Banklar haqqında

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU[1]

Bu Qanun Azərbaycanda bank sisteminin hüquqi bazasının beynəlxalq standartlara tam uyğunlaşdırılması, iqtisadiyyatda bank xidmətlərinin rolunun artırılması, bank əmanətçilərinin və kreditorlarının müdafiəsinin gücləndirilməsi və bütövlükdə bank sisteminin stabil və təhlükəsiz fəaliyyətinin təmin edilməsi məqsədilə bankların təşkili, daxili idarə edilməsi, fəaliyyətinin tənzimlənməsi və ləğv edilməsi prinsiplərini, qaydalarını və normalarını müəyyən edir.

I fəsil

ÜMUMİ MÜDDƏALAR[2]

M a d d ə 1 . Əsas anlayışlar

1.0. Bu Qanunda istifadə olunan anlayışlar aşağıdakı mənaları ifadə edir: [3]

1.0.1. Bank - fiziki və hüquqi şəxslərdən depozitlərin və ya digər qaytarılan vəsaitlərin cəlb edilməsi, öz adından və öz hesabına kreditlərin verilməsini, habelə müştərilərin tapşırığı ilə köçürmə və hesablaşma-kassa əməliyyatlarını məcmu halda həyata keçirən hüquqi şəxsdir; [4]

1.0.2. Bank holdinq şirkəti - bank lisenziyasına malik bir və ya bir neçə törəmə bankı olan, fəaliyyəti baş ofisinin yerləşdiyi ölkənin bank tənzimləməsi orqanları tərəfindən tənzimlənən və nəzarət olunan şirkətdir;

1.0.3. Törəmə bank - nizamnamə kapitalında səsvermə hüququ verən səhmlərin əllidən çox faizi təsisçi banka və ya bank holdinq şirkətinə məxsus olan bankdır, yaxud elə bankdır ki, onunla təsisçi bank və ya bank holdinq şirkəti arasında bağlanmış müqaviləyə əsasən təsisçi banka və ya bank holdinq şirkətinə onun qərarlarının qəbul edilməsinə mühüm təsir göstərmək imkanı verilir;

1.0.4. Bankın filialı - hüquqi şəxs olmayan, bankın olduğu yerdən kənarda yerləşən, öhdəlikləri üçün bankın özünün məsuliyyət daşıdığı, banka icazə verilmiş bank fəaliyyətinin hamısını və ya bir hissəsini həyata keçirə bilən bankın ayrıca bölməsidir;

1.0.5. Bankın şöbəsi - hüquqi şəxs olmayan, bankın olduğu yerdən kənarda yerləşən, öhdəlikləri üçün bankın özünün məsuliyyət daşıdığı, onun respublika ərazisində depozitlər cəlb edən və/və ya köçürmə, hesablaşma-kassa əməliyyatları aparan ayrıca bölməsidir;

1.0.6. Bankın nümayəndəliyi - hüquqi şəxs olmayan, bankın olduğu yerdən kənarda yerləşən, bank fəaliyyəti ilə məşğul olmağa hüququ olmayan, yalnız onun mənafelərini təmsil və müdafiə edən bankın ayrıca bölməsidir;

1.0.7. Bank olmayan kredit təşkilatı - qanunla bank olmayan kredit təşkilatı statusuna malik olan hüquqi şəxs;[5]

1.0.8. Bank lisenziyası - bu Qanunla müəyyən edilmiş qaydada verilən, fiziki və hüquqi şəxslərdən depozitlər və ya digər qaytanlan vəsaitlər cəlb etmək, öz adından və öz hesabına kreditlər vermək ilə bağlı fəaliyyəti, habelə müştərilərin tapşırığı ilə köçürmə və hesablaşma-kassa əməliyyatlarını məcmu halda həyata keçirməyə müstəsna hüquq verən xüsusi razılıqdır;

1.0.9. Bank krediti (bundan sonra kredit) - bağlanmış müqaviləyə uyğun olaraq qaytarılmaq, müəyyən müddətə (müddətin uzadılması hüququ ilə) və faizlər (komisyon haqqlar) ödənilmək şərti ilə, təminatla və ya təminatsız müəyyən məbləğdə borc verilən pul vəsaitidir. Həmin şərtlərlə pul vəsaitinin verilməsi haqqında götürülmüş hər hansı öhdəlik, qarantiya, zəmanət, borc qiymətli kağızlarının diskontla və ya faizlər alınmaqla satın alınması və müqaviləyə əsasən hər hansı formada verilmiş vəsaitin qaytarılmasını tələb etməklə bağlı digər hüquq da kredit anlayışına aiddir;

1.0.10. Depozit - müvafiq müqavilə şərtləri ilə faizlər və ya komisyon haqqlar ödənilməklə və ya ödənilmədən müştərilərin (əmanətçilərin) tələbi ilə qaytarılmasını və ya başqa hesaba köçürülməsini nəzərdə tutan bankın balansında aparılan cari, əmanət (depozit) və ya digər hesaba qoyulmuş və ya köçürülmüş pul vəsaitidir;

1.0.11. Mühüm iştirak payı - səhmdar kapitalının və ya səsvermə hüququnun 10 və ya daha çox faizini təşkil edən, yaxud müqavilə əsasında iştirakçısı olduğu hüquqi şəxsin qərarlarının qəbul edilməsinə mühüm təsir göstərməyə imkan verən paya birbaşa və ya dolayı yolla sahiblikdir;

1.0.12. İnzibatçı - bankın Müşahidə Şurasının, Audit Komitəsinin və İdarə Heyətinin üzvləri, habelə bankın baş mühasibi (mühasibat xidmətinin rəhbəri), daxili audit bölməsinin əməkdaşları, bank filialının, şöbəsinin və nümayəndəliyinin rəhbərləri və baş mühasibləri;

1.0.13. Banka aidiyyəti olan şəxslər - Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 49-1.1-ci maddəsində göstərilən şəxslər, habelə bankın nizamnamə kapitalında iştirak payından asılı olmayaraq müqavilə əsasında bankın qərarlarının qəbul edilməsinə mühüm təsir göstərməyə imkan verən paya birbaşa və ya dolayı yolla malik olan hər hansı şəxs, bankın Audit Komitəsinin üzvləri, daxili audit bölməsinin əməkdaşları, qərarların qəbul edilməsində iştirak edən bankın digər əməkdaşları, bankın və onun filiallarının baş mühasibləri, həmin şəxslərlə Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 49-1.1.3-cü maddəsində nəzərdə tutulmuş qohumluq əlaqələri olan şəxslər, banka aidiyyəti şəxs adından hərəkət etməyə hüququ olan şəxslər, Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 49-1.1.6-cı və 49-1.1.7-ci maddələrində göstərilən şəxslərin ən azı 20 faiz payla iştirak etdiyi hüquqi şəxslər, bazar şərtlərindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənən və açıq-aşkar iqtisadi əsasları olmayan əməliyyatların aparıldığı şəxslər;[6]

Banka aidiyyəti olan şəxs adından hərəkət edən şəxslər - aralarında bağladıqları müqavilə əsasında banka aidiyyəti olan şəxs adından hərəkət etməyə hüququ olan şəxs; banka aidiyyatı olan şəxsin mühüm təsir göstərə bildiyi hüquqi şəxs; banka aidiyyəti olan şəxsin nümayəndəsi. [7]

1.0.14. Klirinq - hesablaşmalar sisteminin bir və ya bir neçə iştirakçısının həmin sistemin bir və ya bir neçə digər iştirakçısına verdiyi və ya onlardan aldığı ödəniş məbləğləri üzrə yaranan tələblərin və öhdəliklərin, onların fərqi olan bir xalis tələb və ya bir xalis öhdəliyə çevrilməsi prosesidir;

1.0.15. "Yerli" sözü banka, filiala və ya nümayəndəliyə aid edildikdə əsas fəaliyyət yeri Azərbaycan Respublikasında olan bank, filial və ya nümayəndəlik başa düşülür;

1.0.16. "Xarici" sözü banka, filiala və ya nümayəndəliyə aid edildikdə əsas fəaliyyət yeri Azərbaycan Respublikasından kənarda olan bank, filial və ya nümayəndəlik başa düşülür;

1.0.17. "Kredit təşkilatı" - bank, xarici bankın yerli filialı və ya bank olmayan kredit təşkilatdır;

1.0.18. "Məqbul və lazımi keyfiyyətlərə malik şəxs" - vətəndaş qüsursuzluğuna malik olan, habelə ictimai mövqeyinə görə vicdanlı və etimada layiq sayılan və peşəkar keyfiyyətləri, təcrübəsi, işgüzar mənafeləri ona bankın mühüm iştirak payının sahibi, inzibatçısı, müvəqqəti inzibatçısı və ləğvedicisi olmaq imkanı verən fiziki şəxsdir;

1.0.19. "Vətəndaş qüsursuzluğu" dedikdə, mühüm iştirak payının sahibləri, o, hüquqi şəxs olduqda onun icra orqanının rəhbərləri, habelə bankın törəmə strukturlarının rəhbərləri üçün qəsdən törədilmiş cinayətə görə məhkumluğun olmaması; inzibatçı, müvəqqəti inzibatçı və ləğvedici üçün məhkumluğunun olmaması, keçmişdə mülkiyyət əleyhinə və iqtisadi fəaliyyət sahəsində ağır və xüsusilə ağır cinayətlərə görə cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsi faktının olmaması, müvafiq vəzifəni tutması və ya peşə fəaliyyəti ilə məşğul olması üzərində məhkəmə qərarı ilə qoyulmuş qadağanın olmaması, məhkəmə qaydasında müflis elan edilməsi faktının olmaması başa düşülür;

1.0.20. "Prudensial" - bankın təhlükəsiz fəaliyyətinin təmin edilməsinə istiqamətlənmiş normativlərə, qaydalara, tələblərə və göstərişlərə əsaslanmış düşünülmüş davranış, idarəetmə və nəzarət üsuludur;

1.0.21. Bankın məcmu kapitalı (öz vəsaiti) - prudensial hesabatlıq məqsədləri üçün istifadə olunan kapital olmaqla, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının normativ xarakterli aktları ilə müəyyən etdiyi I dərəcəli (əsas) və II dərəcəli (əlavə) kapitala daxil olan komponentlərin (elementlərin) cəmi və onlardan tutulmaların fərqidir;

1.0.22. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı – maliyyə bazarlarında tənzimləmə və nəzarətin həyata keçirilməsi məqsədilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının yaratdığı qurum;[8]

1.0.23. Fond – “Əmanətlərin sığortalanması haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən yaradılmış hüquqi şəxsdir; [9]

1.0.24. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bank – bu Qanunun 57.1.1-57.1.3-cü maddələrində göstərilən əsaslardan hər hansı birinin və ya bir neçəsinin müəyyən edildiyi ödəmə qabiliyyətini itirmiş və ya itirmək təhlükəsi olan bankdır;

1.0.25. Rezolyusiya – ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın, o cümlədən bank holdinq şirkətinin təxirəsalınmadan və mümkün az məsrəflə maliyyə bazarından kənarlaşdırılması məqsədi ilə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən bu Qanunun 57.6-cı maddəsində nəzərdə tutulmuş tədbirlərin həyata keçirilməsidir;

1.0.26. Rezolyusiya ilə bağlı tədbirlər planı – ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın rezolyusiya metodunu, şərtlərini, müddətini və iqtisadi əsaslandırmasını özündə əks etdirən sənəddir;

1.0.27. Körpü bank – ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın sağlam aktivlərinin və öhdəliklərinin tam və ya qismən köçürülməsi və onların müvəqqəti idarə edilməsi məqsədi ilə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən yaradılan və idarə olunan bankdır;

1.0.28. Alıcı bank – bu Qanunla müəyyən edilmiş qaydada ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın aktiv və öhdəliklərini hərrac yolu ilə əldə edən bankdır;

1.0.29. İnvestor – bu Qanunla müəyyən edilmiş qaydada ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın və ya körpü bankın satın alınması üçün maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına müraciət edən hüquqi və ya fiziki şəxsdir;

1.0.30. Müvəqqəti inzibatçı – bu Qanunda nəzərdə tutulmuş hallarda maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən təyin edilən, ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın rezolyusiyası çərçivəsində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının adından bankın idarə olunması üzrə bütün səlahiyyətləri, o cümlədən bank səhmdarlarının ümumi yığıncağının səlahiyyətlərini həyata keçirən şəxsdir;

1.0.31. Sağlam aktiv – maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının normativ xarakterli aktları ilə standart aktiv kimi təsnifləşdirilmiş aktivdir;

1.0.32. Sistem əhəmiyyətli bank – maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının normativ xarakterli aktı ilə müəyyən edilən meyarlara uyğun bankdır;

1.0.33. Bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası – bankın maliyyə vəziyyətinin yaxşılaşdırılması məqsədi ilə restrukturizasiya planı (bundan sonra - restrukturizasiya planı) əsasında həyata keçirilən inzibati, hüquqi, maliyyə, təşkilati-texniki və digər tədbir və prosedurların məcmusudur.

M a d d ə 2 . Bank sistemi və onun hüquqi əsasları

2.1. Azərbaycan Respublikasının bank sistemi maliyyə bazarlarına nəzarət orqanından, Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankından (bundan sonra mətndə - Mərkəzi Bank) və kredit təşkilatlarından ibarətdir.[10]

2.2. Mərkəzi Bank dövlətin mərkəzi bankıdır və onun fəaliyyəti Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, "Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi, bu Qanun və bunlara müvafiq olaraq qəbul edilmiş digər normativ hüquqi aktlar, habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrlə tənzimlənir.

2.3. Azərbaycan Respublikasında kredit təşkilatlarının fəaliyyəti Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, bu Qanun, Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi, “Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı haqqında” “Bank olmayan kredit təşkilatlan haqqında” və “Kredit İttifaqları haqqında” Azərbaycan Respublikası qanunları, Azərbaycan Respublikasının digər normativ hüquqi aktları, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və Mərkəzi Bankın bunlara müvafiq olaraq qəbul edilmiş normativ xarakterli aktları, habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrlə tənzimlənir.[11]

2.3-1. Ələt azad iqtisadi zonasında bank sahəsində münasibətlər “Ələt azad iqtisadi zonası haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tələblərinə uyğun olaraq tənzimlənir.[12]

2.4. Cari bank fəaliyyəti ilə bağlı qərarları qəbul edərkən kredit təşkilatları dövlət hakimiyyəti və bələdiyyə orqanlarından asılı deyildir və onlar kredit təşkilatlarının fəaliyyətinə qarışa bilməz. Kredit təşkilatları qanunla onların fəaliyyət növlərinə aid edilməyən fəaliyyəti həyata keçirməyə məcbur edilə bilməz.

2.5. Kredit təşkilatlarının və dövlətin müvafiq öhdəlik götürdüyü hallardan başqa, bütün digər hallarda kredit təşkilatları dövlətin, dövlət isə kredit təşkilatlarının öhdəlikləri üçün məsuliyyət daşımır.

M a d d ə 3 . Bank fəaliyyətinin həyata keçirilməsinə dair ümumi qaydalar

3.1. Azərbaycan Respublikasının ərazisində banklar və bank olmayan kredit təşkilatları bank fəaliyyətini maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının verdiyi xüsusi razılıq (lisenziya) əsasında həyata keçirə bilər.

3.2. Depozit əməliyyatları yalnız banklar və poçt" rabitəsinin milli operatoru tərəfindən həyata keçirilə bilər.[13]

3.3. Bu Qanunun 3.1-ci, 3.4-cü, 35.4-cü və 42-ci maddələri istisna olmaqla digər müddəaları “Bank olmayan kredit təşkilatları haqqında” və “Kredit İttifaqları haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunlarına və digər qanunvericiliyə müvafiq olaraq lisenziyalaşdırılan və tənzimlənən kredit ittifaqlarına və başqa bank olmayan kredit təşkilatlarına şamil olunmur.[14]

3.4. Bu Qanunun 3.3-cü maddəsində göstərilən bank olmayan kredit təşkilatlarının bank fəaliyyətinin lisenziyalaşdırılması və tənzimlənməsi “Bank olmayan kredit təşkilatları haqqında” və “Kredit İttifaqları haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunları və maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının normativ xarakterli aktları ilə həyata keçirilir. Bank olmayan kredit təşkilatlarına rəhbərlik edən işçilərin peşə ixtisasına və təcrübəsinə dair tələblər Mərkəzi Bank tərəfindən müəyyən edilir.[15]

3.5. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı hər hansı şəxsin lisenziyası olmadan bu Qanunun 3.1-ci maddəsində göstərilən fəaliyyətlə məşğul olduğunu müəyyən etdikdə, həmin şəxsə bu fəaliyyətinə xitam verilməsi haqqında tələb göndərir, qanunla nəzərdə tutulmuş digər tədbirləri görür, Mərkəzi Banka və müvafiq dövlət orqanlarına bu barədə məlumat verir.[16]

M a d d ə 4 . Bankın adı

4.1. Bankın onun nizamnaməsi ilə müəyyən edilmiş firma adında mütləq qaydada "bank" sözü olmalıdır. Heç bir bank istənilən sənəddə, elanlarda və ya reklamda özünün nizamnaməsində göstərilən addan fərqli adla adlandırıla bilməz.

4.2. "Bank" sözünün işlədildiyi mətndən bu sözün bank fəaliyyətinə aid edilmədiyi tam aydın olduğu hallardan başqa, bank fəaliyyəti ilə məşğul olmayan hüquqi şəxsin adında "bank" sözünün ("bank" sözü olan söz birləşməsinin) istifadəsi qadağandır.

4.3. Bankın törəmə banklarının adında əsas bankın adı göstərilməlidir. Bankların filiallarının, şöbələrinin və ya nümayəndəliklərinin adında bank sözü hüquqi bağlılıq və mənsubiyyət mənasında göstərilməlidir.

4.4. Bank lisenziyası ləğv olunmuş bankların adına "ləğv prosesində olan" sözləri əlavə edilir.

4.5. Bankın adında "Azərbaycan Respublikası", "dövlət", "milli" sözlərindən istifadə edilməsinə yalnız qanunvericilikdə nəzərdə tutulduğu hallarda yol verilir.

4.6. Banklar eyni addan istifadə edə bilməz.

M a d d ə 5 . Azərbaycan Respublikasının bank sistemində xarici kapitalın iştirakı

5.1. Azərbaycan Respublikasının bank sistemində xarici bank kapitalının iştirak limiti maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

5.2. Xarici bank və ya xarici bank holdinq şirkəti istisna olmaqla, əcnəbilərin və xarici hüquqi şəxslərin yerli banklarda iştirakına maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən limit müəyyən edilir.

5.3. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı xarici bankların və xarici bank holdinq şirkətlərinin yerli törəmə banklarının, filiallarının və nümayəndəliklərinin, habelə yerli bankların xarici filiallarının və nümayəndəliklərinin fəaliyyətinin tənzimlənməsini və onlara nəzarəti həyata keçirdikdə müvafiq xarici bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanları ilə qarşılıqlılıq əsasında və Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə zidd olmayaraq (o cümlədən Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrə müvafiq olaraq) öz nəzarət funksiyalarının yerinə yetirilməsi üçün zəruri olan məlumatı alır. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı xarici bank tənzimlənməsi və nəzarəti orqanları ilə məlumat mübadiləsini bu məlumatın məxfiliyini təmin etməklə həyata keçirir. Bu məqsədlə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı xarici bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanları ilə əməkdaşlıq haqqında sazişlər bağlaya bilər.[17]

5.4. Xarici banklar və xarici bank holdinq şirkətləri də daxil olmaqla, siyahısı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyənləşdirilən offşor zonalarda qeydə alınmış əcnəbilər və xarici hüquqi şəxslər yerli bankların təsisçiləri və ya səhmdarları ola bilməz, habelə yerli törəmə banklar təsis edə bilməz, yerli filiallar və ya nümayəndəliklər aça bilməzlər.

II fəsil

BANK FƏALİYYƏTİNİN HƏYATA KEÇİRİLMƏSİ ÜÇÜN LİSENZİYA VƏ İCAZƏLƏRİN VERİLMƏSİ

M a d d ə 6 . Bank lisenziyaları və icazələr

6.1. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bank lisenziyalarının verilməsində və ləğv edilməsində, habelə filiallar, şöbələr və nümayəndəliklər açmaq üçün banklara icazə verilməsində və verilmiş icazələrin ləğv edilməsində müstəsna hüquqlara malikdir.

6.2. Bank lisenziyaları və icazələr yazılı formada müddətsiz olaraq verilir. Bank lisenziyaları və icazələr yalnız onları almış şəxslər tərəfindən istifadə edilə bilər və üçüncü şəxslərə verilə bilməz. Bank lisenziyaları və icazələr maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən verildiyi gündən qüvvəyə minir.

6.3. Ərizəçi kifayət qədər təşkilati-texniki hazırlığa və ya ixtisasa malik olmadıqda, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı verdiyi bank lisenziyasında və icazədə bu Qanunun 32-ci maddəsi ilə banklara icazə verilən fəaliyyət növlərinin həyata keçirilməsi üçün məhdudiyyətlər qoyur.[18]

M a d d ə 7 . Bank lisenziyalarının və icazələrin alınması üçün müraciət

7.1. Bank lisenziyası və icazə alınması üçün bankın təsisçiləri və ya qanunvericiliyə müvafiq qaydada vəkil edilmiş şəxslər maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına yazılı şəkildə müraciət edirlər. Müraciətin forması və məzmunu, ona əlavə edilən sənədlər maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının normativ xarakterli aktları ilə müəyyən edilmiş tələblərə cavab verməlidir.

7.2. Bank lisenziyası və icazə alınması üçün müraciətə baxarkən maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bankın kapitalında mühüm iştirak paylarının sahiblərinin (hüquqi şəxs olduqda onların icra orqanlarının rəhbərlərinin) və inzibatçıların maliyyə vəziyyəti, peşəkar fəaliyyəti və keçmişdə cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub-olunmadıqları haqqında maliyyə, vergi və hüquq mühafizə orqanlarından məlumat ala bilər. Bu tələb sonradan bankda mühüm iştirak payını əldə etmək istəyən şəxslərə (hüquqi şəxs olduqda onların icra orqanlarının rəhbərlərinə), yeni təyin olunan inzibatçılara və bankın törəmə strukturuna çevrilən hüquqi şəxsin icra orqanlarının rəhbərlərinə də şamil edilir. Bu məqsədlə maliyyə, vergi və hüquq mühafizə orqanları maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına onun tələb edə biləcəyi məlumatı verir.

7.3. İlkin müraciətə baxılması və bank lisenziyasının verilməsi üçün "Dövlət rüsumu haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanunu ilə müəyyən edilmiş miqdarda və qaydada dövlət rüsumu ödənilir.

M a d d ə 8 . Bank lisenziyasının alınması üçün müraciətlərə baxılması qaydaları

8.1. Bank lisenziyasının alınması üçün müraciətlərə baxılması iki mərhələdən ibarətdir:

8.1.1.bankın təsisçiləri və ya qanunvericiliyə müvafiq qaydada vəkil edilmiş şəxs (şəxslər) tərəfindən bank lisenziyası almaq üçün ilkin müraciətin edilməsi və ona baxılması (birinci mərhələ) və

8.1.2.bank dövlət qeydiyyatına alındıqdan sonra bank lisenziyası almaq üçün yekun müraciətin edilməsi və ona baxılması (ikinci mərhələ).

