhsulunun presləyiciləri

tablayıcılar

hopdurucular

qarışdırıcılar

stendçilər

bişirmə, qızdırma və qrafitləmə ilə məşğul olan stropçular

elektrod kütləsinin qəlibçiləri

elektrod məhsulunun xloratorçuları

xəlitəçilər

b) mütəxəssislər:

elektrodların mexaniki emalı ilə məşğul olanlar istisna olmaqla, ustalar və böyük ustalar

7.9. Alüminium oksidi (giltorpaq) istehsalı

a) fəhlələr:

aqlomeratçılar

alümenat məhsullarının karbonlaşdırılmasında, diffuzorlarda buxarlanması ilə məşğul olan hidrometallurqlar — aparatçılar

karbonlaşdırılma aparatçıları

isti aqlomeratın boşaldıcıları

doğrayıcılar

texnoloji sobaların ocaqçıları

dəyirman maşinistləri

kürəçilər

isti təmirdə məşğul olan odadavamlı materialla işləyənlər

tablayıcılar

b) mütəxəssislər

karbonlaşdırma, bişirmə, kalsiumlaşdırma və qələvi buxarlaşdırma sexlərinin ustaları, böyük ustalar

7.10. Ərimiş metalla elektrolitik üsulla metalların alınması

a) fəhlələr:

alüminium istehsalında anodçular

əridilmiş metal, ftor duzları, alüminium oksidi və xlorlaşdırılmış məhsullar daşıyan yükləyicilərin sürücüləri

əridilmiş metal, ftor duzları, alüminium oksidi və xlorlaşdırılmış məhsullar daşıyan elektrik və avtomobil arabacıqlarının sürücüləri

metal tökücüləri-boşaldıcıları

xəlitə, alüminium oksidi, flor duzları və anod kütləsinin boşaldılıb-yüklənilməsi ilə məşğul olan yükləyicilər

elektrolitin doğranılması ilə məşğul olan kəsicilər

anod tökücüləri

katodçular

əlvan metal tökücüləri

xlorun çəkilib-vurulması ilə məşğul olan kompressor qurğularının maşinistləri

isti iş sahələrində məşğul olan kran maşinistləri (krançılar)

yükləyici-boşaldıcı maşinistlər

pnevmonəqliyyat maşinistləri

tökmə maşınlarının maşinistləri

isti iş sahələrində məşğul olan telfer maşinistləri

elektrolizlərin xidməti ilə məşğul olan oxlu kran maşinistləri

vannaların təmirində quraşdırıcılar

əridicilər

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə qaz qaynaqçıları elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

əlvan metalların və ərintilərin tökücüləri

isti iş sahələrində məşğul olan stropçular

elektrod kütləsinin qalibçiləri

vannaların təmirində qalibçi-şamotçular

xloratorçular

xlorkeçirənlər

xəlitəçilər

əridilmiş duzların elektrolizçiləri

elektrik çilingərləri-kontaktçıları

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyük ustalar

elektrolizlərin təmirində istifadə olunan avadanlığın təmiri üzrə ustalar

7.11. Ftor turşusu və onun duzlarının istehsalı

a) fəhlələr:

absorbsiya aparatçıları

bişirmə aparatçıları

duz istehsalında aparatçılar

buxarlandırma aparatçıları

hidrometallurqlar-aparatçılar

dozalaşdırma aparatçıları

yaştəsnifatçı-aparatçılar

neytrallaşdırma aparatçıları

durultma aparatçıları

sulfat turşulu alüminium oksidi hazırlayan aparatçılar

ayırma aparatçıları

qurutma aparatçıları

süzmə aparatçıları

sentrifuqalaşdırıcı aparatçılar

bunkerçilər

yanıq daşınması ilə məşğul olan elektro və avto-arabacıqların sürücüləri

laylarda boşaldıcılar

qazogeneratorçular

müdafiə örtüklərinin sexlərində məşğul olanlardan başqa metal məmulatlarının yapışqanlaşdırıcıları

reagent dozalaşdırıcıları

doğrayıcılar

yükləyicilər-boşaldıcılar

sobaların yükləyiciləri-boşaldıcıları

texnoloji sobaların ocaqçıları

ventilyasiya və aspirasiya qurğularının maşinistləri

qazanxana maşinistləri (ocaqçıları)

isti iş sahələrində məşğul olan kran maşinistləri (krançıları)