8.2. İlkin müraciətə aşağıdakı sənədlər əlavə olunur:

8.2.1. Bankın səsvermə hüququ olan səhmlərini əldə edəcək hər bir sahibi üçün:

8.2.1.1.həmin sahib hüquqi şəxs olduqda - onun adını, ünvanını, kommersiya fəaliyyətinin növünü, azı son üç maliyyə ilini (hüquqi şəxs üç ildən az müddətdə yaradıldıqda isə son maliyyə illəri və ya ili) əhatə edən və auditor yoxlamasından keçmiş maliyyə hesabatlarını və auditor rəyini göstərən məlumat və sənədlər, habelə həmin şəxsin nəzərdə tutulan iştirak payının əldə edilməsi barədə səlahiyyətli idarəetmə orqanının qərarının surəti;

8.2.1.2.həmin sahib xarici hüquqi şəxs olduqda - bu Qanunun 8.2.1.1-ci maddəsində sadalanan sənədlərdən başqa qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada leqallaşdırılmış, onların yerləşdiyi ölkədə qeydiyyatdan keçdiyini təsdiq edən sənəd, nizamnamə (əsasnamə), ən azı son üç maliyyə ili üçün auditor yoxlamasından keçmiş maliyyə hesabatı və auditor rəyi;

8.2.1.3.həmin sahib fiziki şəxs olduqda - onun soyadını, adını, atasının adını və vətəndaşlığım, şəxsiyyət vəsiqəsinin və ya şəxsiyyətini təsdiq edən digər sənədin məlumatlarmı, daimi yaşayış yerini, məşğuliyyət növünü göstərən məlumat və sənədlər;

8.2.1.4.həmin sahib əcnəbi olduqda - bu Qanunun 8.2.1.3-cü maddəsində sadalanan sənədlərdən başqa rezidenti olduğu ölkənin bir və ya bir neçə maliyyə təşkilatlarının müsbət tövsiyələri və/və ya bank hesablarından çıxarışlar;

8.2.2.Bankın təklif edilən nizamnamə kapitalının miqdarı, bankın nizamnamə kapitalında təklif edilən hər bir sahibin (səhmdarın) payı, onların digər təşkilatlarda mühüm iştirak payları, habelə hər bir hüquqi şəxs üçün bu hüquqi şəxsin kapitalında digər şəxslərin mühüm iştirak payları haqqında məlumatlar;

8.2.3.Bankda mühüm iştirak payının təklif edilən sahibi hüquqi şəxs olduqda onun icra orqanlarının rəhbərlərinin siyahısı. Hər bir rəhbər tərəfindən imzalanmış və imzası notariat qaydasında təsdiqlənmiş vətəndaş qüsursuzluğuna dair ərizə;

Rəhbər əcnəbi olduqda, rezidenti olduğu ölkənin müvafiq hakimiyyət orqanları tərəfindən onun cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub-olunmadığı barədə verilmiş və qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada leqallaşdırılmış arayış;

8.2.4.Əgər mühüm iştirak payının sahibi olan hüquqi şəxs şirkətlər qrupuna daxildirsə bu qrup haqqında məlumatlar, o cümlədən qrupa daxil olan digər təşkilatlarda mühüm iştirak payına malik şəxslər, bu şəxslərin inzibatçıları haqda məlumatlar;

8.2.5.Bankda mühüm iştirak payının təklif edilən sahibi fiziki şəxs olduqda onun tərəfindən imzalanmış və imzası notariat qaydasında təsdiqlənmiş vətəndaş qüsursuzluğuna dair ərizə;

Mühüm iştirak payının sahibi əcnəbi olduqda, rezidenti olduğu ölkənin müvafiq hakimiyyət orqanları tərəfindən onun cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub-olunmadığı barədə verilmiş və qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada leqallaşdırılmış arayış;

8.2.6.Bankın yaradılması, onun nizamnaməsinin qəbul edilməsi və idarəetmə orqanlarının formalaşdırılması haqqında protokol da daxil olmaqla, bankın təsis sənədlərinin surəti və bankın nizamnaməsi;

8.2.7.Bankın kommersiya strategiyasını, nəzərdə tutduğu fəaliyyət növlərini, təşkilati strukturunu, o cümlədən daxili nəzarət sistemini və ilk üç il üçün maliyyə proqnozlarmı (balans, mənfəət və zərər haqqında hesabatı) müəyyənləşdirən biznes-planı;

8.2.8.Bankın təklif edilən inzibatçılarının siyahısı, habelə onların hər biri üçün peşə ixtisası və təcrübəsi haqqında məlumatın göstərildiyi sənədlərin (təhsil və əmək fəaliyyəti haqqında) notariat qaydasında təsdiqlənmiş surətləri, həmin şəxslər tərəfindən doldurulmuş anket, bankda və digər hüquqi şəxslərdə onların mühüm iştirak paylarının miqdarı və siyahısı, tərəflərindən imzalanmış və imzası notariat qaydasında təsdiqlənmiş vətəndaş qüsursuzluğuna dair ərizə;

İnzibatçı əcnəbi olduqda, rezidenti olduğu ölkənin müvafiq hakimiyyət orqanları tərəfindən onun cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub-olunmadığı barədə verilmiş və qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada leqallaşdırılmış arayış;

8.2.9. Xarici bankın və ya xarici bank holdinq şirkətinin yerli törəmə bankı üçün bu Qanunun 13.2-ci maddəsində göstərilmiş sənədlər;

8.2.10. İlkin müraciətə baxılması üçün dövlət rüsumunun ödənildiyini təsdiq edən sənəd.[19]

8.3. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı baxılmaq üçün ona təqdim edilmiş ilkin müraciətdə və ya müraciətə əlavə edilmiş sənədlərdə səhvlər və ya çatışmazlıqlar müəyyən etdikdə, bu barədə müraciət edənlərə 15 təqvim günü müddətində bildiriş göndərir və onlara bu səhvləri və ya çatışmazlıqları aradan qaldırmağı təklif edir. Həmin müddətdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müraciət edənlərə yazılı bildiriş göndərməzsə, sənədlər baxılmaq üçün qəbul edilmiş hesab edilir.

8.4. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilkin müraciəti bu Qanunun 8.3-cü maddəsində göstərilən bildirişin göndərildiyi gündən ən geci 90 təqvim günü müddətində, xarici təsisçilərin iştirakı olduğu halda isə ən geci 180 təqvim günü müddətində baxır və müvafiq qərar qəbul edir. Hər bir halda maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı qəbul etdiyi qərarı müraciət edənlərə göndərir.

8.5. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının ilkin müraciətə müsbət baxılması haqqında qərarında aşağıdakılar göstərilir:

8.5.1.bankın biznes-planı və təqdim edilmiş sənədlərdə göstərilən bank fəaliyyəti növlərini nəzərə almaqla ödənilməli olan ilkin nizamnamə kapitalının minimum miqdarı.

8.5.2.bank lisenziyasına daxil edilən bütün məhdudiyyətlər və bunun əsaslandırılması;

8.5.3. ərizəçilərin bank lisenziyası verilənədək yerinə yetirməli olduqları şərtlər və onlara dair tədbirlər;

8.6. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bank lisenziyası almaq üçün ilkin müraciəti rədd etdikdə, öz qərarında bunun səbəblərini göstərməlidir.

8.7. İlkin müraciət rədd edildikdə bank lisenziyasının alınması üçün müraciət maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təkrarən təqdim edildikdə, ona yeni müraciət kimi baxılır.

8.8. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bank lisenziyası alınması üçün ilkin müraciətə müsbət baxdıqda, ilkin nizamnamə kapitalının minimum miqdarının köçürülməsi üçün öz balansında həmin bankın müraciəti ilə onun adına hesab açır.

8.9. Təsis edilən bank ilkin müraciətinin müsbət baxılması haqqında qərarın qəbul olunduğu gündən 180 təqvim günü müddətində ilkin nizamnamə kapitalının minimum miqdarını ödəməli və Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi və ona müvafiq olaraq qəbul edilmiş digər qanunvericilik aktlarına uyğun dövlət qeydiyyatından keçməlidir. Bu müddət ərzində təsis edilən bank korporativ idarəetmə sistemlərini təşkil etməli (bu Qanunun tələblərinə uyğun idarəetmə orqanlarını yaratmalı, təşkilati strukturu formalaşdırmalı, informasiya texnologiya sistemini tətbiq etməyə hazır olmalı, mühasibat uçotu və hesabatı siyasətini müəyyən etməli, reqlament hazırlamalı, müvafiq rəhbər və minimum işçi heyəti müəyyən etməli), texniki-təchizat və təhlükəsizlik tədbirlərini tamamlamalıdır.

8.10. Bank lisenziyası almaq üçün yekun müraciətə aşağıdakı sənədlər əlavə edilir:

8.10.1.dövlət qeydiyyatı haqqında sənədin və nizamnamənin surəti, habelə bankın reqlamenti;

8.10.2.bankın yaradılması və inzibatçıların təyin edilməsi haqqında səhmdarların ümumi yığıncağının qərarının surəti;

8.10.3.bank lisenziyasının alınması üçün ilkin müraciətə müsbət baxılması haqqında maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qərarı ilə müəyyən edilmiş şərtlər qoyulduqda, həmin şərtlərin yerinə yetirildiyini təsdiqləyən sənəd (sənədlər);

8.10.4.ilkin müraciətlə təqdim edilmiş məlumatlarda əhəmiyyətli dəyişikliklər olduqda həmin dəyişikliklərin müfəssəl şərh edildiyi yazılı məlumat;

8.10.5.bankın korporativ idarəetmə sistemlərinin, 0 cümlədən idarəetmə orqanlarının formalaşdırılması, texniki-təchizat və təhlükəsizlik tədbirlərinin həyata keçirilməsini təsdiqləyən sənədlər;

8.10.6.bank lisenziyasının verilməsi üçün dövlət rüsumunun ödənildiyini təsdiqləyən sənəd.

8.11. Bankın yekun müraciətinə və ona əlavə edilmiş sənədlərə ən geci 30 təqvim günü müddətində baxılır. Yekun müraciətdə və/və ya ona əlavə edilmiş sənədlərdə səhvlər və ya çatışmazlıqlar müəyyən edildikdə, onların aradan qaldırılması üçün maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müraciət edən banka müvafiq bildiriş göndərir. Yenidən təqdim olunmuş sənədlərə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ən geci 15 təqvim günü müddətində baxmalıdır. maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı sənədlərin bu Qanunun 8.10-cu maddəsinin tələblərinə cavab verdiyini, ilkin nizamnamə kapitalının minimum miqdarı üzrə ödənişlərin maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına daxil olduğunu müəyyən etdikdə bank lisenziyasının verilməsi haqqında qərar qəbul edir və bu barədə müraciət edənlərə 5 təqvim günü müddətində yazılı bildiriş göndərir.

M a d d ə 9 . Xarici bankların yerli filiallarının lisenziyalaşdırılması

9.1. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının verdiyi bank lisenziyası olmadan heç bir xarici bank Azərbaycan Respublikasında filiallar aça bilməz.

9.2. Xarici bankın yerli filialının açılmasına bank lisenziyasının alınması üçün müraciətlərə baxılması iki mərhələdən ibarətdir:

9.2.1.bank lisenziyası almaq üçün ilkin müraciətin edilməsi və ona baxılması (birinci mərhələ) və

9.2.2.dövlət qeydiyyatına alındıqdan sonra bank lisenziyası almaq üçün yekun müraciətin edilməsi və ona baxılması (ikinci mərhələ).

9.3. Xarici bank tərəfindən Azərbaycan Respublikasında filial açılmasına dair ilkin müraciətə qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada leqallaşdırılmış aşağıdakı sənədlər əlavə edilir:

9.3.1.bankın nizamnaməsi və filialın yaradılması barədə səlahiyyətli idarəetmə orqanının qərarının surəti;

9.3.2.bankın mühüm iştirak paylarına malik olan sahiblərinin payı göstərilməklə siyahısı;

9.3.3.əgər bank şirkətlər qrupuna daxildirsə, həmin qrup haqqında məlumat, o cümlədən qrupa daxil olan digər təşkilatlarda mühüm iştirak payına malik şəxslər, bu şəxslərin inzibatçıları haqda məlumatlar;

9.3.4.təsisçi bank tərəfindən filiala ayrılmış, kapitala bərabər tutulmuş vəsaitin miqdarı haqqında məlumat;

9.3.5.bankın ən azı son üç maliyyə ili üçün auditor yoxlamasından keçmiş maliyyə hesabatı və auditor rəyi;

9.3.6.filialın əsasnaməsi. Əsasnamədə filialın fəaliyyəti ilə bağlı digər məlumatlarla yanaşı bank fəaliyyəti növləri, bank tərəfindən filial üzərində nəzarətin həyata keçirilməsi və ləğv edilməsi qaydası göstərilməlidir;

9.3.7.filialın kommersiya strategiyasını, nəzərdə tutduğu fəaliyyət növlərini, təşkilati strukturunu, o cümlədən daxili nəzarət sistemini, habelə filialın işinin ilk üç ili üçün maliyyə proqnozlarmı (balans, mənfəət və zərər haqqında hesabat) müəyyənləşdirən biznes-planı;

9.3.8.bu Qanunun 13.2.1-ci maddəsində göstərilmiş sənədlər;

9.3.9.filialın öhdəlikləri üçün bankın məsuliyyət götürməsini təsdiq edən sənəd;

9.3.10. filiala təyin edilməsi təklif edilən inzibatçıların siyahısı, habelə onların hər biri üçün peşə ixtisası və təcrübəsi haqqında məlumatın göstərildiyi sənədlərin (təhsil və əmək fəaliyyəti haqqında) notariat qaydasında təsdiqlənmiş surətləri, həmin şəxslər tərəfindən doldurulmuş anket, bankda və digər hüquqi şəxslərdə onların mühüm iştirak paylarının miqdarı və siyahısı, tərəflərindən imzalanmış və imzası notariat qaydasında təsdiqlənmiş vətəndaş qüsursuzluğuna dair ərizə;

İnzibatçı əcnəbi olduqda, rezidenti olduğu ölkənin müvafiq hakimiyyət orqanları tərəfindən onun cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub-olunmadığı barədə verilmiş və qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada leqallaşdırılmış arayış;

9.3.11. ilkin müraciətə baxılması üçün dövlət rüsumunun ödənildiyini təsdiq edən sənəd.

9.4. Xarici bankların yerli filiallarına bank lisenziyasının alınması üçün təqdim etdikləri ilkin və yekun müraciətlərə baxılması və bank lisenziyasının verilməsi bu Qanunun 8-ci maddəsində müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir.

M a d d ə 10. İnzibatçılara dair tələblər

10.1.Bankların, onların filiallarının, şöbələrinin, nümayəndəliklərinin və xarici bankların yerli filiallarının və nümayəndəliklərinin inzibatçıları məqbul və lazımi keyfiyyətə malik şəxslər olmalıdır.

10.2.Aşağıdakı şəxslər bankların, onların filiallarının, şöbələrinin və xarici bankların yerli filiallarının inzibatçısı ola bilməzlər:

10.2.1.maliyyə vəziyyətinin pisləşməsi və prudensial tələbləri pozmaqla əlaqədar məcburi ləğv olunmuş, yaxud müflis elan olunmuş bankda ləğvetmə və ya iflas haqqında qərarın qəbul edildiyi tarixdən əvvəlki bir ildən az olmayan müddətdə bankın fəaliyyət strategiyasının müəyyən edilməsi və qərarların qəbul edilməsi proseslərində iştirak etmiş inzibatçısı (belə şəxslər iki il ərzində başqa bankın inzibatçısı ola bilməzlər); [20]

10.2.2.üç ildən az olmayan müddət ərzində başqası ilə əvəz edilməsi barədə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının tələbi ilə hər hansı bankın, filialın və ya şöbənin inzibatçısı vəzifəsindən azad edilmiş şəxs (işə bərpa olunması haqqında barəsində qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə qərarı olan şəxslər istisna olmaqla);

10.2.3.bankın inzibatçısı hüququndan qanunla müəyyən edilmiş qaydada məhrum edilmiş şəxslər;

10.2.4.bankın digər idarəetmə orqanının (səhmdarların ümumi yığıncağı istisna olmaqla) üzvü olan şəxslər;

10.2.5.İdarə heyətinin üzvləri istisna olmaqla, bankda digər vəzifə tutan şəxslər;

10.2.6.Müşahidə Şurasının üzvü üçün - üçdən çox hüquqi şəxsin və ya digər hər hansı bir bankın idarəetmə orqanlarının üzvü olan şəxslər;

10.2.7.bankın İdarə Heyətinin üzvləri, baş mühasibi (mühasibat xidmətinin rəhbəri), daxili audit bölməsinin rəhbəri, bank filialının, şöbəsinin rəhbəri və baş mühasibi üçün - başqa banklarda, xarici bankların yerli filiallarında, digər hüquqi şəxslərdə, o cümlədən banka aidiyyəti olan hüquqi şəxslərdə vəzifə tutan şəxslər (bankın payçı olduğu digər banklarda və hüquqi şəxslərdə Müşahidə Şurasının üzvü olması halları istisna olmaqla);

10.2.8.bankın inzibatçısı ilə qohumluq münasibətlərində olan şəxs – onun əri/ arvadı, valideyni, o cümlədən ərinin/arvadının valideyni, babası, nənəsi, övladı, o cümlədən övladlığa götürülən, qardaşı və bacısı (bank şöbəsinin inzibatçıları istisna olmaqla);

10.2.9.dövlət hakimiyyəti və ya bələdiyyə orqanında qulluqda olan şəxslər (qanunvericilikdə nəzərdə tutulan hallar istisna olmaqla).

10.3. İnzibatçı vəzifəsinə təyin edilmək üçün aşağıdakı tələblər gözlənilməlidir:

10.3.1.bankın Müşahidə Şurasının, Audit Komitəsinin sədri və üzvləri üçün - ali iqtisadi və ya hüquqi təhsilin, yaxud təhsilindən asılı olmayaraq maliyyə idarələrində fəaliyyət strategiyasının müəyyən edilməsi və qərarların qəbul edilməsi proseslərində iştirak etmək imkanı verən iş təcrübəsinin olması;

10.3.2.bankın İdarə Heyətinin sədri və üzvləri, habelə bankın daxili audit bölməsinin və filiallarının rəhbərləri üçün - ali iqtisadi və ya hüquqi təhsilin və bank sistemində azı 2 illik iş stajının olması, yaxud ali təhsilin və bank sistemində azı 4 illik iş stajının olması;

10.3.3.bankın və bank filialının baş mühasibi (mühasibat xidmətinin rəhbəri) üçün - ali iqtisadi təhsilin və bankda mühasib vəzifəsində azı 2 illik iş stajının olması və ya orta ixtisas təhsilinin və mühasib vəzifəsində azı 5 illik iş stajının, o cümlədən bank sistemində azı 2 illik iş stajının olması. Bu tələblər baş mühasibin imza hüququ olan müavininə də şamil edilir. Bankın baş mühasibi və ya bu vəzifələri icra edən şəxs peşəkar mühasib olmalıdır.[21]

10.3.4.bank şöbəsinin inzibatçısı üçün - ali və ya orta ixtisas təhsilinin və bank fəaliyyəti sahəsində 6 aylıq iş stajının olması.

10.4. Bank və ya yerli filialı olan xarici bank, bankın və ya xarici bankın yerli filialının inzibatçısı vəzifəsinə nəzərdə tutulan bütün təyinatlar və dəyişikliklər barəsində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına yazılı bildiriş göndərməlidir. Bildirişə müvafiq hallarda Qanunun 8.2.8-ci, 9.3.10-cu və 11.3.5-ci maddələrində nəzərdə tutulan məlumatlar və sənədlər əlavə olunur. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bildirişə dair öz münasibətini 30 təqvim günü müddətində banka və ya xarici bankın yerli filialına bildirməli,

bu maddədə nəzərdə tutulan hallarda isə inzibatçıların attestasiya vaxtını təyin etməlidir. Bu müddətdə müraciətçiyə bildiriş göndərilməzsə, inzibatçının namizədliyinə müsbət baxılmış hesab olunur.

İnzibatçı vəzifəsinə nəzərdə tutulan təyinatlar qanımla müəyyən edilmiş tələblərə cavab vermədikdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı onların dəyişdirilməsini tələb edir.

Bankın İdarə Heyətinin üzvləri, daxili audit bölməsinin rəhbəri, bankın baş mühasibi (mühasibat xidmətinin rəhbəri) və onun imza hüququ olan müavinləri, habelə yerli və xarici bankların yerli filiallarının rəhbərləri və baş mühasibləri (mühasibat xidmətinin rəhbəri) və onların imza hüququ olan müavinləri maliyyə bazarlarına nəzarət orqanında attestasiyadan keçirlər. Bu təyinatlara maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müsbət rəyi alındıqdan sonra həmin inzibatçılar öz vəzifələrinin icrasına başlayırlar.[22]

Attestasiyanın keçirilməsi qaydalarını maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müəyyən edir.

10.5. Bu maddədə nəzərdə tutulan tələblər bankların və xarici bankların yerli filiallarının bütün fəaliyyət dövrünə şamil edilir.

M a d d ə 11. Yerli bankların filiallarının, şöbələrinin və nümayəndəliklərinin açılmasına icazələrin alınması

11.1.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının icazəsi olmadan yerli bank filial, şöbə və nümayəndəlik aça bilməz.

11.2.Yerli bankların şöbələrinin və yerli nümayəndəliklərinin açılması üçün icazə alınması və icazənin ləğv edilməsi qaydaları, habelə onların fəaliyyəti ilə əlaqədar şərtlər və tələblər maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının normativ xarakterli aktları ilə müəyyən edilir.

11.3.Yerli bank yerli və ya xarici filialını və nümayəndəliyini açmağa icazə almaq üçün maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına yazılı müraciət etməlidir. Müraciətə aşağıdakı sənədlər əlavə edilməlidir:

11.3.1.bankın filial və ya nümayəndəlik açmaq barəsində səlahiyyətli idarəetmə orqanı tərəfindən qəbul edilmiş qərarın təsdiqlənmiş surəti;

11.3.2.filialın və ya xarici nümayəndəliyin əsasnaməsi. Əsasnamədə digər məlumatlarla yanaşı filial və xarici nümayəndəliyin ünvanı, bank fəaliyyət növləri (yalnız filiallar üçün), inzibatçıların səlahiyyətləri, bank tərəfindən nəzarətin həyata keçirilməsi, filial və nümayəndəliyin ləğv edilməsi qaydası göstərilməlidir;

11.3.3.filialın kommersiya strategiyasını, nəzərdə tutduğu fəaliyyət növlərini, təşkilat strukturunu, habelə filialın işinin ilk üç ili üçün maliyyə proqnozlarını müəyyənləşdirən biznes-plan;

11.3.4.filialın və ya xarici nümayəndəliyin inzibatçılarını (rəhbərlərini) təyin etmək haqqında bankın səlahiyyətli orqanının qərarının surəti;

11.3.5.filialın və ya xarici nümayəndəliyin hər inzibatçısı üçün onun bankda və digər hüquqi şəxslərdə mühüm iştirak paylan göstərilməklə siyahısı, peşə ixtisası və təcrübəsi haqqında məlumatın göstərildiyi sənədlərin (təhsil və əmək fəaliyyəti haqqında) notariat qaydasında təsdiqlənmiş surətləri, həmin şəxslər tərəfindən doldurulmuş anket, onun tərəfindən imzalanmış və imzası notariat qaydasında təsdiqlənmiş vətəndaş qüsursuzluğuna dair ərizə;

11.4. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müraciətdə və ya müraciətə əlavə edilən sənədlərdə səhvlər və ya çatışmazlıqlar müəyyən etdikdə, o, həmin səhvlər və ya çatışmazlıqlar haqqında 10 təqvim günü müddətində ərizəçiyə yazılı bildiriş göndərir və bu səhvləri və ya çatışmazlıqları aradan qaldırmağı təklif edir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müraciətdə və ya ona əlavə edilmiş sənədlərdə səhvlər və ya çatışmazlıqlar olmadığını müəyyən etdikdə, banka onun müraciətinin qəbul edildiyi barədə 10 təqvim günü müddətində yazılı bildiriş göndərməlidir. Həmin müddətdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müraciət edənlərə yazılı bildiriş göndərməzsə, sənədlər baxılmaq üçün qəbul edilmiş hesab edilir.

11.5. Yerli bankın filialının və ya xarici nümayəndəliyinin açılmasına icazə alınması üçün ərizənin qəbul edildiyi barədə bildirişin göndərildiyi gündən ən geci 90 təqvim günü müddətində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müraciətə bu Qanunda müəyyən edilmiş əsaslara görə baxır və müvafiq qərar qəbul edir. Hər bir halda maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı qəbul etdiyi qərarı banka göndərir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müraciətə müsbət baxdığı halda, dərhal icazə verir. İcazədə filialın və ya xarici nümayəndəliyin məşğul ola biləcəyi fəaliyyətin xarakteri və miqyası haqqında məlumat, habelə icazəyə daxil edilən bütün məhdudiyyətlərin siyahısı göstərilməlidir. İcazə alınması üçün müraciətin rədd edilməsi və ya icazəyə məhdudiyyətlər daxil edilməsi haqqında maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qərarında onların əsasları göstərilməlidir.

11.6. Yerli bankın xarici filialının və ya xarici nümayəndəliyinin açılmasına icazə verildikdə onların fəaliyyət göstərəcəyi ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanı ilə müəyyən edilmiş qaydada qarşılıqlı əməkdaşlıq əsasında müvafiq filialın və ya nümayəndəliyin fəaliyyəti üzərində nəzarətin həyata keçirilməsi imkanı da nəzərə alınır.

11.7. Xarici filialını və ya nümayəndəliyini açan yerli bank onların yerləşdiyi ölkədə müvafiq icazə aldıqdan sonra bu barədə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına 5 təqvim günü müddətində yazılı bildiriş göndərməlidir.

M a d d ə 12. Xarici bankların yerli nümayəndəliklərinin açılmasına icazənin alınması

12.1.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının icazəsi olmadan xarici bank Azərbaycan Respublikasında nümayəndəliyini aça bilməz.

12.2.Xarici bank yerli nümayəndəliyini açmağa icazə almaq üçün maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına ərizə ilə müraciət etməlidir. Müraciətə leqallaşdırılmış aşağıdakı sənədlər əlavə edilməlidir:

12.2.1.bankın nizamnaməsinin və nümayəndəlik açmaq barəsində səlahiyyətli orqanının qərarının surəti;

12.2.2.nümayəndəliyin yaradılması və ləğv edilməsi haqqında qərarı qəbul edən səlahiyyətli idarəetmə orqanı göstərilməklə, bank, onun təşkilati strukturu və idarəetmə orqanları haqqında məlumat;

12.2.3.bankın mühüm iştirak paylarının sahiblərinin onlara məxsus səsli səhmlər payı göstərilməklə siyahısı;

12.2.4.bankın son maliyyə ili üçün auditor yoxlamasından keçmiş maliyyə hesabatı və auditor rəyi;

12.2.5.nümayəndəliyin səlahiyyətləri və ünvanı göstərilməklə onun əsasnaməsi;

12.2.6.nümayəndəliyin inzibatçılarının peşəkar keyfiyyətləri və təcrübəsi, habelə məhkumluqlarının olub-olmaması barədə bank tərəfindən verilmiş arayış;

12.2.7.bu Qanunun 13.2.1-ci maddəsində göstərilmiş sənədlər.

12.3.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müraciətdə və ya ona qoşulan sənədlərdə səhvlər və ya çatışmazlıqlar müəyyən etdikdə, onlar haqqında banka 10 təqvim günü müddətində yazılı bildiriş göndərir və bu səhvləri və ya çatışmazlıqları aradan qaldırmağı təklif edir. maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müraciətdə və ya ona əlavə edilmiş sənədlərdə səhvlər və ya çatışmazlıqlar olmadığını müəyyən etdikdə, banka onun müraciətinin qəbul edildiyi barədə 10 təqvim günü müddətində yazılı bildiriş göndərməlidir. Həmin müddətdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müraciət edənlərə yazılı bildiriş göndərməzsə sənədlər baxılmaq üçün qəbul edilmiş hesab edilir.

12.4.Xarici bankın nümayəndəliyin açılmasına icazə alınması üçün təqdim edilmiş müraciətin qəbul edilməsi barədə bildirişin göndərildiyi gündən ən geci 60 təqvim günü müddətində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bu Qanuna müvafiq olaraq müraciətə baxır və müvafiq qərar qəbul edir. Hər bir halda maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı öz qərarının surətini müvafiq xarici banka göndərir.

12.5.Xarici bankın nümayəndəliyi dövlət qeydiyyatına alındıqdan sonra dövlət qeydiyyatı haqqında sənədin surətini və ilkin olaraq təqdim etdiyi məlumatlarda əhəmiyyətli dəyişikliklərin olmadığı barədə yazılı bəyanatı təqdim etdikdən sonra maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ona icazə verir.

12.6.Xarici bankın yerli nümayəndəliyinə verilən icazədə nümayəndəliyin həyata keçirə biləcəyi işlərin xarakteri, habelə icazəyə daxil edilən bütün məhdudiyyətlərin siyahısı göstərilməlidir. İcazə alınması üçün müraciətin rədd edilməsi və ya icazəyə məhdudiyyətlər daxil edilməsi haqqında qərarda bunun səbəbləri göstərilməlidir.

M a d d ə 13. Xarici bankın və xarici bank holdinq şirkətinin yerli törəmə banklarına, xarici bankın yerli filiallarına lisenziya verilməsi üçün və xarici bankın yerli nümayəndəliklərinin açılmasına icazə alınması üçün əlavə tələblər

13.1.Xarici bankın və ya xarici bank holdinq şirkətinin yerli törəmə banklarına, xarici bankın yerli filiallarına bank lisenziyaları və xarici bankın yerli nümayəndəliklərinin açılmasına icazələr yalnız maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə xarici bankın və ya xarici bank holdinq şirkətinin bank fəaliyyətini tənzimləyən və ona nəzarət edən xarici səlahiyyətli orqanlar arasında məsləhətləşmələr keçirildikdən və həmin orqanlar tərəfindən banka və ya bank holdinq şirkətinə konsolidasiya edilmiş əsasda lazımi nəzarətin həyata keçirilməsi müəyyən edildikdən sonra verilir.

13.2.Xarici bankın və xarici bank holdinq şirkətinin yerli törəmə bankına, xarici bankın filialına bank lisenziyası və ya xarici bankın yerli nümayəndəliyinin açılmasına icazə alınması üçün müraciətə bu Qanunun 8-ci və 9-cu maddələrində göstərilən sənədlərdən başqa aşağıdakı sənədlər də əlavə edilir:

13.2.1. xarici bankın törəmə bankı, filialı və ya nümayəndəliyi üçün - təsisçi xarici bankın yerləşdiyi ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanının bankın həmin ölkədə fiziki və hüquqi şəxslərdən depozitlər və digər qaytarılan vəsait cəlb etmək üçün icazəsinin olması, habelə həmin tənzimləmə və nəzarət orqanının banka nəzarəti həyata keçirməsi barədə yazılı bildirişi və bu orqanın törəmə bankın təsis edilməsinə və ya filialın, nümayəndəliyin açılmasına yazılı icazəsi;

13.2.1.xarici bank holdinq şirkətinin törəmə bankı üçün - bank holdinq şirkətinin yerləşdiyi ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanının bu şirkətə nəzarəti həyata keçirməsi, bu şirkətin fiziki və hüquqi şəxslərdən depozitlər və digər qaytarılan vəsait cəlb etməsi üçün həmin ölkədə lisenziyası olan bir və ya bir neçə bankının olması və ya onları idarə etməsi barədə yazılı bildirişi və bu orqanın törəmə bankın təsis edilməsinə yazılı icazəsi.

13.3. Xarici bankların və xarici bank holdinq şirkətlərinin törəmə banklarında İdarə Heyəti üzvlərinin, xarici bankların yerli filiallarında isə inzibatçılarının ən azı biri Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları olmalıdırlar.

M a d d ə 14. Bank lisenziyasının və ya icazənin verilməsi şərtləri

14.1. Bankların və xarici bankların yerli filiallarının etibarlı və prudensial idarə olunmasını təmin etmək zərurəti nəzərə alınmaqla, bank lisenziyası bu Qanuna uyğun olaraq yalnız aşağıdakı şərtlər gözlənildikdə verilir:

14.1.1.bankın ilkin nizamnamə kapitalı və ya xarici bankın yerli filialının ilkin nizamnamə kapitalına bərabər tutulmuş vəsaiti maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən ilkin müraciətin təsdiq edildiyi zaman müəyyən edilmiş miqdardan az deyildir;

14.1.2.mühüm iştirak paylarının sahibi olan bir və ya bir neçə təsisçisinin banka təsirinin onun etibarlı və prudensial idarə olunması üçün təhlükə törədəcəyinə əsaslar verən faktlar məlum deyildir;

14.1.3.bank ilə mühüm iştirak payı olan xarici bank və ya xarici bank holdinq şirkəti arasında münasibətlər maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və Mərkəzi Bankın nəzarət funksiyalarını həyata keçirməsinə mane olmayacaqdır, təsisçi bankın və ya bank holdinq şirkətinin yerləşdiyi ölkədə bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanı tərəfindən onlara səmərəli nəzarət həyata keçirilir, həmçinin bu ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanları maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə əməkdaşlıq edəcəkdir;

14.1.4.mühüm iştirak paylarının sahibləri olan fiziki şəxslər və hüquqi şəxslərin icra orqanlarının rəhbərləri məqbul və lazımi keyfiyyətlərə malik şəxslər olduqda;

14.1.5.bankın və ya xarici bankın yerli filialının inzibatçıları bu Qanunun 10-cu və müvafiq hallarda 13.3-cü maddəsinin tələblərinə cavab verir;

14.1.6.bankın və ya xarici bankın yerli filialının daxili idarəetmə və nəzarət prosedurları adekvatdır;

14.1.7.bankın və ya xarici bankın yerli filialının biznes-planı, o cümlədən maliyyə proqnozları adekvatdır;

14.1.8.yerli törəmə bank xarici hüquqi şəxsin (xarici bank və ya bank holdinq şirkəti istisna olmaqla) törəmə strukturu deyildir;

14.1.9. bank xarici bankın və ya xarici bank holdinq şirkətinin törəmə bankıdırsa, xarici bank və ya xarici bank holdinq şirkəti törəmə bankın gələcək öhdəliklərinin ödəniləcəyinə Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş hallarda təminat verir;

14.1.10.xarici bank yerli filialının gələcək öhdəliklərinin lazımınca və vaxtında ödəniləcəyinə təminat verir;

14.1.11.bank xarici bankın və ya xarici bank holdinq şirkətinin törəmə bankıdırsa, təsisçi xarici bankın və ya xarici bank holdinq şirkətinin yerləşdiyi ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanı törəmə bankın təsis edilməsinə icazə vermiş və maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə həmin orqan arasında məsləhətləşmələrdən sonra müəyyən olunmuşdur ki, xarici banka və ya xarici bank holdinq şirkətinə və onların törəmə banklarına (xarici və yerli) bu orqan tərəfindən konsolidasiya əsasında lazımi nəzarət həyata keçiriləcəkdir;

14.1.12.təsisçi xarici bankın ofisinin yerləşdiyi ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanı yerli filialın açılmasına icazə vermiş və bankın fəaliyyətinə lazımi nəzarəti həyata keçirir;

14.1.13.bank şirkətlər qrupunun üzvüdürsə, bu cür üzvlük maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və Mərkəzi Bankın nəzarət funksiyalarını həyata keçirməsinə mane olmayacaqdır;

14.1.14.təsisçilərin və ya yerli filial açan xarici bankın müvafiq sənədlərlə təsdiq olunmuş maliyyə vəziyyəti qənaətbəxşdir;

14.1.15.bankın və ya xarici bankın yerli filialının lisenziyalaşdırılması üçün təqdim etdiyi sənədlər Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinin tələblərinə uyğundur.

14.2. Yerli bankların yerli və xarici filiallarının, xarici nümayəndəliklərinin və xarici bankların yerli nümayəndəliklərinin etibarlı və prudensial idarə olunmasını təmin etmək zərurəti nəzərə alınmaqla, onların açılmasına maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən icazə bu Qanuna uyğun olaraq yalnız aşağıdakı şərtlər gözlənilməklə verilir:[23]

14.2.1.bankın müvafiq sənədlərlə təsdiq olunmuş maliyyə vəziyyəti qənaətbəxşdir;

14.2.2.filialın və ya nümayəndəliyin inzibatçıları bu Qanunun 10-cu maddəsinin tələblərinə cavab verir;

14.2.3.filial üçün təklif edilən daxili idarəetmə və nəzarət prosedurları adekvatdır;

14.2.4.filialın biznes-planı, o cümlədən maliyyə proqnozları adekvatdır;

14.2.5.yerli bankın xarici filialının, nümayəndəliyinin yerləşdiyi ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə qarşılıqlı əməkdaşlıq əsasında həmin filiala, nümayəndəliyə lazımi nəzarəti həyata keçirəcəkdir;

14.2.6.təsisçi olan xarici bankın yerləşdiyi ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanı yerli nümayəndəliyin açılmasına icazə vermişdir və bankın fəaliyyətinə lazımi nəzarəti həyata keçirəcəkdir;

14.2.7.bankın yerli filialının fəaliyyət göstərəcəyi yer maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının bank fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün müəyyən etdiyi texniki-təchizat tələblərinə cavab verir;

14.2.8.filial tərəfindən bank hesabları üzrə aparılan əməlliyyatlar təsisçi bankın hesabatlarında maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş vaxt rejimində həyata keçirilir;

14.2.9.filialın və ya nümayəndəliyin açılmasına icazə almaq üçün təqdim edilən sənədlər Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinin tələblərinə uyğundur.

14.3. Bank lisenziyası və ya icazə alınması üçün ərizə rədd edildikdə müraciət edənlər maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qərarını aldıqdan sonra Azərbaycan Respublikasının İnzibati-Prosessual Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş qaydada məhkəməyə müraciət edə bilərlər.[24]

M a d d ə 15. Bank lisenziyalarının və icazələrin reyestri

15.1.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bankların, filialların, şöbələrin və nümayəndəliklərin ictimaiyyət üçün açıq olan mərkəzi reyestrini tərtib edir. Reyestrə bankların, filialların, şöbələrin və nümayəndəliklərin adları, ünvanları, inzibatçıları barədə məlumatlar, onlara verilmiş və ləğv edilmiş lisenziyaların və icazələrin qeydiyyat nömrələri və tarixi, fəaliyyətinə xitam verilmiş banklar, filiallar, şöbələr və nümayəndəliklər haqqında məlumatlar daxil edilir.

15.2.Banklar reyestrə daxil edilmiş məlumatlarda dəyişikliklər barəsində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına beş təqvim günü müddətində yazılı bildiriş göndərirlər.

M a d d ə 16. Bank lisenziyasının və ya icazənin ləğvi

16.1. Bankın və ya xarici bankın yerli filialının bank lisenziyası yalnız maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən aşağıdakı əsaslardan biri olduqda ləğv edilməsi məsələsinə baxılır:

16.1.1.bankın təsisçilərinin (səhmdarlarının) müraciəti (qərarı) əsasında;

16.1.2.xarici bank yerli filialını bağlamaq haqqında qərar qəbul etdikdə;

16.1.3.bank müflis elan edildikdə;

16.1.4.lisenziya alınması üçün ərizə verilərkən təqdim edilmiş məlumatların yanlış olduğu müəyyən edildikdə;

16.1.5.bank və ya xarici bankın yerli filialı bank lisenziyasının qüvvəyə mindiyi gündən on iki ay müddətində bank lisenziyasına müvafiq olaraq fəaliyyətə başlamadıqda və ya maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən bankın və ya xarici bankın yerli filialının altı ay müddətində depozitlər və ya digər qaytarılan vəsait cəlb etmədiyi və ya kreditlər vermədiyi müəyyən edildikdə;

16.1.6.bankın nizamnamə kapitalının və ya məcmu kapitalının miqdarı və xarici bankın yerli filialının nizamnamə kapitalına bərabər tutulmuş vəsaitinin və ya məcmu kapitalının (xarici bankın yerli filialının məcmu kapitalına bərabər tutulmuş vəsaitinin) miqdarı müvafiq olaraq maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının banklar üçün müəyyən etdiyi nizamnamə kapitalının və ya məcmu kapitalın minimum miqdarından az olduqda;

16.1.7.bankın məcmu kapitalının və ya xarici bankın yerli filialının məcmu kapitala bərabər tutulmuş vəsaitinin adekvatlıq əmsalı 3 faizdən az olduqda;

16.1.8.bank və ya xarici bankın yerli filialı kreditorları qarşısında öhdəliklərini yerinə yetirə bilmədikdə, 0 cümlədən ona həvalə olunmuş aktivlərin təhlükəsizliyini təmin edə bilmədikdə;

16.1.9. bank və ya xarici bankın yerli filialı idarəetməni və ya cari fəaliyyətini etibarlı və prudensial qaydada həyata keçirmədikdə və ya bu Qanunun, Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və Mərkəzi Bankın normativ xarakterli aktlarının tələblərini iki dəfədən artıq halda pozduqda;

16.1.10.bank lisenziyasında və ya icazədə nəzərdə tutulmayan fəaliyyət növlərini həyata keçirdikdə;

16.1.11.bu Qanunun 14.1.2-14.1,4-cü maddələrində göstərilən faktlar müəyyən edildikdə və 14.1.5-14.1.7-ci maddələrinin tələbləri yerinə yetirilmədikdə;

16.1.12.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının icazəsi olmadan bank başqa bankın törəmə bankına çevrildikdə;

16.1.13.yerli törəmə bankı və ya filialı olan xarici bank və ya xarici bank holdinq şirkətinin lisenziyası ləğv edildikdə;

16.1.14.bankın yenidən təşkili maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının icazəsi olmadan həyata keçirildikdə;

16.1.15.xarici bank və xarici bank holdinq şirkətinə, habelə şirkətlər qrupunun üzvü olan banka yerləşdiyi ölkənin bank tənzimlənməsi və nəzarəti orqanı tərəfindən lazımınca nəzarətin təmin edilməməsi səbəbindən maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı və ya Mərkəzi Bank onların törəmə banklarına nəzarəti həyata keçirə bilmədikdə;[25]

16.1.16.bilərəkdən maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına və ya Mərkəzi Banka yanlış hesabat və məlumat verildiyi faktları müəyyənləşdirildikdə;

16.1.17.sonuncu üç hesabat tarixinə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına və ya Mərkəzi Banka aylıq hesabat təqdim edilmədikdə;[26]

16.1.18.bank və ya xarici bankın yerli filialı bu Qanuna, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və ya Mərkəzi Bankın normativ xarakterli aktlarına uyğun olaraq maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və ya Mərkəzi Bankın ona verdiyi sərəncamları və ya digər yazılı göstərişləri yerinə yetirmədikdə;[27]

16.1.19. ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planında nəzərdə tutulduqda; [28]

16.1.20. bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planının icrası nəzərdə tutulan müddətdə başa çatdırılmadıqda və ya ödəmə qabiliyyətinin bərpası ilə bağlı tədbirlər nəticə vermədikdə.

16.2. Yerli bankın filiallarına və nümayəndəliklərinə, o cümlədən xarici bankın yerli nümayəndəliklərinə verilmiş icazə yalnız maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən aşağıdakı əsaslardan biri olduqda ləğv edilməsi məsələsinə baxılır:[29]

16.2.1.icazə almaq üçün ərizə verilərkən təqdim edilmiş məlumatların yanlış olduğu müəyyənləşdirildikdə;

16.2.2.bankın lisenziyası ləğv edildikdə;

16.2.3.bank müflis elan olunduqda;

16.2.4.bank ləğv edildikdə;

16.2.5.icazəni aldıqdan sonra on iki ay ərzində fəaliyyətə başlamadıqda, yaxud maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı yerli bankın filialının altı ay ərzində fəaliyyətinin dayandırıldığını müəyyən etdikdə;

16.2.6.bu Qanunun 14.2.1-14.2.5-ci maddələrində göstərilmiş hər hansı şərt yerinə yetirilmədikdə;

16.2.7.icazəni almış bank, filial və ya nümayəndəlik idarəetməni və ya cari fəaliyyətini etibarlı və prudensial qaydada həyata keçirmədikdə və ya bu Qanunun, Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və Mərkəzi Bankın normativ xarakterli aktlarının tələblərini iki dəfədən artıq halda pozduqda; [30]

16.2.8. bank lisenziyasında və ya icazədə nəzərdə tutulmayan fəaliyyət növlərini həyata keçirdikdə;

16.2.9. filialın və ya nümayəndəliyin bağlanması haqqında qərar qəbul edildikdə;

16.2.10. yerli bankın xarici filialının və ya nümayəndəliyinin yerləşdiyi ölkədə bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanı onların fəaliyyətinə lazımi nəzarəti həyata keçirmədikdə.

16.3. Bank lisenziyasının və ya icazənin ləğv edilməsi qərarı haqqında banka maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən əsaslar göstərilməklə yazılı məlumat verilir.

16.4. Bu Qanunun 16.1.9-cu, 16.1.15-ci, 16.1.16-cı, 16.1.17-ci, 16.1.18-ci və 16.2.7-ci maddələrində göstərilən əsaslardan biri olduqda, səlahiyyətlərinə aid edilmiş məsələlər üzrə Mərkəzi Bank bank lisenziyasının və ya icazənin ləğv edilməsi üçün maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına əsaslandırılmış yazılı müraciət edir.[31]

M a d d ə 17. Bank lisenziyasının və ya icazənin bankın öz müraciəti ilə ləğvi

17.1.Bank ona verilmiş bank lisenziyasının və ya filialın və nümayəndəliyin açılmasına verilmiş icazənin ləğv edilməsi haqqında maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına müraciət edir.

17.2.Bank ona verilmiş lisenziyanın ləğvi barədə ərizəyə bank tərəfindən təsdiq edilmiş ləğvetmə planını, ərizənin verildiyi gündən etibarən üç ay əvvəlki tarixə kənar auditor tərəfindən təsdiqlənmiş maliyyə hesabatını əlavə etməlidir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ərizənin təqdim edildiyi gündən ən geci 90 təqvim günü müddətində bankın müraciətinə dair qərar qəbul etməlidir.

Bankların filiallarına verilmiş icazələrin ləğvi barədə müraciətə və əlavə edilmiş ləğvetmə planına maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ərizənin təqdim edildiyi gündən etibarən ən geci 30 təqvim günü müddətində baxaraq bankın müraciətinə dair qərar qəbul etməlidir.

17.3.Bankın və ya xarici bankın yerli filialının ləğvetmə planı və ödəniş qabiliyyəti məqbul hesab edildikdə, habelə bank lisenziyası ləğv edildikdən sonra onların öz öhdəliklərini ödəmək üçün yetərli miqdarda likvid vəsaiti olduqda maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən ərizəyə dair müvafiq qərar qəbul edilir və bank və ya xarici bankın yerli filialı bu Qanunun 58-ci maddəsinin müddəalarına uyğun ləğv edilir.