dəyirman maşinistləri

nasos qurğularının maşinistləri

kürəçilər

odadavamlı materialla işləyənlər

toz və qaztutan qurğulara xidmət üzrə operatorlar

lehimləyicilər

presləyicilər

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə qaz qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

repulpatorçular

turşunun tökülməsi ilə məşğul olan süzücü-tökücülər

isti iş sahələrində məşğul olan stropçular

gips və şamqalığının daşınması ilə məşğul olan nəqliyyatçılar

turşunun tökülməsi ilə məşğul olan bükücü-qablaşdırıcılar

flotatorçular

əsas avadanlığın və qaz yollarının təmizlənməsi ilə məşğul olan təmizləyicilər

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyük ustalar

7.12. Duz və qələvi məhlullarında elektrolitik üsulla metalların alınması

a) fəhlələr:

hipoxlorid hazırlanması ilə məşğul olan kimyəvi məhlullar hazırlayan aparatçılar

qurutma aparatçıları

katodçular

yükləyici mexanizmlərin maşinistləri

kran maşinistləri (krançılar)

dəyirman maşinistləri

viniplast üzrə lehimçilər

qurğuşun üzrə lehimçilər (qurğuşun lehimçiləri)

əridicilər

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə qaz qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

əlvan metal və ərintilərin tökücüləri

isti iş sahələrində məşğul olan stropçular

katod və anod metalı, xammal və pek ilə doldurulmuş vaqonetkaların itələnməsi ilə məşğul olan nəqliyyatçılar

xammal və skrapın yuyulması ilə məşğul olanlardan başqa elektrolit vannalarının şlamçıları

sulu məhlulların elektrolizçiləri

elektrik çilingər-kontaktçıları

katodların təmizlənməsi ilə məşğul olan məhlul təmizləyiciləri

anod və katodların hazırlanması ilə məşğul olan əl ilə qaynaq edən elektrik qaynaqçıları

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyük ustalar (elektroliz zərvərəq istehsalı ilə məşğul olanlardan başqa)

7.13. Əlvan metal ovuntularının istehsalı

a) fəhlələr:

metal ovuntusunun istehsalının aparatçıları

sink ovuntusu istehsalı ilə məşğul olan qazo-generatorçular

viniplast üzrə lehimçilər

qurğuşun üzrə lehimçilər (qurğuşun lehimçiləri)

sink tozu istehsalında sobaçılar

metallurgiya üsulu ilə alınan tozların qablaşdırılması ilə məşğul olan bükücü-qablaşdırıcılar

karborund məmulatlarının hazırlanması ilə məşğul olan odadavamlı məmulatların qəlibçiləri

sulu məhsulların elektrolizçiləri

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyuk ustalar

7.14. Anodların və vayerbarsların alınması

a) fəhlələr:

xəlitə yükləyiciləri

əlvan metalların tökücüləri

isti iş sahələrində məşğul olan kran maşinistləri (krançılar)

tökmə maşınlarının maşinistləri

əridicilər

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə qaz qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

əlvan metalların və ərintilərin tökücüləri

mis və posaların çeşidlənməsi ilə məşğul olan çeşidləyicilər

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyük ustalar

7.15. Toztutma və qaz təmizləmə

a) fəhlələr:

ekshauster maşinistləri

toz və qaztutan qurğuların xidməti üzrə operatorlar

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə qaz qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

metallurgiya üsulu ilə alınan tozların qablaşdırılması ilə məşğul olan bükücü-qablaşdırıcılar

toztutan qurğuların, sobaların, qazyollarının və ocaq qəfəsinin təmizlənməsi ilə məşğul olan təmizləyicilər

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyük ustalar

7.16. Şlamın təkrar emalı

a) fəhlələr:

titan və nadir metalların istehsalında aparatçılar

həlletmə aparatçıları

kürəçilər

əridicilər

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə qaz qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

əlvan metalların və ərintilərin tökücüləri

quruducular

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyük ustalar

7.17. Nadir metalların, kalsium, maqnezium və titanın metallurgiya və kimyəvi-metallurgiya üsulu ilə alınması

a) fəhlələr:

xəlitənin bişirilməsi ilə məşğul olan aqlomeratçılar

pitaksial strukturların istehsalından başqa bütün adlarda aparatçılar

titan qubkasını çıxaranlar

dozalaşdırıcılar

yükləyici-boşaldıcılar

texnoloji sobaların ocaqçıları

briket preslərin maşinistləri

isti iş sahələrində məşğul olan kran maşinistləri (krançılar)

dəyirman maşinistləri

reaksiya aparatlarının təmiri və bərpası ilə məşğul olan reaksiya aparatlarının quraşdırıcıları

isti iş sahələrində məşğul olan odadavamlı materiallarla işləyənlər

epitaksial strukturların istehsalından başqa yarımkeçirici materialların yekun emalı ilə maşğul olan dəqiq kəsici aparatların operatorları

yodla saflaşdırma sobaçıları

titan və nadir metalların bərpasında və distillə edilməsində sobaçılar termik üsulla bərpa üzrə sobaçılar

titan tərkibli və qələvi torpaq materiallarının emalı üzrə sobaçılar üçoksidli sürmə istehsalı üzrə sobaçılar