17.4.Bank lisenziyasının və ya icazənin ləğv edilməsi barədə ərizənin rədd edilməsi haqqında əsaslandırılmış qərar maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən dərhal banka və ya təsisçi xarici banka və onun yerli filialına göndərilməlidir.

M a d d ə 18. Bank lisenziyasının və ya icazənin ləğvi haqqında qərarın dərc edilməsi və qüvvəyə minməsi

18.1.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bank lisenziyasının və ya xarici bankın yerli nümayəndəliyinin icazəsinin ləğv edilməsi haqqında qərarını onu qəbul etdiyi gündən etibarən 5 təqvim günü müddətində dövlət qeydiyyatı və vergi orqanlarına ləğvetmə haqqında bildiriş göndərməli və kütləvi informasiya vasitələrində rəsmi məlumat dərc etdirməlidir. Bank lisenziyasının və ya xarici bankın yerli nümayəndəliyinin icazəsinin ləğvi haqqında qərar, onda başqa müddət nəzərdə tutulmayıbsa, dərc edildiyi günün ertəsi günü qüvvəyə minir.

18.2. Bank lisenziyasının və ya xarici bankın yerli nümayəndəliyinin icazəsinin ləğvi haqqında qərarın qüvvəyə mindiyi gündən etibarən müvafiq bankın, filialın və nümayəndəliyin adında "ləğv prosesində olan" sözləri əlavə edilir və ona bank lisenziyasına və ya icazəyə əsasən müvafiq fəaliyyət növlərinin həyata keçirilməsi qadağan edilir. Bundan sonra bank, filial və ya nümayəndəlik qanunvericiliyə müvafiq surətdə bankın və ya xarici bankın yerli filialının iflası proseduruna başlanıldığı hallar istisna olmaqla, bu Qanunun tələbləri nəzərə alınmaqla qanunvericiliyə uyğun olaraq ləğv olunmalıdır.

18.3. Yerli və xarici banklar bank lisenziyasının və ya icazənin ləğv edilməsi haqqında maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qərarından Azərbaycan Respublikasının İnzibati-Prosessual Məcəlləsində müəyyən edilmiş qaydada məhkəməyə şikayət verə bilərlər. Şikayətin verilməsi maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müvafiq qərarının icrasını dayandırmır.

III fəsil

BANKLARIN YARADILMASI, İDARƏ EDİLMƏSİ VƏ DAXİLİ AUDİT

M a d d ə 19. Bankların təşkili

19.1.Bu Qanunun 57-8-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, bank ən azı üç hüquqi və/və ya fiziki şəxs tərəfindən açıq səhmdar cəmiyyəti formasında yaradılır və fəaliyyət göstərir. [32]

19.2.Siyasi partiyalar, ictimai birliklər, fondlar və digər qeyri-kommersiya təşkilatlan bankın səhmdarı ola bilməzlər.

19.3.Bank yalnız adlı səhmlər buraxa bilər. Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 106-1.5-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, bankın imtiyazlı səhm sahibləri səs hüququna malik ola bilməzlər. [33]

19.4.Bankın təsisçiləri olan səhmdarları onun sonrakı səhmdarlarına nisbətən hər hansı əlavə üstünlüklərə malik ola bilməz və ya hər hansı əlavə vəzifələr daşıya bilməzlər.

M a d d ə 2 0. Bankın nizamnaməsi və reqlamenti

20.1. Bankın təsisçiləri Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə müvafiq olaraq nizamnaməsini tərtib edir və təsdiq edir. Bankın nizamnaməsində dəyişikliklər maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qabaqcadan yazılı icazəsi ilə edilir.

20.2. Hər bir bank onun nizamnaməsinə uyğun olaraq bu Qanunla müəyyən edilmiş qaydada təsdiq edilən və aşağıdakıları müəyyən edən daxili reqlament əsasında fəaliyyət göstərir:

20.2.1.bankın təşkilati və idarəetmə strukturu, o cümlədən onun əməliyyat və inzibati şöbələri, onların bölmələri və funksiyaları, tabeliyi və hesabat verməsi qaydası;

20.2.2.bankın idarəetməsi və nəzarəti altında olan şöbələrin və bölmələrin rəhbərlərinin vəzifələri;

20.2.3.daxili audit xidmətinin, digər daimi daxili komissiya və komitələrin funksiyaları;

20.2.4.bankın inzibatçılarının və struktur bölmələrinin rəhbərlərinin bank fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üzrə səlahiyyətləri;

20.2.5.filial və şöbələrin inzibatçılarının vəzifəyə təyin və azad edilməsi qaydaları, habelə onların bank fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üzrə səlahiyyətləri.

20.3. Bankın nizamnaməsinin notariat qaydada təsdiqlənmiş surəti, bank tərəfindən təsdiqlənmiş daxili reqlamenti, habelə bankın bank fəaliyyəti ilə əlaqədar müqavilələri imzalamaq səlahiyyəti verilmiş vəzifəli şəxslərin siyahısı bank tərəfindən maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına bir nüsxədə təqdim edilir və maliyyə bazarlarına nəzarət orqanında saxlanılır.

20.4. Bankın nizamnaməsində edilən dəyişikliklər Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində müəyyən edilmiş qaydada dövlət qeydiyyatına alınır. Bankın nizamnaməsində və reqlamentində edilən dəyişikliklər beş təqvim günü müddətində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim edilir.

M a d d ə 2 1. Bankların və xarici bankların yerli filiallarının kapitalına tələblər

21.1.Bank məcmu kapitalmı, xarici bankın yerli filialı isə məcmu kapitala bərabər tutulmuş vəsaitini daimi olaraq maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının banklar üçün müəyyən etdiyi məcmu kapitalın minimum miqdarından aşağı olmayan səviyyədə saxlamalıdır. Bankın məcmu kapitalının, xarici bankın yerli filialı üçün isə məcmu kapitala bərabər tutulmuş vəsaitin strukturu, komponentləri və hesablanması qaydası maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

21.2.Heç bir bank maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qabaqcadan yazılı icazəsi olmadan səhmlərinin satın alınması və ya səhmlərin nominal dəyərinin azaldılması zamanı onun dəyərinin ödənilməsi yolu ilə məcmu kapitalını azalda bilməz.

21.3.Heç bir xarici bank maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qabaqcadan yazılı icazəsi olmadan nizamnamə kapitalına bərabər tutulmuş vəsaitlərinin geri götürülməsi yolu ilə yerli filialının məcmu kapitala bərabər tutulmuş vəsaitini azalda bilməz.

21.4.Bankın nizamnamə kapitalı və xarici bankın yerli filialının nizamnamə kapitalına bərabər tutulan vəsaiti səhmdarların və ya xarici bankın yalnız Azərbaycan Respublikasının milli valyutasında ödədiyi pul vəsaiti ilə formalaşdırılmalıdır.

21.5.Bankın və ya xarici bankın yerli filialının inzibatçıları məcmu kapitalın və ya məcmu kapitala bərabər tutulmuş vəsaitin miqdarının maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının banklar üçün müəyyən etdiyi məcmu kapitalın (məcmu kapitala bərabər tutulmuş vəsaitin) minimum miqdarının 25 faizinə və ya onun adekvatlıq əmsalının 3 faizə çatdığını müəyyən etdikləri bütün hallarda dərhal bu barədə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına bildiriş göndərməlidirlər.

Maddə 22. Bankın nizamnamə kapitalında mühüm iştirak paylarının məhdudlaşdırılması

22.1. Hər hansı bir şəxs bankın nizamnamə kapitalında mühüm iştirak payını, o cümlədən nizamnamə kapitalındakı mövcud payını mühüm iştirak payına çatdıran əlavə payı, habelə mühüm iştirak payını artıraraq səsvermə hüququ olan səhmlərin və ya nizamnamə kapitalının 20 faizinə, 33 faizinə, 50 faizinə çatmasına və ya bu miqdarı keçməsinə, yaxud bankın həmin şəxsin törəmə strukturuna çevrilməsinə gətirib çıxaran iştirak payını bu Qanunla müəyyən edilmiş qaydada əldə edə bilər.

22.2. Bank, kapitalına mühüm iştirak payı olan şəxsin başqa hüquqi şəxsin kapitalında mühüm iştirak paymı əldə etməsindən və ya artırmasından xəbər tutan kimi bu barədə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına yazılı bildiriş göndərməlidir.

22.3. Bank, kapitalında mühüm iştirak payı olan hüquqi şəxsin kapitalında hər hansı şəxsin mühüm iştirak payını əldə etməsindən və ya artırmasından xəbər tutan kimi bu barədə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına yazılı bildiriş göndərməlidir.

22.4. Bu Qanunun 22.1-ci maddəsində nəzərdə tutulan iştirak payının alınması üçün bankın səlahiyyətli idarəetmə orqanı müraciəti və qərarı ilə birlikdə aşağıdakı sənədləri maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim edir:

22.4.1. həmin sahib hüquqi şəxs olduqda:

22.4.1.1.hüquqi şəxsin adı, ünvanı, kommersiya fəaliyyətinin növü haqqında məlumatlar, azı son üç maliyyə ilini (hüquqi şəxs üç ildən az müddətdə yaradıldıqda isə son maliyyə illərini) əhatə edən və auditor yoxlamasından keçmiş maliyyə hesabatları və auditor rəyləri, habelə həmin şəxsin nəzərdə tutulan iştirak payının əldə edilməsinə icazə verən səlahiyyətli idarəetmə orqanının qərarının təsdiqlənmiş surəti;

22.4.1.2.həmin hüquqi şəxsin icra orqanlarının rəhbərlərinin siyahısı və hər bir rəhbər tərəfindən imzalanmış və imzası notariat qaydasında təsdiqlənmiş vətəndaş qüsursuzluğuna dair ərizə;

22.4.1.3.xarici hüquqi şəxslər yuxanda göstərilən sənədlərdən başqa qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada leqallaşdırılmış aşağıdakı sənədləri təqdim edirlər:

Onun yerləşdiyi ölkədə qeydiyyatdan keçdiyini təsdiqləyən sənəd, nizamnamə (əsasnamə), ən azı sonuncu üç maliyyə ili üçün auditor yoxlamasından keçmiş maliyyə hesabatı və auditor rəyi;

Rəhbər əcnəbi olduqda, rezidenti olduğu ölkənin müvafiq hakimiyyət orqan-ları tərəfindən onun cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub-olunmadığı barədə verilmiş arayış;

22.4.1.4. şəxs xarici bank olduqda əlavə olaraq bankın yerləşdiyi ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanı tərəfindən verilmiş və bankın bu ölkədə fiziki və hüquqi şəxslərdən depozitlər və digər qaytarılan vəsait cəlb etməklə bağlı fəaliyyəti həyata keçirmək üçün lisenziyasının olduğunu və həmin təşkilatın nəzərdə tutulan iştirak payının əldə edilməsinə etiraz etmədiyini təsdiqləyən arayış;

22.4.2. həmin sahib fiziki şəxslər olduqda:

22.4.2.1.Soyadını, adım, atasının admı və vətəndaşlığını, şəxsiyyət vəsiqəsinin və şəxsiyyətini təsdiq edən digər sənədin məlumatlarını, məşğuliyyət növünü göstərən məlumat və sənədlər, onun sahibliyində və ya nəzarətində olan hüquqi şəxslər və onların məşğuliyyət növü, tərəfindən imzalanmış və imzası notariat qaydasında təsdiqlənmiş vətəndaş qüsursuzluğuna dair ərizə;

22.4.2.2.fiziki şəxs əcnəbi olduqda, yuxarıda göstərilən məlumat və sənədlərdən başqa rezidenti olduğu ölkənin müvafiq hakimiyyət orqanları tərəfindən onun cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub-olunmadığı barədə verilmiş arayış və bir və ya bir neçə maliyyə təşkilatının müsbət tövsiyələri və/və ya bank hesablarından çıxarışlar;

22.4.3. həmin şəxsin bankların və ya başqa hüquqi şəxslərin kapitalında mühüm iştirak paylarının miqdarı haqqında məlumat;

22.4.4.bankların və başqa hüquqi şəxslərin həmin şəxsin kapitalında mühüm iştirak paylarının miqdarı haqqında məlumat;

22.4.5.bu Qanunun 22.4.3-cü və 22.4.4-cü maddələrində göstərilmiş hüquqi şəxslərin fəaliyyətinin əsas istiqamətləri və onların baş ofislərinin ünvanı.

22.5. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bu Qanunun 22.4-cü maddəsinə uyğun verilmiş ərizəyə ən geci 90 təqvim günü müddətində baxır. Həmin müddət ərzində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ərizəyə dair münasibətini banka yazılı surətdə bildirməzsə, ərizəyə müsbət baxılmış hesab edilir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı icazənin verilməsindən aşağıdakı hallarda imtina edir:

22.5.1.bu Qanunun 22.4-cü maddəsində nəzərdə tutulan sənədlər tam təqdim olunmadıqda;

22.5.2.hüquqi şəxsin icra orqanlarının rəhbərləri məqbul və lazımi keyfiyyətlərə malik olmadıqda;

22.5.3.fiziki şəxs məqbul və lazımi keyfiyyətlərə malik olmadıqda;

22.5.4.mühüm iştirak payını əldə edəcək hüquqi şəxsin maliyyə vəziyyəti qeyri-qənaətbəxş olduqda;

22.5.5.iştirak payının əldə edilməsi nəticəsində bank, bank və ya bank holdinq şirkəti olmayan xarici hüquqi şəxsin törəmə strukturuna çevrildikdə;

22.5.6.xarici ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanı xarici banka və ya xarici bank holdinq şirkətinə bankın onların törəmə strukturuna çevrilməsinə razılıq vermədikdə;

22.5.7.iştirak payının əldə edilməsi nəticəsində bankla bağlı olacaq xarici banka və ya xarici bank holdinq şirkətinə onların yerləşdiyi ölkədə lazımınca nəzarət edilmədiyinə və ya həmin ölkənin nəzarət orqanları qarşılıqlı əməkdaşlıqdan imtina etdiyinə görə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və Mərkəzi Bankın öz nəzarət funksiyalarını həyata keçirməsi mümkün olmadıqda.

22.6.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının verdiyi icazədə iştirak payının əldə edilməsinin başa çatmalı olduğu maksimum müddət göstərilir.

22.7.Qabaqcadan icazəsi olmadan hər hansı bir şəxs belə iştirak payı əldə edərsə, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı həmin şəxsə onun bankdakı payının icazəsiz aldığı hissəsini müəyyən etdiyi tarixədək ləğv etməsi barədə yazılı göstəriş verir.

Mühüm iştirak payının əldə edilməsi üçün müəyyən edilmiş maksimum müddətlərə riayət edilməzsə, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı həmin şəxsə müddət bitdikdən sonra aldığı hissəsini müəyyən etdiyi tarixədək ləğv etməsi barədə yazılı göstəriş verir.

Həmin şəxslərin ləğv olunmalı hissədə səsvermə hüququ səhmdarların ümumi yığıncağının iclaslarında nəzərə alınmır.

22.8.Bankın kapitalında mühüm iştirak payına malik olan hər hansı bir şəxs ona məxsus səs hüquqlarını və ya nizamnamə kapitalındakı payını 20 faizdən, 33 faizdən və ya 50 faizdən aşağı səviyyəyə endirməzdən əvvəl bu barədə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına yazılı məlumat verməlidir.

22.9.Banklar onların kapitalında payların bu Qanunun 22.1-ci və ya 22.8-ci maddələrində göstərilmiş kəmiyyətlərdən az və ya çox olmasına səbəb olan hər hansı pay əldə edilməsindən və ya ləğv edilməsindən xəbər tutan kimi bu barədə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına məlumat verməlidirlər. Banklar həmçinin mühüm iştirak paylarına malik olan səhmdarlar, onların ünvanları, həmin payların miqdarı haqqında məlumatları ildə iki dəfədən az olmayaraq maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına yazılı şəkildə bildirməlidirlər.

22.10. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı aşağıdakı halları aşkar etdikdə bankın kapitalında mühüm iştirak payı olan şəxsin payının özgəninkiləşdirilməsi və ya bank tərəfindən geri alınması barədə məhkəməyə ərizə ilə müraciət edir:

22. 10.1. hüquqi şəxsin icra orqanlarının rəhbərlərindən hər hansı biri və ya fiziki şəxs məqbul və lazımi keyfiyyətlərə malik olan şəxs olmadıqda;

22. 10.2. bankın maliyyə sağlamlığına və ya onun etibarlı idarə olunmasına təhlükə törədə bilən dərəcədə banka təsir göstərildikdə;

22. 10.3. bank və ya xarici bank holdinq şirkətinin bank lisenziyası ləğv edildikdə;

22. 10.4. xarici bank və ya xarici bank holdinq şirkətinin yerləşdiyi ölkədə həmin ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanı tərəfindən onlara lazımınca nəzarət həyata keçirilmədikdə və ya onlar bu sahədə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə qarşılıqlı əməkdaşlıqdan imtina etdikdə.

22.11. Bu Qanunun 22.10-cu maddəsinə müvafiq maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının verdiyi ərizəyə məhkəmə ən geci 30 təqvim günü müddətində baxır.

M a d d ə 2 3. Bankların idarəetmə strukturu

Hər bir bank ali idarəetmə orqanı olan səhmdarların ümumi yığıncağı, onun idarə olunmasına və işinə nəzarəti həyata keçirən orqan olan Müşahidə Şurası, bankda audit işini təşkil edən Audit Komitəsi və məsul icra orqanı olan İdarə Heyəti tərəfindən idarə olunur. Cəmiyyətin icra orqanının səlahiyyətləri müqaviləyə əsasən başqa hüquqi şəxsə və ya fərdi sahibkara (idarəçiyə) verilə bilməz. [34]

M a d d ə 2 4. Səhmdarların ümumi yığıncağı

24.1. Bank səhmdarlarının ümumi yığıncağının müstəsna səlahiyyətlərinə aşağıdakılar aiddir:

24.1.1.bankın nizamnaməsini qəbul etmək, nizamnaməyə əlavə və dəyişikliklər etmək;

24.1.2.bankın reqlamentini qəbul etmək və reqlamentə əlavə və dəyişikliklər etmək;

24.1.3.bankın faiz dərəcələri, aktivlərin yerləşdirilməsi və kateqoriyaları barəsində siyasətini, habelə bankın ümumi maliyyə, uçot, inzibati və kadr siyasətini müəyyənləşdirmək;

24.1.4.digər hüquqi şəxslərin kapitalında bankın iştirakı barədə qərarlar qəbul etmək, bankın filiallarını və nümayəndəliklərini yaratmaq və fəaliyyətlərinə xitam vermək, onların əsasnamələrini təsdiq etmək;

24.1.5.növbəti və tələb olunduğu hallarda növbədənkənar auditin keçirilməsi barədə qərar qəbul etmək və bu məqsədlə kənar auditoru təyin etmək;

24.1.6.bankın büdcəsini qəbul və təsdiq etmək;

24.1.7.bankın İdarə Heyətinin üzvlərini təyin və azad etmək, İdarə Heyətinin əsasnaməsini təsdiq etmək;

24.1.8.bankın Müşahidə Şurasının və Audit Komitəsinin üzvlərini təyin və azad etmək, həmin idarəetmə orqanlarının əsasnaməsini təsdiq etmək, bu Qanunun tələbləri nəzərə alınmaqla bankın inzibatçılarının işə götürülməsi müddətlərini və şərtlərini müəyyənləşdirmək; [35]

24.1.9. Müşahidə Şurası üzvlərinin səlahiyyətləri istisna olmaqla, bankın inzibatçılarının bank adından və bank hesabına öhdəliklər qəbul etmək səlahiyyətlərini və həmin səlahiyyətlərin bankın digər əməkdaşlarına verilməsi hüququnun hədlərini müəyyənləşdirmək;

24.1.10.bu Qanunun 28-ci maddəsinə əsasən bank inzibatçılarının kommersiya maraqlarmı açıqlaması haqqında qaydaları və həmin qaydalara dəyişiklik və əlavələri qəbul etmək;

24.1.11.bankın törəmə təsərrüfat cəmiyyətlərini yaratmaq və fəaliyyətlərinə xitam vermək, başqa bankın satın alınması barədə qərarlar qəbul etmək;

24.1.12.nizamnamə kapitalının artırılması və azaldılması barədə qərarlar qəbul etmək, bank səhmlərinin buraxılması müddətlərini və şərtlərini müəyyənləşdirmək, habelə bankda mühüm iştirak payının əldə edilməsinə razılıq vermək;

24.1.13.bankın kənar auditor tərəfindən təsdiqlənmiş və Audit Komitəsi tərəfindən tövsiyə edilmiş illik maliyyə hesabatlarını təsdiq etmək, habelə xalis mənfəət hesabına ehtiyatların yaradılması və dividentlərin ödənilməsi barədə qərar qəbul etmək;

24.1.14.bankın satılması, yenidən təşkili və ləğvi barəsində qərarlar qəbul etmək;

24.1.15.Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi ilə, bu Qanunla və bankın nizamnaməsi ilə səlahiyyətinə aid edilmiş digər məsələləri həll etmək. [36]

24.2. bu Qanunun 24.1.2 - 24.1.7-ci maddələri ilə səhmdarların ümumi yığıncağının müstəsna səlahiyyətlərinə aid edilmiş məsələlər həll edilmək üçün bankın Müşahidə Şurasına verilə bilər.

24.3. Bankın təsis yığıncağı bütün təsisçilər və ya onların nümayəndələri iştirak etdikdə səlahiyyətli sayılır. Səhmdarların sonrakı ümumi yığıncaqları (o cümlədən yenidən və təkrarən çağırılan ümumi yığıncaqlar) bütün səsvermə hüququ olan səhmlərin azı 60 faizinin sahibi olan səhmdarlar iştirak etdikdə səlahiyyətli sayılır. Bankın təsis yığıncağında onun yaradılması, nizamnaməsinin qəbul edilməsi və idarəetmə orqanlarının formalaşdırılması barədə qərarlar yekdilliklə qəbul edilir. Nizamnaməyə əlavə və dəyişikliklər edilməsi, Müşahidə Şurası və İdarə Heyəti üzvlərinin təyin və azad edilməsi, bankın satılması, yenidən təşkili, başqa bankın alınması və bankın fəaliyyətinə xitam verilməsi məsələləri üzrə qərarlar yığıncaqda təmsil edilən səhmdarların 75 faiz səs çoxluğu ilə qəbul olunur. Banka aidiyyəti olan şəxslə dəyəri bankın aktivlərinin 5 faizini və daha çox hissəsini təşkil edən əqdin bağlanması haqqında qərar bank tərəfindən cəlb edilmiş müstəqil auditorun rəyi və səsvermədə iştirak etmək hüququ olan səhmdarların ümumi yığıncağının sadə səs çoxluğu ilə qəbul edilir. Bütün digər qərarlar yığıncaqda iştirak edən səhmdarların sadə səs çoxluğu ilə qəbul olunur. [37]

24.4. Səhmdarlar Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 49-1.2-ci və 49-1.3-cü maddələrində nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, bankın nizamnamə kapitalındakı paylarına mütənasib səs hüququna malikdirlər. Hər bir səhmdar səhmdarların ümumi yığıncağında özünün səs hüququnu həm şəxsən, həm də səlahiyyətli nümayəndəsi vasitəsilə həyata keçirə bilər. Etibarnamə yazılı şəkildə rəsmiləşdirilir və yığıncağın protokoluna qoşulur. Etibarnamə yığıncaq başlananadək verilir. Səhmdarları qanuni əsasda təmsil edən şəxslər üçün ayrıca etibarnamə tələb olunmur. Həmin şəxslər bu cür səlahiyyətlərini təsdiqləyən sənəd təqdim edirlər. [38]

24.5. Səhmdarların növbəti və növbədənkənar yığıncaqları keçirilə bilər. Səhmdarların hər bir növbəti ümumi yığıncağının keçirilməsi günü, yeri, vaxtı və gündəlik üzrə materiallarla tanış olma qaydası barəsində bildirişlər, habelə həmin yığıncağın gündəliyi yığıncağın keçirilməsi gününə ən azı 45 təqvim günü qalmış səhmdarlara göndərilir və bu barədə kütləvi informasiya vasitələrində məlumat dərc etdirilir. Bildirişlə birlikdə göndərilən gündəliyə daxil edilməmiş məsələlər üzrə qərar qəbul olunmasına yol verilmir. Növbəti yığıncaqlar ildə bir dəfədən az olmayaraq keçirilir. Növbəti yığıncaqlar bankın hər il üçün maliyyə hesabatı tərtib edildikdən və kənar auditor yoxlamasından keçdikdən sonra ən geci iki ay ərzində keçirilir. [39]

Növbədənkənar yığıncaqlar səsvermə hüququ olan səhmlərin azı 5 faizinin sahibləri olan səhmdarların, Müşahidə Şurasının, Audit Komitəsinin və İdarə Heyətinin tələbi ilə çağırıla bilər. Növbədənkənar yığıncaqların çağrılması qaydası və müddəti Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi ilə tənzimlənir.

24.6. Səhmdarların yığıncağında səsvermə hüququna malik olan bütün səhmdarlar təmsil olunmuşdursa, yığıncaq onun çağırılması vaxtından və üsulundan asılı olmayaraq səlahiyyətli sayılır. Səsvermə hüququna malik olan səhmdarların hamısı yekdilliklə razılıq verərsə, bu yığıncaq gündəliyə daxil edilməmiş məsələləri də müzakirə edə və onlara dair qərarlar qəbul edə bilər.

M a d d ə 2 5. Müşahidə Şurası

25.1. Bankın Müşahidə Şurasının səlahiyyətlərinə aşağıdakılar aiddir:

25.1.1.bankın idarə edilməsinə və fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirmək, o cümlədən bankın İdarə Heyətindən hesabat almaq;

25.1.2.səhmdarların ümumi yığıncağı və İdarə Heyəti üçün tövsiyələr vermək;

25.1.3.səhmdarların ümumi yığıncağının hər bir iclasmı bildirişlər göndərmək yolu ilə çağırmaq və səhmdarların, habelə Audit Komitəsinin və İdarə Heyətinin tələbi ilə və onların gündəliyi üzrə keçirilən növbədənkənar iclaslar istisna olmaqla, hər bir iclasın gündəliyini qəbul etmək;

25.1.4.bank tərəfindən qüvvədə olan qanunvericiliyin pozulması faktını müəyyən etdikdə bu pozuntu barəsində səhmdarların ümumi yığıncağını, Audit Komitəsini və İdarə Heyətini xəbərdar etmək, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına isə bank qanunvericiliyinin və “Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tələblərinin pozulması faktları barədə bildiriş göndərmək; [40]

25.1.5.bu Qanuna müvafiq olaraq İdarə Heyəti üzvlərini vəzifədən kənarlaşdırmaq, səhmdarların ümumi yığıncağında təsdiq edilənədək onları müvəqqəti olaraq bu Qanunun 10-cu maddəsinin tələblərinə cavab verən başqa şəxslərlə əvəz etmək;

25.1.5-1. bankın Audit Komitəsinin üzvlərini təyin və azad etmək, Audit Komitəsinin əsasnaməsini təsdiq etmək;[41]

25.1.6.bank ilə İdarə Heyətinin bir və ya bir neçə üzvü arasında mənafelər toqquşması olduğu hallarda bankı idarə və təmsil etmək;

25.1.7.bankın etibarlı və prudensial idarə olunmasını təmin etmək üçün zəruri olan qaydaları və daxili əsasnamələri qəbul etmək, habelə cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı daxili nəzarət sistemini hazırlamaq və tətbiq etmək; [42]

25.1.8.bankın kapital ehtiyatları yaradılması haqqında qərar qəbul etmək;

25.1.9.bu Qanunun 24.3-cü və 25.1.10-cu maddələrinin tələbləri nəzərə alınmaqla, bankın nizamnamə kapitalının 50 faizindən artıq məbləğdə və bankın nizamnaməsində nəzərdə tutulmuş hallarda bank adından müvafiq əqdlərin bağlanmasına icazə vermək; [43]

25.1.10. səhmdarların ümumi yığıncağının səlahiyyətinə aid olan hallar istisna olmaqla, aidiyyəti şəxslərlə dəyəri bankın aktivlərinin 5 faizədək hissəsini təşkil edən əqdin bağlanması haqqında qərar qəbul etmək; [44]

25.1.11.bankın fəaliyyətinin kompleks və ya ayrı-ayn sahələrinin yoxlanması barədə qərar qəbul etmək;

25.1.12.kənar və daxili auditorların, habelə yoxlayıcı orqanların yoxlamalarının nəticələrini nəzərdən keçirmək və bu yoxlamaların yekunlarına dair tədbirlər görmək;[45]

25.1.13.bu Qanunla, bankın nizamnaməsi və maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının normativ xarakterli aktları ilə nəzərdə tutulmuş digər səlahiyyətləri həyata keçirmək.

Müşahidə Şurası bu Qanunun 25.1.6-cı maddəsində nəzərdə tutulan səlahiyyəti icra etməzdən əvvəl maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına əsasları göstərməklə yazılı bildiriş göndərir və səhmdarların ümumi yığıncağının növbədənkənar iclasmı çağırır. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı Müşahidə Şurasının qərarına dair öz münasibətini bildirə bilər.

Müşahidə Şurasının bu Qanunun 25.1.5, 25.1.6 və 25.1.8-ci maddələrinə əsasən qəbul etdiyi qərarlar səhmdarların ümumi yığıncağının növbəti iclasının gündəliyinə daxil edilməli və müzakirə olunmalıdır.

25.2. Bankın Müşahidə Şurası 3 nəfərdən az olmamaqla, tək sayda üzvlərdən ibarətdir. Şuranın üzvləri bankın səhmdarlarının ümumi yığıncağı tərəfindən səhmdarlardan və/və ya kənar şəxslərdən 3 ildən çox olmayan müddətə təyin edilən fiziki şəxslərdir. Şuranın üzvləri növbəti müddətlərə yenidən seçilə bilərlər. Səhmdarların ümumi yığıncağı Müşahidə Şurasının üzvləri sırasından Müşahidə Şurasının sədrini təyin edir. Müşahidə Şurası üzvlərinin muzdu bankın bölüşdürülməmiş mənfəətinin faizi şəklində və ya əmək haqqı formasında səhmdarların ümumi yığıncağında təyin edilə bilər. [46]

25.3. bu Qanunun 10-cu maddəsinin müvafiq tələblərinə uyğun gəlməyən fiziki şəxslər bankın Müşahidə Şurasının üzvü ola bilməz və bank səhmdarlarının ümumi yığıncağının azad edilməlidirlər.

25.4. Müşahidə Şurası onun iclasında üzvlərinin yarısından çoxu iştirak etdikdə səlahiyyətlidir. İclasların keçirilməsi qaydası bankın nizamnaməsində və ya Müşahidə Şurası haqqında əsasnamədə müəyyən edilir.

25.5. Müşahidə Şurasının iclasları ən azı üç ayda bir dəfə keçirilir. İclasların nəticələrinə dair protokol Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə müvafiq qaydada tərtib edilir.

25.6. Müşahidə Şurasının qərarları yığıncaqda iştirak edən üzvlərinin sadə səs çoxluğu ilə qəbul edilir. Hər bir üzv bir səs hüququna malikdir. Üzvlərin səsvermə zamanı bitərəf qalmasına icazə verilmir. Səslər bərabər olduqda Müşahidə Şurası sədrinin səsi həlledici sayılır.

M a d d ə 2 6. İdarə Heyəti

26.1. Bankın İdarə Heyəti bankın idarə olunması və fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün məsuliyyət daşıyır.

26.2. İdarə Heyəti 3 nəfərdən az olmamaqla, tək sayda üzvlərdən ibarətdir. İdarə Heyətinin üzvləri bank səhmdarlarının ümumi yığıncağı tərəfindən 3 ildən çox olmayan müddətə təyin edilirlər. Onlar növbəti müddətlərə yenidən seçilə bilərlər. Səhmdarların ümumi yığıncağı İdarə Heyətinin üzvlərindən birini İdarə Heyətinin sədri təyin edir. İdarə Heyəti sədrinin səlahiyyətləri İdarə Heyətinin əsasnaməsində müəyyən edilir. [47]

26.3. Bu Qanunun 10-cu maddəsinin müvafiq tələblərinə uyğun gəlməyən fiziki şəxslər bankın İdarə Heyətinin üzvü ola bilməz və səhmdarların ümumi yığıncağının qərarı ilə İdarə Heyətinin üzvləri vəzifəsindən azad edilməlidirlər.

26.4. İdarə Heyəti onun iclasında üzvlərinin yarısından çoxu iştirak etdikdə səlahiyyətlidir.

26.5. İdarə Heyətinin qərarları yığıncaqda iştirak edən üzvlərinin sadə səs çoxluğu ilə qəbul edilir. Hər bir üzv bir səs hüququna malikdir. Üzvlərin səsvermə zamanı bitərəf qalmasına icazə verilmir. Səslər bərabər olduqda İdarə Heyətinin sədrinin səsi həlledici sayılır.

M a d d ə 2 7. Audit Komitəsi və daxili audit

27.1.Hər bir bankda müstəqil Audit Komitəsi və daxili audit bölməsi (departament, şöbə və s.) fəaliyyət göstərir.

27.2.Audit Komitəsinin səlahiyyətlərinə aşağıdakılar aiddir:

27.2.1.bankın audit siyasətini və strategiyasını müəyyən etmək;

27.2.2.daxili audit planlarmı təsdiq etmək və audit bölməsinin fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirmək;

27.2.3.kənar auditin təyin edilməsi ilə əlaqədar bankın səlahiyyətli idarəetmə orqanlarına təkliflər vermək;

27.2.4.kənar auditlə birgə işi təşkil etmək, auditin nəticə və tövsiyələrinin həyata keçirilməsinə yardım etmək;

27.2.5.bankın idarəetmə orqanları ilə kənar auditorlar, habelə nəzarət orqanları arasında əlaqələr qurmaq;

27.2.6.daxili nəzarət sistemlərinin təkmilləşdirilməsinə dair Səhmdarların Ümumi Yığıncağına və Müşahidə Şurasına təkliflər vermək.

27.2.7. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının normativ xarakterli aktları ilə nəzərdə tutulmuş digər səlahiyyətləri həyata keçirmək.

27.3.Bankın Audit Komitəsi üç nəfərdən az olmamaqla tək sayda üzvlərdən ibarətdir. Komitənin üzvləri Müşahidə Şurası tərəfindən 3 ildən çox olmayan müddətə təyin edilir. Komitənin üzvləri növbəti müddətə yenidən seçilə bilər. Müşahidə Şurası Komitənin üzvlərindən birini Komitənin sədri təyin edir. Audit Komitəsinin üzvlərinin əmək haqqı formasında muzdu Müşahidə Şurası tərəfindən təyin edilir. [48]

27.4.Bu Qanunun 10-cu maddəsinin müvafiq tələblərinə uyğun gəlməyən, habelə bankın digər idarəetmə orqanlarının üzvü olan şəxslər bankın Audit Komitəsinin üzvü ola bilməz və Müşahidə Şurasının qərarı ilə Audit Komitəsinin üzvləri vəzifəsindən azad edilməlidirlər. [49]

27.5.Audit Komitəsi onun iclasında üzvlərinin yarısından çoxu iştirak etdikdə səlahiyyətlidir. İclasların keçirilməsi qaydası Audit Komitəsi haqqında təsdiq edilmiş əsasnamədə müəyyən edilir.

27.6.Audit Komitəsinin qərarları yığıncaqda iştirak edən üzvlərinin sadə səs çoxluğu ilə qəbul edilir. Hər bir üzv bir səs hüququna malikdir, üzvlərin səsvermə zamanı bitərəf qalmasına icazə verilmir. Səslər bərabər olduqda Audit Komitəsi sədrinin səsi həlledici sayılır.

27.7.Daxili audit bölməsi (departament, şöbə və s.) Audit Komitəsinin nəzarəti altında fəaliyyət göstərir və bankın icra orqanı ilə qarşılıqlı surətdə bankda daxili nəzarət və risklərin idarə edilməsi sisternlərinin fəaliyyətinin səmərəliliyinə fasiləsiz nəzarəti həyata keçirir;

27.8.Daxili audit bölməsinin rəhbəri və əməkdaşları Audit Komitəsinin təqdimatı ilə bankın Müşahidə Şurası tərəfindən vəzifəyə təyin edilir və vəzifədən azad olunur.

27.9.Bankda Audit Komitəsinin və daxili audit bölməsinin fəaliyyətinin standart və qaydalarını maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müəyyən edir.

M a d d ə 2 8. Kommersiya maraqlarının açıqlanması

28.1.Müşahidə Şurasının, Audit Komitəsinin və İdarə Heyətinin hər bir üzvü özünün və ailə üzvlərinin birbaşa və ya dolayısı ilə malik ola bildiyi mühüm kommersiya maraqlarını bankın İdarə Heyəti və Müşahidə Şurası qarşısında açıqlayır. Belə məlumatlar həmin şəxslər bankın idarəetmə orqanlarının üzvü seçildikdə və sonrakı dövrlərdə bankın daxili qaydalarına müvafiq olaraq açıqlanır. [50]

28.2.Müşahidə Şurasının, Audit Komitəsinin, İdarə Heyətinin və bankın hər hansı digər komitəsinin və ya işçi qrupunun üzvlərindən birinin, habelə daxili audit bölməsinin əməkdaşlarının marağı ilə bağlı məsələ müzakirəyə çıxarıldıqda həmin üzv öz marağı barəsində müzakirə başlanmazdan əvvəl məlumat verməli, müzakirədə və qərarın qəbulunda iştirak etməməli, onun iştirakı isə yetərsayın müəyyən edilməsi zamanı nəzərə alınmamalıdır.

28.2-1. Müşahidə Şurasının, Audit Komitəsinin və İdarə Heyətinin üzvləri, habelə bankın struktur bölmələrinin (filial, nümayəndəlik, şöbə və s.) rəhbərləri özlərinin, Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 49-1.1.3-cü və 49-1.1.5-ci maddələrində göstərilən şəxslərin bağlanılan əqdə münasibətdə aidiyyəti şəxs qismində çıxış etmələri, həmçinin həmin əqdlə əlaqədar öz maraqlarının xüsusiyyətləri (onun yaranması, həcmi və s.) barədə məlumatı Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 49-1.5-ci, 49-1.6-cı və 49-1.7-ci maddələri ilə müəyyən edilmiş qaydada təqdim etməlidirlər.[51]

28.3. Bankın Müşahidə Şurasının, Audit Komitəsinin və İdarə Heyətinin üzvləri bankın səhmləri ilə əqd bağlayarkən məlumatı Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə müvafiq qaydada açıqlamalıdır.

28.4. İdarə Heyətinin üzvlərinin şəxsi marağı ilə bankın maraqları arasında ziddiyyətlərə gətirib çıxara bilən hallarda məlumat verilməsi, habelə bankın maraqlarına zidd olan əqdlərin bağlanması Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 107-10.5-ci maddəsinin tələblərinə uyğun həyata keçirilir.[52]

M a d d ə 2 9. Bankların yenidən təşkili

Bankın, o cümlədən bank lisenziyası ləğv edilmiş bankın yenidən təşkilinə (birləşməsinə, qoşulmasına, bölünməsinə, ayrılmasına və ya çevrilməsinə) maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müəyyən etdiyi qaydada və onun qabaqcadan yazılı razılığı ilə yol verilir.

M a d d ə 3 0. Hüquqi şəxslərin kapitalında bankların iştirakının məhdudlaşdırılması

30.1. Bankın başqa hüquqi şəxsdə iştirak payı əldə etməsi aşağıdakı hallardan birinə səbəb olarsa, bank həmin payı əldə etmək hüququna malik deyildir:

30.1.1.iştirak payının balans məbləği bankın məcmu kapitalının 10 faizindən çox olduqda;

30.1.2.bankın bütün bu cür iştirak paylarının məcmu balans məbləği bankın məcmu kapitalının 40 faizindən çox olduqda.

30.2. Bank hüquqi şəxslərin kapitalında mühüm iştirak paymı təşkil edəcək və ya artıracaq, habelə hüquqi şəxsi bankın törəmə strukturuna çevirə biləcək iştirak paymı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qabaqcadan yazılı icazəsi ilə əldə edə bilər.

30.3.Banka borcu olan şəxsin maliyyə sağlamlaşdırılması tədbirlərinin həyata keçirilməsi dövründə və ya borcun əvəzinə bankın mülkiyyətinə keçirilmiş səhmlər (paylar) iki ildən çox olmayan müddətə bu Qanunun 30.1-ci maddəsinə müvafiq olaraq mühüm iştirak payının hesablanmasında nəzərə alınmır.

30.4.Bu Qanunun 30.2-ci maddəsinə əsasən icazə almaq üçün banklar maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına aşağıdakı sənədləri qoşmaqla yazılı ərizə təqdim edirlər:

30.4.1.bankın başqa hüquqi şəxslərin kapitalında nəzərdə tutulan iştirak payının əldə edilməsi haqqında səlahiyyətli idarəetmə orqanının qərarının təsdiqlənmiş surəti;

30.4.2.bankın başqa hüquqi şəxslərin kapitalında mühüm iştirak payları və nəzərdə tutulan iştirak payının artırılması nəticəsində yaranacaq mühüm iştirak payının miqdarı haqqında məlumat;

30.4.3.kapitalında mühüm iştirak payı əldə edilməsi nəzərdə tutulan hüquqi şəxslərin fəaliyyətlərinin əsas istiqamətləri və ünvanları haqqında məlumat, azı son üç maliyyə ilini (hüquqi şəxs üç ildən az müddətdə yaradıldıqda isə son maliyyə illərini) əhatə edən və auditor yoxlamasından keçmiş maliyyə hesabatları və auditor rəyləri (maliyyə vəziyyətini əks etdirən hesabatlara dair tələb yeni yaradılan hüquqi şəxslərə şamil edilmir);

30.4.4.nəzərdə tutulan iştirak payının əldə edilməsi nəticəsində hüquqi şəxs bankın törəmə strukturuna çevrilərsə, bu hüquqi şəxsin icra orqanlarının rəhbərlərinin siyahısı və hər bir rəhbər tərəfindən imzalanmış və imzaları notariat qaydasında təsdiqlənmiş vətəndaş qüsursuzluğuna dair ərizə;

Rəhbər əcnəbi olduqda, rezidenti olduğu ölkənin müvafiq hakimiyyət orqan-ları tərəfindən onun cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub-olunmadığı barədə verilmiş və qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada leqallaşdırılmış arayış;

30.4.5. bankın mühüm iştirak payını əldə edəcəyi hüquqi şəxs xarici bank olduqda əlavə olaraq xarici bankın baş ofisinin yerləşdiyi ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanı tərəfindən verilmiş və bankın bu ölkədə fiziki və hüquqi şəxslərdən depozitlər və digər qaytarılan vəsait cəlb etməklə bağlı fəaliyyəti həyata keçirmək üçün icazəsinin olduğunu və həmin təşkilatın nəzərdə tutulan iştirak payının əldə edilməsinə etiraz etmədiyini təsdiqləyən arayış.

30.5. Bu Qanunun 30.4-cü maddəsinin tələblərinə uyğun təqdim edilən sənədlərə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanında ən geci 90 təqvim günü müddətində baxılır. Həmin müddət ərzində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ərizəyə dair münasibətini banka yazılı surətdə bildirməzsə, ərizəyə müsbət baxılmış hesab edilir. Aşağıdakı halları aşkar etdikdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı başqa hüquqi şəxslərin kapitalında iştirak etməyə banka icazə vermir:

30.5.1.bu Qanunun 30.4-cü maddəsində nəzərdə tutulmuş sənədlər tam təqdim edilməmişdir;

30.5.2.nəzərdə tutulan iştirak payının əldə edilməsi nəticəsində bankın törəmə strukturuna çevrilən hüquqi şəxsin icra orqanlarının rəhbərləri məqbul və lazımi keyfiyyətlərə malik deyildir;

30.5.3.iştirak payının əldə edilməsi nəzərdə tutulan hüquqi şəxsin maliyyə vəziyyəti qeyri-qənaətbəxşdir və ya belə payın əldə edilməsi bankın maliyyə vəziyyətinin pisləşməsinə səbəb olacaqdır;

30.5.4. nəzərdə tutulan iştirak payı əldə edilən xarici banka yerləşdiyi ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanı tərəfindən lazımi nəzarət həyata keçirilmədiyinə və ya bu orqanın əməkdaşlıqdan imtina etdiyinə görə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və Mərkəzi Bankın öz nəzarət funksiyalarını həyata keçirməsi qeyri-mümkündür.

30.6.Banka icazəni verdikdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı iştirak payının əldə edilməsinin maksimum müddətini müəyyən edir.

30.7.Bank icazəsi olmadan mühüm iştirak payı əldə etdikdə və ya iştirak payı əldə etmək üçün müəyyən edilmiş müddətləri gözləmədikdə, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı həmin banka yazılı sərəncam göndərərək onun öz iştirak paymı sərəncamda göstərilən tarixədək ləğv etməyini və ya icazənin qüvvədən düşdüyünü bildirir.

30.8.Xarici bankın yerləşdiyi ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanı tərəfindən həmin banka lazımi nəzarət həyata keçirilmədikdə və ya bu orqan maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə əməkdaşlıqdan imtina etdikdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı banka hüquqi şəxsin kapitalında mühüm iştirak payının müəyyən etdiyi müddətdə özgəninkiləşdirilməsi və ya geri alınması barədə yazılı göstəriş verir.