əridicilər

barium elektrolit əridiciləri

elektron şüası ilə əritmə əridiciləri

epitaksial strukturların istehsalı ilə məşğul olanlardan başqa yarımkeçirici materiallarla aşqarvurma sahəsində məşğul olan yarımkeçirici materialların xəlitəsinin hazırlayıcıları

tablayıcılar

təmirçi çilingərlər, elektrik qaz qaynaqçıları, əl ilə qaz qaynaqçıları, elektrik avadanlığının təmiri və xidməti üzrə elektrik montyorları

bərk ərinti məmulatlarının bişiriciləri

isti iş sahələrində məşğul olan stropçular

quruducular

kalsium istehsalı ilə məşğul olan süzgəcçilər

xloratorçular

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyük ustalar

7.18. Əlvan və qiymətli metalların emalı və təkrar emalı

7.18.1. Əritmə istehsalatı

a) fəhlələr:

metal tökücüləri

metalın tökülməsi ilə məşğul olan kokilçilər-yığıcılar

əlvan metalların tökücüləri

isti iş sahələrində məşğul olan kran maşinistləri (krançılar)

isti işlərdə məşğul olan odadavamlı materiallarla işləyənlər

əridicilər

əlvan metalların və ərintilərin tökücüləri

isti metalın kəsilməsi ilə məşğul olan metalları qayçılarla və presslərlə kəsən kəsicilər

isti metalın kəsilməsi ilə məşğul olan mişarlarla, bıçaqlarla və dəzgahlarla kəsən kəsicilər

isti iş sahələrində məşğul olan stropçular

sobaların yanında məşğul olan xəlitəçilər

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyük ustalar

7.18.2. Azotturşulu gümüşün istehsalı, affinaj və kimyəvi təmiz qiymətli metalların alınması və onların emalı

a) fəhlələr:

qiymətli metal istehsalında aparatçılar

bərkərintili və çətinərintili metalların istehsalatında aparatçılar

dəyirman maşinistləri

toz-qaz tutan qurğulara xidmət edən operatorlar

əlvan metalların yandırıcıları

əridicilər

azot turşulu gümüşün və kimyəvi təmiz qiymətli metalların istehsalı ilə məşğul olan fəhlələr

quruducular

termistlər

TYT (termiki yüksək tezlikli) qurğularının termistləri

xəlitəçilər

sulu məhlulların elektrolizçiləri

b) mütəxəssislər:

ustalar, böyük ustalar

7.18.3. Yayma istehsalatı

a) fəhlələr:

qurğuşun yaymasında məşğul olan soyuq metal yayıcıları

texnoloji sobaların ocaqçıları

isti iş sahələrində məşğul olan kran maşinistləri (krançılar)

əlvan metalların qızdırıcıları

əlvan metalların yandırıcıları

məmulatların qaplamaçıları

isti metalın düzəldilməsi ilə məşğul olan maşınlarla düzləndiricilər

qurğuşunun preslənməsi ilə məşğul olan hidropreslərdə presləyicilər

isti metal yayıcıları

isti metal kəsiciləri

isti metalın və qurğuşunlu metalların qayçılarla və preslərlə kəsilməsi ilə məşğul olan kəsicilər

isti metalın və qurğuşunlu metalların mişarlarla, bıçaqlarla və dəzgahlarla kəsilməsi ilə məşğul olan kəsicilər

qurğuşunun kəsilməsi ilə məşğul olan soyuq metalın kəsiciləri

isti iş sahələrində məşğul olan stropçular

metalın metal şotkalarla təmizlənməsi ilə məşğul olan məhsul təmizləyiciləri

b) rəhbərlər və mütəxəssislər:

bu yarımbölmədə nəzərdə tutulmuş fəhlələrə rəhbərlik edən ustalar, böyük ustalar

7.18.4. Borupresləmə, presləmə və məftilçəkmə istehsalatı