IV fəsil

BANKLARIN FƏALİYYƏTİNƏ DAİR TƏLƏBLƏR

M a d d ə 3 1. Bankların etibarlı fəaliyyətinə dair tələblər

31.1.Banklar idarəetməni və cari fəaliyyəti Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının, Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin, Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun, digər normativ hüquqi aktların, habelə bu Qanunun, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və Mərkəzi Bankın normativ xarakterli aktlarının, bankın nizamnaməsinin tələblərinə, onlara verilmiş bank lisenziyasında və ya icazədə göstərilən bütün məhdudiyyətlərə müvafiq surətdə etibarlı və prudensial qaydada həyata keçirməlidirlər. [53]

31.2.Banklar məcmu kapitalmı və likvid ehtiyatlarını daimi olaraq müəyyən olunmuş səviyyədə saxlamalı, öz öhdəliklərini yerinə yetirmək və zərərə yol verməmək üçün aktivlərin qiymətdən düşməsinə qarşı zəruri tədbirlər görməli, mühasibat uçotu sənədlərini və digər zəruri sənədləri qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada tərtib etməli, bankın fəaliyyətinə nəzarət mexanizmlərini formalaşdırmalı və tətbiq etməli, zərərin əmələ gəlməsi riskini maksimal şəkildə azaltmaq məqsədi ilə aktivlərin diversifikasiyasını (bölüşdürülməsini) təmin etməlidirlər.[54]

M a d d ə 3 2. Bankların fəaliyyət növləri

32.1. Banklar, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanından aldığı bank lisenziyasında qadağan edilməmişdirsə, aşağıdakı fəaliyyət növləri ilə məşğul ola bilərlər:

32.1.1.tələbli və müddətli depozitlərin (əmanətlərin) və digər qaytarılan vəsaitlərin cəlb edilməsi;

32.1.2.kreditlərin (təminatlı və/və ya təminatsız) verilməsi, o cümlədən istehlak və ipoteka kreditləşdirilməsi, reqres hüququ ilə və ya belə hüquq olmadan faktorinq, forfeytinq, lizinq xidmətləri və digər kreditləşdirmə növləri;

32.1.3.fiziki və hüquqi şəxslərin hesablarının, o cümlədən bankların müxbir hesablarının açılması və aparılması;

32.1.4.klirinq, hesablaşma-kassa xidmətləri, pul vəsaitinin, qiymətli kağızların və ödəniş vasitələrinin köçürülməsi üzrə xidmətlər göstərilməsi;

32.1.5.ödəniş vasitələrinin (o cümlədən kredit və debet kartları, yol çekləri və bank köçürmə vekselləri) buraxılması;

32.1.6.öz hesabına və ya müştərilərin hesabına maliyyə vasitələrinin (o cümlədən çeklərin, köçürmə veksellərinin, borc öhdəliklərinin və depozit sertifikatlarının), xarici valyutanın qiymətli metalların və qiymətli daşların, valyuta və faiz vasitələrinin, səhmlərin və digər qiymətli kağızların, habelə forvard kontraktlarının, svoplara dair sazişlərin, fyuçerslərin, opsionların və valyutalara, səhmlərə, istiqrazlara, qiymətli metallara və ya faiz dərəcələrinə aid digər törəmə vasitələrin satın alınması və satılması;[55]

32.1.6-1. öz hesabına və ya müştərilərin hesabına valyuta mübadiləsi əməliyyatlarının həyata keçirilməsi;[56]

32.1.7.qiymətli metalların əmanətə cəlb edilməsi və yerləşdirilməsi;

32.1.8.öhdəliklərin icrasına təminatların, o cümlədən qarantiyaların verilməsi və öz hesabına və ya müştərilərin hesabına akkreditivlərin açılması;

32.1.9.qiymətli kağızlar bazarında peşəkar fəaliyyət;[57]

32.1.10.maliyyə müşaviri, maliyyə agenti və ya məsləhətçisi xidmətlərinin göstərilməsi;

32.1.11.kreditlərə və kredit qabiliyyətinin yoxlanılmasına dair informasiya verilməsi və xidmətlər göstərilməsi;

32.1.12.sənədləri və qiymətliləri, o cümlədən pul vəsaitlərini saxlanca qəbul etmək (xüsusi otaqlarda və ya seyf qutularında saxlamaq);

32.1.13.qiymətlilərin, o cümlədən banknotların və sikkələrin inkasasiya edilməsi və göndərilməsi;

32.2.Banklar bu Qanunun 32.1-ci maddəsində sadalanan fəaliyyət növlərindən başqa bu Qanunun 33-cü maddəsində göstərilən fəaliyyət növləri istisna olmaqla, digər qanunlarla nəzərdə tutulmuş fəaliyyət növlərini də həyata keçirə bilərlər.

32.3.Bu Qanunun 32.1-ci maddəsində göstərilmiş hər hansı fəaliyyət növü üçün qanunvericiliyə əsasən əlavə olaraq xüsusi razılıq (lisenziya) tələb edildikdə banklar yalnız müvafiq xüsusi razılıq (lisenziya) aldıqdan sonra onları həyata keçirə bilərlər.

M a d d ə 3 3. Banklar tərəfindən həyata keçirilməyən fəaliyyət növləri

33.1.Bu Qanunun 32-ci maddəsində icazə verilmiş fəaliyyət növləri istisna olmaqla, heç bir bank topdansatış və ya pərakəndə ticarət, istehsal, nəqliyyat, kənd təsərrüfatı, yataqların işlənilməsi, tikinti və sığorta fəaliyyəti ilə məşğul ola və ya sığorta təşkilatları istisna olmaqla tərəfdaş, şərik və ya payçı kimi bunlarda iştirak edə bilməz.

33.2.Öhdəlik üzrə tələblərini ödəmək məqsədilə bank yalnız maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının icazəsi ilə və yalnız icazədə göstərilən müddət ərzində bu Qanunun 33.1-ci maddəsində nəzərdə tutulan fəaliyyət növlərini həyata keçirə və ya həmin fəaliyyət növlərini həyata keçirən hüquqi şəxslərdə tərəfdaş, şərik və ya payçı ki-mi iştirak edə bilər.

M a d d ə 3 4. Prudensial normativlər və tələblər

34.1. Banklar fəaliyyətləri dövründə öz aktivləri, balansarxası öhdəlikləri və kapitalının miqdarı ilə bağlı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müəyyən etdiyi prudensial normativlərə və tələblərə, o cümlədən açıq valyuta mövqeyinə riayət etməlidirlər.

Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş yeni normativlər və tələblər, onlarda dəyişikliklər banklara rəsmən bildirildikdən sonra bir aydan tez olmayaraq, nizamnamə və məcmu kapitalın minimum miqdarına aid tələblərə dəyişikliklər isə banklara rəsmən bildirildikdən sonra altı aydan tez olmayaraq qüvvəyə minir. Yeni prudensial normativlərin və tələblərin geriyə qüvvəsi yoxdur.

34.2. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bankların və xarici bankların yerli filiallarının maliyyə sabitliyini təmin etmək məqsədilə aşağıdakı prudensial normativləri və tələbləri müəyyən edir:

34.2.1. nizamnamə kapitalının (xarici bankların yerli filialları üçün nizamnamə kapitalına bərabər tutulmuş vəsaitin) minimum miqdarmı;

34.2.2.məcmu kapitalın minimum miqdarmı (xarici bankların yerli filialları üçün məcmu kapitala bərabər tutulmuş vəsaitin minimum miqdarını);

34.2.3.əsas və məcmu kapitalın risk dərəcəsi üzrə ölçülmüş aktivlərə (xarici bankların yerli filialları üçün əsas və məcmu kapitala bərabər tutulmuş vəsaitin risk dərəcəsi üzrə ölçülmüş aktivlərə) nisbətini ( kapitalın adekvatlıq əmsallarını);

34.2.4.likvidlik göstəricilərini;

34.2.5.bir borcalan və ya bir-biri ilə əlaqədar borcalanlar qrupu üçün kredit risklərinin maksimum miqdarını;

34.2.6.məcmu iri kredit risklərinin maksimum miqdarım;

34.2.7.aidiyyəti şəxslərə və aidiyyəti şəxs adından hərəkət edən şəxslərə verilmiş kreditlərin maksimum miqdarmı; [58]

34.2.8.aidiyyəti şəxslərə və aidiyyəti şəxs adından hərəkət edən şəxslərə verilmiş məcmu kreditlərin maksimum miqdarmı;

34.2.9.digər hüquqi şəxslərin kapitalında bankların iştirakının maksimum miqdarını;

34.2.10. digər hüquqi şəxslərin kapitalında bankların məcmu iştirakının maksimum miqdarını;

34.2.11.açıq valyuta mövqeyinin limitlərini;

34.2.12.aktivlərin, balansarxası öhdəliklərin təsnifatından və qiymətləndirilməsindən asılı olaraq, mümkün zərərin ödənilməsi üçün xərclər hesabına yaradılan xüsusi ehtiyatlara aid tələbləri;

34.2.13.faizlərin hesablanması dayandırılmış aktivlərə aid tələbləri;

34.2.14.aidiyyəti şəxslərlə aparılan əməliyyatlara aid tələbləri; [59]

34.2.15.aktivlərin və passivlərin ödəniş müddətlərinin və faiz dərəcələrinin uyğunluğuna dair tələbləri;

34.2.16. kredit təşkilatlarında kassa əməliyyatlarının aparılması qaydalarını.[60]

34.3.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bankların və xarici bankların yerli filiallarının fəaliyyətinin tənzimlənməsini həyata keçirdikdə, zərurət yarandıqca, bu Qanunun 34.2-ci maddəsində göstərilən prudensial normativlərin və tələblərin hamısını və ya bir hissəsini tətbiq edir.[61]

34.4.Banklar maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müəyyən etdiyi korporativ idarəetmə standartlarına riayət etməlidirlər.

34.5.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bankların fəaliyyət riskini azaltmaq, əmanətçilərin və kreditorların mənafelərini qorumaq məqsədilə bu Qanunun 34.2-ci maddəsində nəzərdə tutulan normativ və tələblərdən başqa beynəlxalq bank nəzarəti praktikasında qəbul olunmuş əlavə normativlər və tələblər müəyyən etmək hüququna malikdir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı sistem əhəmiyyətli banklara münasibətdə banklar üçün bu Qanunun 34.2-ci maddəsinə əsasən müəyyən edilmiş normativ və tələblərdən fərqli normativlər və tələblər müəyyən etmək hüququna malikdir.[62]

34.6.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı xarici kapitallı banklar və xarici bankların yerli filialları üçün öz aktivlərini Azərbaycan Respublikasında yerləşdirmək barəsində tələblər müəyyən edə bilər.

M a d d ə 3 5. Banklar arasında münasibətlər

35.1.Bu Qanunla, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və Mərkəzi Bankın normativ xarakterli aktları və göstərişləri ilə, habelə lisenziyalar və icazələrlə məhdudlaşdırılan hallar istisna olmaqla, banklar qarşılıqlı surətdə Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş qaydada hər növ əməliyyatlar apara, bir-birində depozit, o cümlədən müxbir və digər hesablar aça bilərlər.[63]

35.2.Banklar öz aralarında bank fəaliyyətinin həyata keçirilməsi ilə bağlı əməkdaşlığı həyata keçirə bilərlər. Banklar bu məqsədlə öz aralarında pul vəsaitinin və qiymətli kağızların köçürülməsi, klirinq və hesablaşma mexanizmlərindən istifadə edilməsi, qiymətli kağızların depozitə qəbul olunması və digər ümumi bank xidmətlərinin göstərilməsi, üzvlərinin mənafelərinə kömək üçün qeyri-kommersiya birliklərinin yaradılması, habelə bank işinin inkişafını və sabitliyini dəstəkləyən fəaliyyətin həyata keçirilməsi haqqında sazişlər bağladıqda, həmin sazişlərin iştirakçısı olan banklar bu sazişlər bağlandıqdan sonra 7 təqvim günü müddətində onların surətlərini maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim etməlidirlər.

35.3.Bankların bank xidmətləri bazarının inhisara alınmasına və bank işində rəqabətin məhdudlaşdırılmasına yönəldilmiş sazişlər bağlaması və razılaşdırılmış əməliyyatlar aparması qadağandır. Bank fəaliyyətinin inhisara alınmasına qarşı yönəldilmiş qaydaların yerinə yetirilməsinə nəzarəti maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı həyata keçirir.[64]

35.4. Banklar hər bir borcalan haqqında məlumatı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müəyyən etdiyi qaydada maliyyə bazarlarına nəzarət orqanında yaradılan mərkəzləşdirilmiş kredit reyestrinə verməlidir. Mərkəzləşdirilmiş kredit reyestrində toplanan məlumatlara bank sirrinin bu Qanunla müəyyən olunmuş qorunması qaydaları şamil olunur.

Banklar tərəfindən borcalanları barədə məlumatın kredit bürosuna təqdim edilməsi və kredit bürosundan alınması qaydası “Kredit büroları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə tənzimlənir.[65]

35.5. Yerli banklar arasında, yerli bankla xarici bankların yerli filial və nümayəndəlikləri, habelə xarici bankların yerli filialları (nümayəndəlikləri) arasında mübahisələr Azərbaycan Respublikasının Mülki-Prosessual Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş qaydada Azərbaycan Respublikasının məhkəmələri tərəfindən həll edilir.[66]

M a d d ə 3 6. Banklarla onların müştəriləri arasında münasibətlər

36.1.Banklarla onların müştəriləri arasında münasibətlər Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi, həmin Məcəlləyə müvafiq olaraq maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən qəbul edilmiş normativ xarakterli aktlar və müqavilə əsasında həyata keçirilir.[67]

36.2.Müştərilər bank fəaliyyətinin bütün növlərinin həyata keçirilməsi üçün bankları müstəqil seçirlər və bu məqsədlə bir və ya bir neçə bankın xidmətlərindən istifadə edə bilərlər. Hesabların açılması, aparılması və bağlanması qaydaları Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə və həmin Məcəlləyə müvafiq olaraq maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən qəbul edilmiş normativ xarakterli aktlara, habelə bu Qanuna əsasən həyata keçirilir.

Xüsusi seçki hesablarının açılması, əməliyyatların aparılması və dayandırılması qaydası maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə razılaşdırılmaqla Azərbaycan Respublikasının Seçki Məcəlləsinə uyğun olaraq müəyyən edilir.

36.3.Bank müştərisinin, yaxud onun müştərisi olmaq istəyən hüquqi və ya fiziki şəxsin tələbi ilə öz bank lisenziyasını, maliyyə vəziyyəti haqqında məlumatı (sonuncu ay, rüb və il üçün mühasibat balansını, mənfəət və zərər haqqında hesabatı) və sonuncu hesabat ili üçün maliyyə hesabatlarını və auditor rəyini təqdim etməlidir.[68]

36.4.Banklar yerləşdikləri binada yazılı formada depozitlərin (əmanətlərin) qəbul edilməsinin, kreditlərin verilməsinin, hesablaşma-kassa xidmətinin və pul köçürmələrinin aparılması şərtləri və qaydaları haqqında müştərilərinə məlumat verməlidirlər.

36.5.Bank müştərinin öz pul vəsaitindən istifadə istiqamətlərini müəyyənləşdirə və nəzarətdə saxlaya bilməz, müştərinin öz pul vəsaiti barəsində özü istədiyi kimi sərəncam vermək hüququ üzərində qanunla və ya müqavilə ilə nəzərdə tutulmayan məhdudiyyətlər qoya bilməz.

36.6. Hər bir bank müştərilərlə bağladığı müqavilədə xidmət şərtlərini, o cümlədən faiz dərəcələrini, komisyon haqlarmı və göstərilən bank xidmətləri üçün digər ödənişləri, habelə bank tərəfindən verilmiş kreditlərin ödənişi şərtlərini və qaydalarım müəyyən etməkdə sərbəstdir. Azərbaycan Respublikasında pul nişanlarının nominal dəyərinin və qiymətlər miqyasının dəyişdirilməsi (denominasiyası) zamanı köhnə nümunəli pul nişanlarının yeni nümunəli pul nişanlarına dəyişdirilməsinə görə banklar tərəfindən komisyon haqqı və digər ödənişlər tutulmur. [69]

Kredit üzrə faizlər bankla müştəri arasında bağlanmış müqavilə şərtlərinə uyğun hesablanır və ödənilir. Faiz dərəcələri və bank qarşısında borca görə verilməli olan digər ödənişlər yalnız borcun olduğu günlər üçün borc qalığı məbləğinə hesablanır.

36.7. Yerli banklarla onun yerli müştəriləri arasında bütün mübahisələr, habelə xarici bankların yerli filialları ilə onların yerli müştəriləri arasında bütün mübahisələr qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada Azərbaycan Respublikasının məhkəmələri tərəfindən həll edilir.

M a d d ə 3 7. Bankın müxbir hesabları və banka həvalə edilmiş aktivlər barəsində səlahiyyətlər

37.1. Hüquqi və fiziki şəxslərin bankda olan pul vəsaitinə və digər sərvətlərinə qanunda nəzərdə tutulan hallarda və qaydada məhkəmənin və ya icra məmurunun qərarı ilə həbs qoyula bilər. Bank, hesabın üzərinə həbs qoyulması barədə müvafiq qərarı aldığı andan depozitlər (əmanətlər) və digər hesablar üzrə məxaric əməliyyatlarmı həbs qoyulmuş vəsait həcmində dayandırmalıdır.[70]

Bankların müxbir hesablarına həbs yalnız məhkəmənin qərarı ilə bankın özünə qarşı olan tələblər üzrə öhdəlik məbləğində qoyula bilər.

Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə şübhə yaradan bank əməliyyatının icrası maliyyə monitorinqi orqanı tərəfindən qanunla müəyyən edilmiş müddətdə və qaydada dayandırıla bilər. [71]

37.2. Müştərinin bankda olan pul vəsaiti və digər sərvətləri yalnız məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş qərarı əsasında müsadirə edilə bilər.

37.3. Bank müştərilərin pul vəsaitinə və digər sərvətlərinə həbs qoyulması, müsadirə edilməsi, yaxud tələb yönəldilməsi nəticəsində müştərilərinə və ya kreditorlarına dəymiş zərər üçün məsuliyyət daşımır.

M a d d ə 3 8. Hesablaşmalar və pul köçürmələri

38.1. Banklar hesablaşmaları və pul köçürmələrini Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və Mərkəzi Bankın həmin Məcəlləyə müvafiq olaraq qəbul etdiyi normativ xarakterli aktlara, bank praktikasında tətbiq olunan işgüzar dövriyyə adətlərinə və müvafiq müqavilələrə uyğun olaraq həyata keçirirlər.[72]

38.2. Banklar beynəlxalq ödənişləri və pul köçürmələrini Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə, o cümlədən maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və Mərkəzi Bankın normativ xarakterli aktlarına, Azərbaycan Respublikasının tərəfdaş çıxdığı beynəlxalq müqavilələrə, habelə beynəlxalq bank praktikasında tətbiq edilən işgüzar dövriyyə adətlərinə və müvafiq müqavilələrə uyğun olaraq həyata keçirirlər.[73]

38.3. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bankların istifadə etdikləri avtomatlaşdırılmış hesablaşma və pul köçürmələri sistemlərinin etibarlığının və təhlükəsizliyinin, bank informasiyasının mühafizəsinin onlar tərəfindən təmin edilməsinə aid minimum tələbləri müəyyən edə bilər.

M a d d ə 3 9. Sənədlərin saxlanılması

39.1. Banklar bank əməliyyatları haqqında bağlanmış müqavilələr və icra edilmiş müqavilələr (əqdlər) üzrə müvafiq sənədləri, o cümlədən elektron daşıyıcılarda olan informasiyanı, habelə fəaliyyətləri nəticəsində yaranan digər sənədləri qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada və müddət ərzində saxlamalıdırlar.

39.2. Banklar eyniləşdirmə və verifikasiya sənədlərinin, habelə pul vəsaitləri və ya digər əmlakla əməliyyatlara dair sənədlərin “Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 10-cu maddəsində göstərilən müddətdə saxlanmasını təmin etməlidirlər.[74]

M a d d ə 4 0. Banklara aidiyyəti olan şəxslərlə əməliyyatların aparılması[75]

40.1. Aşağıdakı hallarda banklar aidiyyəti şəxslərə və aidiyyəti şəxs adından hərəkət edən şəxslərə kreditlər verə bilməzlər: [76]

40.1.1.aidiyyəti olan şəxslərə verilən kreditin məbləği bankın aktivlərinin 5 faizini və daha çox hissəsini təşkil etdiyi halda, müstəqil auditorun rəyi və səsvermədə iştirak etmək hüququ olan səhmdarların ümumi yığıncağının qərarı olmadıqda;[77]

40.1.1-1. aidiyyəti olan şəxslərə verilən kreditin məbləği bankın aktivlərinin 5 faizədək hissəsini təşkil etdiyi halda, həmin şəxslərə kreditlərin verilməsi barədə qərarın qəbul edilməsi səlahiyyətinin səhmdarların ümumi yığıncağına həvalə edildiyi hallar istisna olmaqla, bankın Müşahidə Şurasının qərarı olmadıqda;[78]

40.1.2.kreditin verilməsi nəticəsində bank tərəfindən həmin hüquqi şəxs üçün verilmiş kreditlərin məcmu miqdarı bankın məcmu kapitalının 10 faizinə bərabər məbləği, fiziki şəxs üçün isə 3 faizinə bərabər məbləği keçdikdə;

40.1.3.kreditin verilməsi nəticəsində bank tərəfindən bütün aidiyyəti şəxslərə və aidiyyəti şəxs adından hərəkət edən şəxslərə verilmiş kreditlərin məcmu miqdarı bankın məcmu kapitalının 20 faizinə bərabər məbləği keçdikdə.

40.2.Aidiyyəti şəxslərə və aidiyyəti şəxs adından hərəkət edən şəxslərə kredit bu Qanunun 40.1-ci maddəsinin tələbləri pozulmaqla verildikdə, həmin kredit dərhal ödənilməlidir. Bankın Müşahidə Şurasının müvafiq qərarın lehinə səs vermiş üzvləri bu Qanunun 40.1-ci maddəsinin tələbləri pozulmaqla verildiyi kreditlər üzrə əsas məbləğin, faizlərin və digər ödənişlərin ödənilməsi üçün məsuliyyət daşıyırlar. [79]

40.3.Bankların aidiyyəti şəxslərə və aidiyyəti şəxs adından hərəkət edən şəxslərə digər müştərilərdən fərqli olaraq güzəştli kreditlərin verilməsi və ya güzəştli şərtlərlə digər əməliyyatların aparılması qadağandır.

40.4.Banklara aidiyyəti olan şəxslərlə əqdlərin bağlanılmasının digər qaydaları Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 49-1-ci maddəsi ilə müəyyən olunur.[80]

M a d d ə 4 1. Bank sirri

41.1. Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə müvafiq olaraq bank hesabının, hesab üzrə əməliyyatlar və qalıqların, habelə müştəri haqqında məlumatların, o cümlədən müştərinin adı, ünvanı, rəhbərləri haqqında məlumatların sirrinə bank təminat verir. Müştərilərin bank saxlancında əmlakının mövcudluğu, bu cür əmlakın sahibləri, xarakteri və dəyəri haqqında məlumatların sirrinə də bank təminat verir.

41.2. Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə müvafiq olaraq bank sirrini təşkil edən məlumatlar yalnız müştərilərin özlərinə və onların nümayəndələrinə, həmçinin kənar auditorlara, maliyyə monitorinqi orqanına və maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına verilir. Dövlət orqanlarına və onların vəzifəli şəxslərinə bu cür məlumatlar yalnız cinayət işinin istintaqı, müştərinin pul vəsaitinə və bankın saxlancında olan əmlakına həbs qoyulması, tələb yönəldilməsi və bunların müsadirə edilməsi ilə əlaqədar məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş qərarı əsasında verilir. İcra sənədlərinin məcburi icraya yönəldilməsi ilə əlaqədar müştərilərin hesab qalıqları barədə məlumatlar qanunvericiliklə müəyyən olunmuş mənbələrdən əldə edilmiş məlumat əsasında icra məmurlarına verilir. “Əmanətlərin sığortalanması haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda nəzərdə tutulmuş sığorta hadisəsi baş verdikdə, əmanətçilər barədə məlumatlar qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada Əmanətlərin Sığortalanması Fonduna verilir. Borcalanlar barədə məlumat kredit bürolarına “Kredit büroları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda nəzərdə tutulmuş qaydada verilir.[81]

Bankın xidmət etdiyi vergi ödəyicisi olan hər hansı hüquqi şəxsin və ya fərdi sahibkarın bank hesabı və əməliyyatları barədə məlumat vergi orqanlarına yalnız Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada verilir.

Xüsusi seçki hesabına daxil olan və xərclənən vəsaitlər barədə məlumat banklar tərəfindən Azərbaycan Respublikasının Seçki Məcəlləsi ilə müəyyən olunmuş qaydada Mərkəzi Seçki Komissiyasına verilir.

Bank müştərilərə hesab açdıqda və ya maliyyə xidmətləri göstərdikdə Azərbaycan Respublikasının normativ hüquqi aktlarının, habelə vergi və maliyyə məlumatlarının mübadiləsini nəzərdə tutan Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrin tələblərinə əməl olunmasını təmin etməli və həmin beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq, xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikasının ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatları Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinin 76-1-ci maddəsinin tələbləri əsasında həmin xarici dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına təqdim etməlidir.[82]

Bank sirrini təşkil edən məlumatlar Azərbaycan Respublikasının Hesablama Palatasına “Hesablama Palatası haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə müəyyən edilmiş qaydada verilir.[83]

41.3.Hesabların və əmanətlərin sahibləri vəfat etdikdə onların hesabları və əmanətləri barəsində arayışlar notariuslara onların icraatında olan vərəsəlik işləri üzrə, habelə müvafiq notariat hərəkətlərini icra edən konsulluq idarələrinə verilir.

41.4.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə xarici dövlətlərin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanları arasında qarşılıqlı əməkdaşlığa dair sazişə uyğun olaraq informasiya mübadiləsinin predmeti müvafiq dövlətin ərazisində fəaliyyət göstərən və ya fəaliyyət göstərməyə hazırlaşan subyektlər haqqında informasiyadırsa, belə informasiya bank sirrinin açılması hesab edilmir, bir şərtlə ki, bu informasiya üçüncü şəxslərə verilə bilməz və yalnız bank nəzarəti məqsədləri üçün istifadə edilir.

41.5.Bankların mövcud və keçmiş inzibatçıları və digər əməkdaşları, habelə bankın səhmdarları bankın idarə edilməsi və ya xidməti səlahiyyətlərinin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar onlara məlum olan bank sirrini təşkil edən məlumatların qeyri-qanuni açılmasına görə Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada mülki, inzibati və cinayət məsuliyyəti daşıyırlar.

41.6.Bank sirrini təşkil edən məlumatlar bank tərəfindən qanunsuz olaraq açıqlandığı halda hüquqları pozulmuş müştəri Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə müvafiq olaraq bankdan vurulmuş zərərin əvəzini ödəməyi tələb edə bilər.

Maddə 42. Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasının və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinin qarşısının alınması [84]

42.1. Kredit təşkilatları cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı monitorinq olunmalı pul vəsaitləri və digər əməliyyatlar barədə məlumatları maliyyə monitorinqi orqanına təqdim edir, özünün daxili nəzarət sistemini hazırlayır və tətbiq edir, Azərbaycan Respublikasının qanunları və Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrlə müəyyən edilmiş digər tədbirləri həyata keçirirlər.

Kredit təşkilatları qanunla müəyyən olunmuş hallarda və qaydada müştərinin, benefisiar mülkiyyətçinin və səlahiyyətli nümayəndənin eyniləşdirilməsi, habelə onlar barədə əldə olunmuş eyniləşdirilmə məlumatlarının verifikasiyası üçün tədbirlər görməli, məlumatın sənədləşdirilməsi və saxlanılması tələblərinə əməl etməlidirlər. [85]

Anonim hesabların, o cümlədən anonim əmanət hesablarının açılmasına və anonim depozit sertifikatlarının buraxılmasına yol verilmir.

42.2. Bu Qanunun 42.1-ci maddəsində göstərilən tələblərdən başqa digər tələblər “Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu və digər normativ hüquqi aktları ilə müəyyən edilir.[86]

V fəsil

BANKLARDA MÜHASİBAT UÇOTU VƏ HESABAT. BANKLARIN FƏALİYYƏTİNƏ NƏZARƏT

M a d d ə 4 3. Banklarda mühasibat uçotu və maliyyə hesabatı

43.1. Bank və xarici bankın yerli filialı qanunvericiliyə və Beynəlxalq Mühasibat Standartlarına uyğun olaraq mühasibat uçotunu aparmalı, fəaliyyətlərini və maliyyə vəziyyətini əks etdirən hesabatları, o cümlədən illik maliyyə hesabatları tərtib etməlidirlər. Maliyyə vəziyyətini əks etdirən hesabatlar, o cümlədən illik maliyyə hesabatları maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına və Mərkəzi Banka təqdim edilməlidir. Banklarda mühasibat uçotu qaydalarının forması, məzmunu və dövriliyi müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırılmaqla maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilir. Maliyyə vəziyyətini əks etdirən hesabatlar, o cümlədən illik maliyyə hesabatlarının forma, məzmunu və dövriliyi müvafiq icra hakimiyyəti orqanı və maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə razılaşdırılmaqla Mərkəzi Bank tərəfindən müəyyən edilir.[87]

43.2. Bankın maliyyə hesabatları ayrıca olaraq bankın və konsolidasiya əsasında (birləşdirilmiş əsasda) onun törəmə təsərrüfat cəmiyyətlərinin, filiallarının, şöbələrinin və nümayəndəliklərinin maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətini və maliyyə vəziyyəti barədə sistemləşdirilmiş məlumatları əks etdirir.[88]

43.3. Bir və ya bir neçə yerli filialı olan xarici bank bu Qanunun 43.1-ci və 43.2-ci maddələrində müəyyən edilmiş tələblərə müvafiq hər bir yerli filialı üçün ayrıca və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarının tərtib edilməsini təmin etməlidir.[89]

43.4. Banklarda “Mühasibat uçotu haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tələblərinin təmin edilməsinə nəzarəti maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı həyata keçirir.[90]

M a d d ə 4 4. Kənar audit

44.1.Bankın və xarici bankın yerli filialının maliyyə fəaliyyəti hər il auditor fəaliyyətini həyata keçirmək üçün xüsusi razılığa (lisenziyaya) malik olan kənar auditor tərəfindən yoxlanılmalıdır.

44.2.Auditor yoxlaması “Auditor xidməti haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq həyata keçirilir.[91]

44.3.Bankın və xarici bankın yerli filialının yoxlamasını aparan kənar auditor “Auditor xidməti haqqında” və “Auditorun peşə məsuliyyətinin icbari sığortası haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunlarında nəzərdə tutulan hüquq və vəzifələrlə yanaşı aşağıdakıları da həyata keçirir:[92]

44.3.1.bankın maliyyə hesabatının onun maliyyə vəziyyəti haqqında tam və obyektiv təsəvvür yaradıb-yaratmadığı barəsində hesabat və rəy hazırlayır;

44.3.2.mühasibat uçotunu, maliyyə nəzarəti sistemlərini və prosedurlarını lazımi səviyyədə saxlamaqda banka kömək göstərir;

44.3.3.inzibatçının və ya hər hansı əməkdaşın banka mühüm zərər vuran və ona məlum olan qanunsuz hərəkətləri barədə, habelə idarəetmədə və ya cari fəaliyyətində çatışmazlıqlar haqqında maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına məlumat verir.

44.4.Yerli filialı və ya nümayəndəliyi olan xarici bank yerli filial və nümayəndəliklərinin auditinin konsolidasiya əsasında həyata keçirilməsini təmin etməlidir.

44.5.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bankların və xarici bankların yerli filiallarının auditinin aparılmasına dair beynəlxalq bank nəzarəti praktikasına uyğun minimum tələblər müəyyən edir. Kənar auditor yoxlaması maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının tələblərinə uyğun gəlməsə, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı auditorun dəyişdirilməsini, habelə bankın özünün vəsaiti hesabına təkrar auditin aparılmasını tələb edir.[93]

M a d d ə 4 5. Balans hesabatının və kənar auditor rəyinin dərc edilməsi

45.1. Bank və xarici bankın yerli filialı maliyyə ilinin qurtarmasından ən geci beş ay müddətində bankın və xarici bankın yerli filialının kənar auditor tərəfindən təsdiqlənmiş konsolidasiya əsasında hazırlanmış maliyyə hesabatını auditor rəyi ilə birlikdə bankın səhmdarlarına, habelə müştərilərin tələbi ilə onlara təqdim etməlidir.

45.2. Bank maliyyə ilinin qurtarmasından ən geci beş ay müddətində konsolidasiya əsasında fəaliyyətlərini və maliyyə vəziyyətini əks etdirən auditor tərəfindən təsdiqlənmiş maliyyə hesabatını auditor rəyi ilə birlikdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim etməlidir.

Bir və ya bir necə yerli filialı olan xarici bank ayrıca olaraq hər bir yerli filialı üçün kənar auditor tərəfindən təsdiqlənmiş maliyyə hesabatını, habelə auditor rəyi ilə birlikdə beş ay müddətində, konsolodasiya əsasında təsdiqlənmiş maliyyə hesabatını auditor rəyi ilə birlikdə səkkiz ay müddətində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim etməlidir.

45.3. Bu Qanunun 45.1-ci maddəsində göstərilmiş maliyyə hesabatı kütləvi informasiya vasitələrində bank və xarici bankın yerli filialları tərəfindən dərc edilməlidir. Dərc olunan hesabatın forması, məzmunu və müddətləri maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

M a d d ə 4 6. Bankların hesabatı və onların fəaliyyətinə nəzarət

46.1.Bankın maliyyə vəziyyətinin qiymətləndirilməsi məqsədi ilə bank və xarici bankın yerli filialları özünün və törəmə təsərrüfat cəmiyyətlərinin ayrıca olaraq və konsolidasiya əsasında prudensial hesabatlarını maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına, bank statistikası hesabatlarını maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına və Mərkəzi Banka təqdim etməlidirlər. Prudensial hesabatların forması, məzmunu və təqdim edilməsi qaydaları maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilir. Bank statistikası hesabatlarının forması, məzmunu və təqdim edilməsi qaydaları maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə razılaşdırılmaqla Mərkəzi Bank tərəfindən müəyyən edilir.[94]

46.2.Banklar və xarici bankların yerli filialları yerlərdə yalnız maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının inspektorları və ya maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən təyin edilən kənar auditorlar tərəfindən ildə bir dəfə yoxlanılır. Bank aktivlərinin itirilməsi təhlükəsi yarandıqda, habelə qanunvericiliyin pozulması faktlarının araşdırılması məqsədilə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı banklarda və xarici bankların yerli filiallarında əlavə yoxlamalar keçirə bilər. Yoxlayıcıların tərkibinə qarşılıqlıq prinsipi əsasında maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının yoxlamalar sahəsində əməkdaşlıq haqqında saziş bağladığı digər ölkənin bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanının əməkdaşları da daxil edilə bilərlər. Yoxlamaların həyata keçirilməsinin prosedur qaydaları maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qərarları ilə müəyyən edilir.

46.3.Bu Qanunun 46.1.-ci və 46.2-ci maddələrinə uyğun olaraq maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına və onun təyin etdiyi kənar auditorlara aşağıdakı səlahiyyətlər verilir:

46.3.1.istənilən banka, onun filiallarına, şöbələrinə, törəmə təsərrüfat cəmiyyətlərinə, habelə xarici bankın yerli filialına daxil olmaq və onların hesabatlarını, mühasibat kitablarmı, sənədlərini və digər uçot yazılarını yoxlamaq, onlara dair izahat tələb etmək;

46.3.2.bankın, onun törəmə təsərrüfat cəmiyyətlərinin, bankda mühüm iştirak payına malik olan şəxslərin, banka aidiyyəti olan şəxslərin və aidiyyəti şəxs adından hərəkət edən şəxslərin, bankın filialının, şöbəsinin və xarici bankın yerli filialının inzibatçılarından, əməkdaşlarından və agentlərindən həmin qurumların idarə edilməsinə və cari fəaliyyətinə, o cümlədən müştərilərin əməliyyatlarına aid istənilən məsələ barəsində bütün lazımi informasiyanı verməyi tələb etmək.

46.4. Xarici bankın yerli nümayəndəliyi özünün fəaliyyətinin qanunvericilikdən və əsasnaməsi ilə müəyyən edilmiş hüdudlardan kənara çıxmadığını göstərmək üçün özünün idarə edilməsi qaydası və cari fəaliyyəti haqqında hesabatları maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim etməlidir. Hesabatın forması, məzmunu və təqdim edilməsi qaydası maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

Hesabat məlumatlarmı dəqiqləşdirmək məqsədilə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının inspektorları xarici bankın nümayəndəliyini yerində yoxlaya bilər.

46.5.Bank, onun törəmə təsərrüfat cəmiyyəti, filialı və şöbəsi, xarici bankın yerli filialı və nümayəndəliyi bu maddəyə uyğun vəzifələrin icrası zamanı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının inspektorlarına və ya onun tərəfindən təyin edilmiş auditorlara zəruri təşkilatı və texniki imkanları yaradır.

46.6.Qarşılıqlılıq prinsipinə əsasən xarici bank tənzimləməsi və nəzarəti orqanlarının sorğuları, habelə məhkəmənin qüvvəyə minmiş qərarı ilə nəzərdə tutulan hallar istisna olmaqla, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı başqa şəxslərin tələbi ilə banklarda və xarici bankların yerli filiallarında yoxlamalar keçirməyə, onlardan hesabat və ya informasiya almağa səlahiyyətli deyildir.

46.7.Azərbaycan Respublikasında vergi nəzarətini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı bankların və xarici bankların yerli filiallarının fəaliyyətini yalnız vergi ödəyiciləri qismində yoxlaya bilər. Yoxlamaların keçirilməsi zamanı bank müştərilərinin hesabları və əməliyyatları ilə bağlı məlumatlar və sənədlər yalnız bank sirrini təşkil edən məlumatların açıqlanması üçün Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən olunmuş qaydalara uyğun əldə edilir.

Maddə 46-1. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına ödənilən haqlar[95]

Banklar və xarici bankların yerli filialları maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına həmin orqan tərəfindən müəyyən edilmiş məbləğdə və qaydada haqlar ödəyir.[96]

VI fəsil

BANKLARA TƏSİR TƏDBİRLƏRİ VƏ SANKSİYALAR

M a d d ə 4 7. Banklara təsir tədbirləri

47.1. Bank tərəfindən prudensial normativlərin və tələblərin pozulmasına, onun fəaliyyətinin bu Qanunun, “Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun və maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının normativ xarakterli aktlarının tələbləri pozulmaqla həyata keçirilməsinə, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının verdiyi lisenziyaya və icazəyə daxil edilmiş məhdudiyyətlərin pozulmasına yol verdiyini müəyyən etdikdə, yaxud bu cür pozuntulara səbəb ola biləcək əsaslar aşkar etdikdə pozuntunun xarakterindən asılı olaraq maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının banka aşağıda göstərilən təsir tədbirlərini tətbiq etmək hüququ vardır: [97]

47.1.1. pozuntuların aradan qaldırılması haqqında bankdan öhdəlik məktubu tələb etmək;

47.1.2. bankla razılaşma bağlamaq;

47.1.3. banka sərəncam vermək;

47.2. Pozuntuların və ya pozuntulara səbəb ola biləcək faktların aradan qaldırılması haqqında maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən bankdan öhdəlik məktubu tələb edildikdə, bankın maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim etdiyi məktubda yol verilmiş çatışmazlıqların radan qaldırılması üçün bank tərəfindən görüləcək tədbirlər və onların həyata keçirilməsi müddətləri göstərilir.

47.3. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə bank arasında bağlanmış razılaşmada aşkar edilmiş çatışmazlıqların təxirəsalınmadan aradan qaldırılması və bununla bağlı ilk növbədə həyata keçirilməli tədbirlər müəyyən olunur.

47.4. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının banka icrası məcburi olan sərəncamında bu Qanunun 48-ci maddəsində göstərilmiş təshih tədbirlərinin həyata keçirilməsi və çatışmazlıqların aradan qaldırılması müddətləri barədə banka yazılı göstəriş verilir.

Bankın maliyyə vəziyyətinin sağlamlaşdırılmasına yönəldilən təshih tədbirləri tətbiq edildikdə, bank verilən sərəncama müvafiq olaraq tədbirin həyata keçirilməsi planını iki həftə müddətində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim edir.

Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının icrası məcburi olan sərəncamından məhkəmə qaydasında şikayət verilməsi həmin sərəncamın icrasını dayandırmır.

47.5. Bank bu Qanunun 47.2-ci, 47.3-cü və 47.4-cü maddələrində göstərilmiş müvafiq öhdəlik məktubunun, razılaşmanın və sərəncamın icrası barədə həmin sənədlərdə göstərilmiş müddətdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına məlumat verməlidir.

M a d d ə 4 8. Banklara təshih tədbirləri

48.1. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bu Qanunun 47-ci maddəsinə müvafiq olaraq banka aşağıdakı təshih tədbirlərini tətbiq edə bilər:

48.1.1.bank fəaliyyətinin ayrı-ayrı növlərinin həyata keçirilməsinin məhdudlaşdırılması və ya dayandırılması;

48.1.2.inzibatçıların vəzifələrindən müvəqqəti kənarlaşdırılması;

48.1.3.banka aidiyyəti olan şəxslərlə bank əməliyyatlarının və əqdlərin həyata keçirilməsinin dayandırılması; [98]

48.1.4.depozitlərin qəbul edilməsinin məhdudlaşdırılması;

48.1.5.xarici bankların törəmə banklarının və ya yerli filiallarının təsisçi banklardan cəlb etdikləri vəsaitlərdən başqa, digər mənbələrdən vəsaitlərin cəlb edilməsinin məhdudlaşdırılması və ya dayandırılması;

48.1.6.digər hüquqi şəxslərin kapitalında payların alınmasının məhdudlaşdırılması, dayandırılması və ya ləğv edilməsi;

48.1.7.yeni filialların və şöbələrin açılmasının dayandırılması və ya fəaliyyət göstərən filial və şöbələrin işinin dayandırılması və ya fəaliyyətlərinə xitam verilməsi;

48.1.8.maliyyə güzəştlərinin verilməsinin dayandırılması;

48.1.9.kredit verilməsi və depozit cəlb edilməsi qaydasının və şərtlərinin dəyişdirilməsi;

48.1.10.kapitalın artırılmasının tələb edilməsi;

48.1.11.mənfəət hesabına kapital ehtiyatlarının yaradılmasının tələb edilməsi;

48.1.12.aktivlərin keyfiyyətindən asılı olaraq xüsusi ehtiyatların yaradılmasının və/və ya nizamnamə kapitalının bankın zərəri məbləğində azaldılmasının tələb edilməsi;

48.1.13.başqa şəxslərin öhdəlikləri üzrə təminatların (qarantiyaların) verilməsinin dayandırılması;

48.1.14.dividendlərin ödənilməsinin məhdudlaşdırılması və ya dayandırılması;

48.1.15.bankın fəaliyyətinin və daxili nəzarətinin həyata keçirilməsi qaydasında dəyişikliklər edilməsi;

48.1.16. bank səhmdarlarının növbədənkənar ümumi yığıncağının keçirilməsinin tələb edilməsi.

48.2. Bu Qanunun 48.1-ci maddəsində göstərilən təshih tədbirləri ayrılıqda və ya bir neçəsi eyni zamanda tətbiq edilir.[99]

M a d d ə 4 9. Sanksiyalar

49.1. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bu Qanunun 47.1-ci maddəsində nəzərdə tutulan hallarda bu Qanunun 48.1-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş təshih tədbirləri ilə yanaşı banka qarşı aşağıdakı sanksiyaları tətbiq edə bilər:

49.1.1.bank, habelə bank inzibatçıları barəsində Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş cərimələrin tətbiq edilməsi;

49.1.2.inzibatçıların tutduğu vəzifələrindən azad edilməsi.

49.2. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı banka qarşı bu Qanunun 49.1.2-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş sanksiyanı tətbiq etdikdə, bank inzibatçılarının vəzifədən azad edilməsi bankın səlahiyyətli idarəetmə orqanının qərarı ilə təxirəsalınmadan həyata keçirilir.

49.3. Bu Qanunun 16-cı maddəsində nəzərdə tutulmuş əsaslara görə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bank lisenziyasının ləğv edilməsi barədə qərar qəbul edilməsi məsələsinə baxır.[100]

49.4. Sanksiyaların tətbiqi bankı kreditorlar, o cümlədən bankın müştəriləri qarşısında öhdəliklərini, bankın inzibatçılarını isə (tutduğu vəzifədən azad edilmiş inzibatçılar istisna olmaqla) öz xidməti vəzifələrini yerinə yetirməkdən azad etmir.

Maddə 5 0. Sanksiyaların tətbiq edilməsi qaydası

50.1.Banklara və bank inzibatçılarına cərimə sanksiyaları Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş hallarda və qaydada tətbiq edilir. Bu Qanunun 49.1.2-ci və 49.3-cü maddələrində nəzərdə tutulmuş sanksiyaların tətbiqinə dair materiallara baxılması və onun nəticələrinin rəsmiləşdirilməsi qaydası maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

50.2.Bu Qanunun 49.1.2-ci və 49.3-cü maddələrində nəzərdə tutulmuş sanksiyalar maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının İdarə Heyətinin qərarı ilə tətbiq edilir.[101]

50.3.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bu Qanunun 49-cu maddəsində nəzərdə tutulmuş sanksiyaların tətbiqi haqqında qərar qəbul etdikdə bu qərar barəsində müvafiq banka təxirəsalınmadan bildiriş göndərməlidir.

50.4. Barəsində sanksiya tətbiq edilmiş şəxslər bu qərardan Azərbaycan Respublikasının İnzibati Prosessual Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş qaydada məhkəməyə şikayət verə bilərlər. Şikayətin verilməsi bu Qanunun 49.1.2-ci və 49.3-cü maddələrində nəzərdə tutulmuş sanksiyaların icrasını dayandırmır.[102]

VII fəsil[103]

MÜVƏQQƏTİ İNZİBATÇI

M a d d ə 5 1. Müvəqqəti inzibatçının təyin edilməsinin əsasları

51.1. Aşağıdakıların müəyyənləşdirildiyi hallarda maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı banka müvəqqəti inzibatçı təyin edir:

51.1.1.bankın məcmu kapitalının miqdarı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının banklar üçün müəyyən etdiyi məcmu kapitalının minimum miqdarının 25 faizinə və ya onun adekvatlıq əmsalı 3 faizə çatmışdır;

51.1.2.bank öhdəlikləri üzrə ödənişlərin icrasını təmin edə bilmir;

51.1.3.bank barəsində iflas proseduruna başlanılması haqqında ərizə verilmişdir;

51.1.4.bank lisenziyası bu Qanunla müəyyən edilmiş digər əsaslar üzrə ləğv edilməlidir.

51.2. Bank bu Qanunun 47-ci, 48-ci və 49.1.2-ci maddələrinə uyğun olaraq müəyyən edilmiş tələbləri yerinə yetirmədikdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı həmin banka müvəqqəti inzibatçı təyin etmək hüququna malikdir.

M a d d ə 5 2. Müvəqqəti inzibatçının təyin edilməsi

52.1.Müvəqqəti inzibatçı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının işçiləri sırasından və ya kənar şəxslərdən (fiziki və/və ya hüquqi) 12 aydan çox olmayan müddətə təyin edilir. Təyinat müddəti maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən 6 aydan çox olmayan müddətə uzadıla bilər.

52.2.Müvəqqəti inzibatçının əmək haqqı və çəkdiyi xərclər bankın aktivləri hesabına, çatışmayan hissədə isə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən ödənilir.

52.3.Banklara aidiyyəti olan şəxslər, habelə bankın kreditorları və borcluları (maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı istisna olmaqla) bankın müvəqqəti inzibatçısı vəzifəsinə təyin oluna bilməzlər. [104]

52.4.Müvəqqəti inzibatçının təyin edilməsi və ya təyinat müddətinin uzadılması haqqında qərarda müvafiq əsaslar, müvəqqəti inzibatçı haqqında məlumat və onun səlahiyyət müddəti göstərilir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı qərar qəbul edildikdən sonra onun dərhal bankın Müşahidə Şurasının və İdarə Heyətinin sədrlərinə təqdim olunmasını təmin edir.

52.5.Müvəqqəti inzibatçı öz fəaliyyətində bu Qanunu, qüvvədə olan normativ hüquqi aktları, o cümlədən maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının normativ xarakterli aktlarmı, habelə göstəriş və tövsiyələrini rəhbər tutur.[105]

52.6.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müvəqqəti inzibatçının təyin edilməsi haqqında qərarının təsdiq edilmiş surəti banka təqdim edildiyi gündən etibarən 5 təqvim günü müddətində bankın Müşahidə Şurası banka təyin edilmiş müvəqqəti inzibatçının dəyişdirilməsi və ya ona razılıq verilməsi barədə qərar qəbul etməli və qərarın təsdiq edilmiş surətini maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim etməlidir. Bank maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müraciətinə münasibətini bildirmədikdə, bank müvəqqəti inzibatçının təyin edilməsi qərarı ilə razı olmuş hesab olunur.

52.7.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı təyin etdiyi müvəqqəti inzibatçıya dair etiraz aldıqda 5 təqvim günü müddətində öz qərarına yenidən baxmalı, təyinatın ləğv edilməsi və ya seçimini əsaslandıraraq qərarının qüvvədə saxlanılması barədə qərar qəbul etməlidir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının digər müvəqqəti inzibatçının təyin edilməsi və ya əvvəlki təyinatının qüvvədə saxlanılması barədə qərarı dərhal müvafiq banka təqdim olunmalıdır.

52.8.Bu Qanunun 52.6-cı və 52.7-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş hallardan asılı olmayaraq maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən təyin edilmiş müvəqqəti inzibatçı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının onun təyin olunması barədə qərarı çıxarıldıqdan sonra dərhal öz vəzifələrinin icrasına başlamalıdır. Müvəqqəti inzibatçının təyinatı dəyişdirildikdə, müvəqqəti inzibatçı dərhal bankın aktivlərinin idarə olunmasını, mühasibat kitablarını və yazılarını yeni təyin olunmuş müvəqqəti inzibatçıya təhvil verməlidir.

52.9.Bank müvəqqəti inzibatçının təyin edilməsi haqqında maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qərarı, habelə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müvəqqəti inzibatçının təyinatını təsdiq edən qərarı ilə razı olmadıqda həmin qərarlardan sonuncu qərar təqdim edildikdən sonra Azərbaycan Respublikasının İnzibati Prosessual Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş qaydada məhkəməyə şikayət edə bilər.[106]

M a d d ə 5 3. Müvəqqəti inzibatçının səlahiyyətləri

53.1. Müvəqqəti inzibatçı təyin olunduğu gündən:

53.1.1.bankın idarə edilməsi ilə bağlı idarəetmə orqanlarının səlahiyyətləri dayandırılır;

53.1.2.bankın idarə edilməsi ilə bağlı idarəetmə orqanlarının səlahiyyətləri müvəqqəti inzibatçıya keçir. Bankın müvəqqəti inzibatçısı bankın satılması, yenidən təşkili və ləğvi haqqında qərarlar qəbul edə bilməz. Bankın satılması və yenidən təşkili yalnız məhkəmənin qərarı əsasında həyata keçirilə bilər;

53.1.3.bankın mövcud maliyyə vəziyyəti haqqında ən geci 60 təqvim günü müddətində hesabat hazırlayıb maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim edir. Hesabata bankın ləğvi zamanı satıla bilən aktivlərin dəyərləndirilmiş qiyməti daxil edilir. Hesabatın tərtib edilməsinə müstəqil auditor da cəlb oluna bilər. Auditorun xidmətləri bankın hesabına ödənilir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ona təqdim olunan hesabata dair müvafiq qərar qəbul edir;

53.1.4.bankın adından və bankın hesabına əqdlər müvəqqəti inzibatçının yazılı razılığı ilə həyata keçirilir, əks halda həmin əqdlər etibarsız sayılır.

53.2. Müvəqqəti inzibatçı bankın idarəetmə orqanlarının səlahiyyətlərindən başqa aşağıdakıları həyata keçirir:

53.2.1.bankın əmlakının və sənədlərinin qorunması üçün tədbirlər görür;

53.2.2.bankın kreditorlarını və onların qarşısında bankın pul öhdəliklərinin miqdarını müəyyən edir;

53.2.3.bank qarşısında olan borcların qaytarılması üçün qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada tədbirlər görür;

53.2.4.bankın adından müqavilələr və sənədlər imzalayır;

53.2.5.zərurət olduqda qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada bankın investisiya qoyuluşunu nəzərdə tutan bağlanmış müqavilələri ləğv edir və ya onlara dəyişikliklər və əlavələr edir, habelə bankın bağladığı müqavilələrdə komisyon haqlarını, faizləri və onların müddətlərini dəyişdirir;

53.2.6.bankın adından və onun maraqları naminə məhkəmələrə iddia ərizələri verir;

53.2.6.işdən azad edilmə, aşağı vəzifəyə keçirilmə, müvəqqəti vəzifədən kənarlaşdırma, bankın işçiləri arasında vəzifələrin bölgüsü də daxil olmaqla, əmrlər verir;

53.2.7.bu Qanunun 57-ci maddəsinə müvafiq olaraq bankın maliyyə sağlamlaşdırılmasına dair tədbirləri həyata keçirir.

53.3.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının razılığı ilə müvəqqəti inzibatçı bankın idarə edilməsinə başqa şəxsləri, o cümlədən bankın inzibatçılarını və əməkdaşlarını cəlb edə bilər.

53.4.Fəaliyyətə başladığı gündən etibarən bankın inzibatçıları və əməkdaşları bankın möhürünü və ştamplarım, mühasibat kitablarını və digər sənədlərini, əmlakı və digər qiymətliləri müvəqqəti inzibatçıya təhvil verməli və fəaliyyəti ilə bağlı zəruri olan məlumatları ona təqdim etməlidirlər.

53.5.Müvəqqəti inzibatçının müraciəti ilə hüquq mühafizə orqanları müvəqqəti inzibatçının bankın binasına daxil olmasını, bankın aktivlərini, mühasibat kitablarını və yazılarmı idarəetməyə qəbul etməsini və onların qorunmasını təmin etməlidirlər.

M a d d ə 5 4. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müvəqqəti inzibatçının fəaliyyəti üzərində nəzarət

54.1. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müvəqqəti inzibatçının üzərində fəaliyyətinin bütün müddəti ərzində nəzarəti həyata keçirir.

54.2. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı:

54.2.1.bankın idarə edilməsi və bu Qanunun 57-ci maddəsinə müvafiq olaraq maliyyə sağlamlaşdırılması ilə əlaqədar müvəqqəti inzibatçıya müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsinin əsas istiqamətləri üzrə tövsiyələr verməyə;

54.2.2.müvəqqəti inzibatçıya yazılı şəkildə icrası məcburi olan göstərişlər verməyə;

54.2.3.müvəqqəti inzibatçının fəaliyyəti barəsində məlumatların təqdim edilməsini tələb etməyə;

54.2.4.müvəqqəti inzibatçıdan hesabat almağa;

54.2.5.müvəqqəti inzibatçının təyinat müddətinin bu Qanunun 52.1-ci maddəsinə müvafiq olaraq uzadılmasına səlahiyyətlidir.

54.3. Müvəqqəti inzibatçı öz səlahiyyətlərinin həyata keçirilməsi haqqında yalnız maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı qarşısında hesabat verir.

M a d d ə 5 5. Moratorium

Banka müvəqqəti inzibatçı təyin olunduğu dövrdə bankın aktivlərinin və maliyyə vəziyyətinin qiymətləndirilməsi, habelə aktivlərin dəyərinin aşağı düş-məsinin qarşısını almaq məqsədilə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının ərizəsi ilə məhkəmə hüquqi və fiziki şəxslərin bankdakı depozitləri və bankın digər öhdəlikləri üzrə ödənişləri tamamilə və ya qismən dayandıra bilər. Bu ərizə üzrə məhkəmə 48 saat ərzində qərar çıxarır və həmin qərar dərhal icraya yönəldilir.

M a d d ə 5 6. Müvəqqəti inzibatçının fəaliyyətinə xitam verilməsi

56.1. Müvəqqəti inzibatçının fəaliyyətinə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qərarı ilə aşağıdakı hallarda xitam verilir:

56.1.1.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilən müddət bitdikdə;

56.1.2.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müvəqqəti inzibatçının fəaliyyətinə vaxtından əvvəl xitam verildikdə;

56.1.3.iflasa uğrayan banka məhkəmə ləğvedici təyin etdikdə.

56.2.Bankın maliyyə sağlamlaşdırılması və fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması ilə əlaqədar müvəqqəti inzibatçının fəaliyyətinə xitam verildikdə (o cümlədən, vaxtından əvvəl), həmin banka münasibətdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı və müvəqqəti inzibatçı tərəfindən müəyyən edilən bütün məhdudiyyətlər ləğv edilir.

56.3.Müvəqqəti inzibatçının həyata keçirdiyi tədbirlər bankın maliyyə sağlamlaşdırılması və fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması ilə nəticələnmədikdə və ya bankın fəaliyyətində olan çatışmazlıqlar aradan qaldırılmadıqda, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müvəqqəti inzibatçının səlahiyyətlərinə vaxtından əvvəl xitam verilməsi haqqında qərar qəbul edir və banka bank əməliyyatlarının həyata keçirilməsi üçün verilmiş lisenziyanı və icazəni bu Qanunda nəzərdə tutulmuş əsaslara görə ləğv edir.

56.4.Müvəqqəti inzibatçının səlahiyyətlərinə xitam verildikdən sonra o, yekun hesabatı 30 gün müddətində hazırlayıb maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim etməlidir.

VIII fəsil^[107]

ÖDƏMƏ QABİLİYYƏTİNİ İTİRMİŞ BANKIN REZOLYUSİYASI

Maddə 57. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş banka müvəqqəti inzibatçı təyin edilməsi

57.1. Aşağıdakı əsaslardan hər hansı birinin və ya bir neçəsinin müəyyən edildiyi hallarda maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ödəmə qabiliyyətinin itirilməsi ilə əlaqədar banka müvəqqəti inzibatçının təyin edilməsi barədə qərar qəbul edir:

57.1.1. bankın məcmu kapitalının miqdarı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının banklar üçün müəyyən etdiyi məcmu kapitalın minimum miqdarının 25 faizinə və ya onun adekvatlıq əmsalı 3 faizə çatdıqda;

57.1.2. bu Qanunun 57-11-ci maddəsində müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla, bank hər hansı öhdəliyi üzrə ödənişlərin icrasını təmin edə bilmədikdə və ya icra müddəti bitməkdə olan öhdəliklərinin icrası üçün yetərli miqdarda likvid vəsaitə malik olmadıqda;

57.1.3. bank lisenziyası bu Qanunla müəyyən edilmiş digər əsaslar üzrə ləğv edilməli olduqda.

57.2. Bank bu Qanunun 47.5-ci, 48.1-ci və 49.2-ci maddələrinin tələblərini yerinə yetirmədikdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı həmin banka müvəqqəti inzibatçı təyin etmək hüququna malikdir.

57.3. Banka müvəqqəti inzibatçı təyin edilməsi haqqında maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qərarı bankın prudensial hesabatlarına, bankda aparılmış yoxlamanın nəticələrinə dair hesabata və ya kənar audit hesabatlarına istinad edilməklə əsaslandırılır. Müvəqqəti inzibatçının təyin edilməsi və ya təyin olunma müddətinin uzadılması barədə qərarda onun haqqında məlumatlar və səlahiyyət müddəti göstərilir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ödəmə qabiliyyətini itirmiş banka müvəqqəti inzibatçının təyin edilməsi barədə qərar qəbul etdiyi gün öz işçiləri sırasından və ya kənar şəxslərdən (fiziki və (və ya) hüquqi şəxslərdən) banka müvəqqəti inzibatçı təyin edir və həmin gündən bankın rezolyusiyası prosesinə başlayır. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müvəqqəti inzibatçının təyin edilməsi barədə qərarı qəbul etdikdən sonra dərhal bankın Müşahidə Şurasının və İdarə Heyətinin sədrlərinə təqdim olunmasını təmin edir.

57.4. Banka müvəqqəti inzibatçı təyin edildiyi gündən:

57.4.1. bankın idarə olunması üzrə bütün səlahiyyətlər, o cümlədən bank səhmdarlarının ümumi yığıncağının səlahiyyətləri dayandırılır;

57.4.2. bankın idarə olunması üzrə bütün səlahiyyətlər, o cümlədən bank səhmdarlarının ümumi yığıncağının səlahiyyətləri müvəqqəti inzibatçıya keçir.

57.5. Müvəqqəti inzibatçı təyin edildiyi gündən sonrakı gündən başlayaraq ən geci 30 təqvim günü müddətində rezolyusiya metodunu, şərtlərini, iqtisadi əsaslandırmasını və müddətlərini özündə əks etdirən tədbirlər planını ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın maliyyə göstəricilərinə əsasən hazırlayıb maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim edir.

57.6. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bank ən geci 9 ayadək müddətə müvəqqəti inzibatçı tərəfindən idarə olunur. Bu müddət maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən 3 ayadək müddətə uzadıla bilər. Bu müddətdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın rezolyusiyası ilə bağlı aşağıdakı tədbirləri həyata keçirir:

57.6.1. ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın sağlam banka qoşulmasını;

57.6.2. ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın aktiv və öhdəliklərinin tam və ya qismən alıcı banka köçürülməsini;

57.6.3. körpü bankın yaradılmasını, ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın sağlam aktivlərinin və öhdəliklərinin körpü banka köçürülməsini və körpü bankın investora satılmasını;

57.6.4. ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın investora satılmasını;

57.6.5. ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın ləğvini.

57.7. Müvəqqəti inzibatçı bankın kreditorlarının bankın rezolyusiyası çərçivəsində əldə edəcəyi vəsaitin bankın ləğv ediləcəyi halda əldə edəcəyi vəsaitdən az olmamasını təmin etməlidir.

57.8. Banka müvəqqəti inzibatçı təyin olunduğu dövrdə bankın aktivlərinin və maliyyə vəziyyətinin qiymətləndirilməsi, habelə aktivlərin dəyərinin aşağı düşməsinin qarşısını almaq məqsədi ilə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının ərizəsi ilə məhkəmə hüquqi və fiziki şəxslərin bankdakı depozitləri və bankın digər öhdəlikləri üzrə ödənişləri tamamilə və ya qismən dayandıra (moratorium tətbiq edilə) bilər.

Maddə 57-1. Bankın müvəqqəti inzibatçı tərəfindən idarə edilməsi

57-1.1. Müvəqqəti inzibatçı bu Qanunla bank inzibatçıları üçün müəyyən edilmiş tələblərə cavab verməlidir.

57-1.2. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş banka aidiyyəti olan şəxslər, bankın səhmdarları, kreditorları və borcluları müvəqqəti inzibatçı təyin edilə bilməzlər. Bu kimi halların mövcudluğu müvəqqəti inzibatçı təyin olunduqdan sonra aşkar olunarsa, inzibatçının fəaliyyətinə xitam verilir.

57-1.3. Bankın idarə edilməsi ilə bağlı bütün xərclər bankın vəsaiti hesabına həyata keçirilir. Bankın idarə edilməsi üçün bankın öz vəsaiti olmadıqda, bankın idarə edilməsi maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən təsdiq edilmiş xərclər smetası əsasında maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının vəsaiti hesabına həyata keçirilir. İdarə edilməsi üçün kifayət qədər vəsaiti olmayan bankın rezolyusiyası 3 ay müddətində başa çatdırılmalıdır.

Maddə 57-2. Müvəqqəti inzibatçının bankın idarə edilməsi ilə bağlı səlahiyyətləri

57-2.1. Banka müvəqqəti inzibatçı təyin edilməsi barədə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qərarı banka təqdim edildiyi gündən idarəetmə orqanları bankın möhürlərini, ştamplarını, bütün əmlakını, mühasibat kitablarını və digər sənədlərini müvəqqəti inzibatçıya təhvil verməli və bankın fəaliyyəti ilə bağlı zəruri olan məlumatları təqdim etməlidir.

57-2.2. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müraciəti ilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müvəqqəti inzibatçının bankın binasına daxil olmasını, bankın aktivlərini, mühasibat kitablarını və yazılarını idarəetməyə qəbul etməsini və onların qorunmasını təmin etməlidir.

57-2.3. Müvəqqəti inzibatçının təyin olunduğu gündən bankın idarəetmə orqanları tərəfindən imzalanmış əqdlər və həyata keçirdiyi əməliyyatlar hüquqi qüvvəyə malik olmur və etibarsız hesab olunur. Müvəqqəti inzibatçı bankın bütün idarəetmə orqanlarının səlahiyyətlərini həyata keçirməklə yanaşı, aşağıdakı tədbirləri görür:

57-2.3.1. bankın əmlakının və sənədlərinin qorunması üçün tədbirlər görür;

57-2.3.2. bankın kreditorlarını və onların qarşısında bankın pul öhdəliklərinin miqdarını müəyyən edir;

57-2.3.3. bankın qarşısında olan borcların qaytarılması üçün tədbirlər görür;

57-2.3.4. bankın adından müqavilələr və sənədlər imzalayır;

57-2.3.5. kredit müqavilələri də daxil olmaqla, bankın maraqlarına aşkar şəkildə zidd olan şərtlərlə bağlanılması nəticəsində bankın maliyyə vəziyyətinin pisləşməsinə səbəb olmuş müqavilə öhdəliklərinin icrasından imtina və həmin müqavilələrin ləğvi üçün Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində müəyyən edilmiş qaydada tədbirlər görür;

57-2.3.6. bankın maliyyə dayanıqlılığına xələl gətirdiyi halda bankın investisiya qoyuluşunu nəzərdə tutan müqavilələrinin Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində müəyyən edilmiş qaydada ləğvi və ya onlara əlavə və dəyişikliklər edilməsi üzrə tədbirlər görür;

57-2.3.7. aktivlərin keyfiyyətinin pisləşməsinin qarşısını almaq tələb olunduqda bank tərəfindən verilmiş kreditlərin restrukturizasiyasını (kreditin ödəmə müddətinin uzadılması, faizlərin azaldılması və ya ləğv edilməsi, ümidsiz borcların silinməsi) həyata keçirir;

57-2.3.8. bankın fəaliyyətinin auditini və hüquqi sənədlərinin ekspertizasını təşkil edir;

57-2.3.9. bu Qanunun 57-10-cu maddəsində nəzərdə tutulmuş tədbirləri görür, bankın ödəmə qabiliyyətinin itirilməsinə gətirib çıxaran halları araşdırır, bu kimi halların baş verməsində şübhəli bilinən şəxslərin məsuliyyətə cəlb edilməsi üçün aidiyyəti orqanlara müraciət edir, banka dəymiş zərərin ödənilməsi üçün məhkəmədə iddia qaldırır;

57-2.3.10. bankda və onun yaratdığı törəmə hüquqi şəxslərdə işdən azad edilmə, əmək şəraitinin şərtlərinin dəyişdirilməsi, aşağı vəzifəyə keçirilmə, müvəqqəti vəzifədən kənarlaşdırma, işçilər arasında vəzifə bölgüsü də daxil olmaqla, əmrlər verir;

57-2.3.11. bankın xərclərinin azaldılması istiqamətində tədbirlər görür;

57-2.3.12. maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının razılığı ilə bankın idarə edilməsinə başqa şəxsləri, o cümlədən bankın inzibatçılarını və əməkdaşlarını cəlb edir;

57-2.3.13. mənfəətin bölüşdürülməsini və dividendlərin ödənilməsini dayandırır;

57-2.3.14. ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planının layihəsini hazırlayıb maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim edir;

57-2.3.15. ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planının yerinə yetirilməsi üçün işlər görür;

57-2.3.16. öz fəaliyyəti və bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planının icrası barədə ayda bir dəfə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına hesabat verir.

57-2.4. Bankın maliyyə vəziyyətinin yaxşılaşdırılması, itirilmiş kapitalının bərpası və likvidliyinin təmin edilməsi məqsədi ilə müvəqqəti inzibatçı, həmçinin aşağıdakı səlahiyyətləri həyata keçirir:

57-2.4.1. bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planının hazırlanması çərçivəsində bankın aktivlərinin və öhdəliklərinin həcmini müəyyən edir, yenilənmiş balans hesabatını hazırlayır, məcmu kapitalını yenidən qiymətləndirir və bankın kapital kəsirini müəyyən edir;

57-2.4.2. bankın kapitalının artırılması üçün:

57-2.4.2.1. nizamnamə kapitalındakı payının artırılması müqabilində bankın mühüm iştirak payına malik səhmdarlarına məxsus olan, bankın çatışmayan kapitalı həcmində bankda saxlanılan əmanətlərini nizamnamə kapitalına daxil edir;

57-2.4.2.2. nizamnamə kapitalındakı payının artırılması müqabilində bankın mühüm iştirak payına malik səhmdarlarının banka bilavasitə və ya dolayı olaraq verdiyi subordinasiya borc öhdəliklərini ikinci dərəcəli kapitaldan nizamnamə kapitalına daxil edir;

57-2.4.3. bankın yaratdığı törəmə hüquqi şəxslərdəki payını (onun bir hissəsini), mülkiyyətində olan daşınmaz əmlakı və digər aktivləri satır və ya girov qoyur.

Maddə 57-3. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın aktivlərinin pisləşməsinin və mümkün zərərin qarşısının alınması üzrə tədbirlər

57-3.1. Müvəqqəti inzibatçı bankın əmlakının və sənədlərinin mühafizəsi və qorunması üçün tədbirlər görməlidir. Müvəqqəti inzibatçı təyin edildiyi gündən 30 təqvim günü ərzində bankın aktiv və öhdəliklərinin inventarizasiyasını aparmalı və bankın yenilənmiş balans hesabatını hazırlamalıdır.

57-3.2. Təyin oldunduğu gündən 45 təqvim günü ərzində müvəqqəti inzibatçı bankın maliyyə vəziyyətinin pisləşməsinə səbəb olan halların, o cümlədən aşağıdakı halların müəyyən edilməsi üçün bankın son 2 il ərzində bağlamış olduğu müqavilələri, sazişləri, habelə həyata keçirdiyi əməliyyatları təhlil edir:

57-3.2.1. bankın əmlakının bazar şərtlərindən əhəmiyyətli dərəcədə aşağı şərtlərlə və qiymətlə özgəninkiləşdirilməsini və ya istifadəyə verilməsini;

57-3.2.2. normal bazar şəraitində tətbiq edilməyən güzəştlərin kredit müqavilələri ilə müştəriyə verilməsini;

57-3.2.3. kredit və ya digər müqavilələrin bankın aktivlərinin ələ keçirilməsi məqsədi ilə bağlanmasını;

57-3.2.4. bankın bəzi kreditorlara imtiyazlar və güzəştlər verən ödənişlərlə və ya əmlakla bağlı əqdlər bağlamasını;

57-3.2.5. banka aidiyyəti olan şəxslərlə qanunvericiliyin tələblərini pozan və ya bankın əmanətçilərinin və kreditorlarının maraqlarına təhlükə yaradan müqavilələrin bağlanmasını;

57-3.2.6. bağlanmış müqavilələr əsasında əmlakı, malları və xidmətləri onların real dəyərindən əhəmiyyətli dərəcədə yuxarı qiymətə bankın satın almasını;

57-3.2.7. kreditlərin təminatı kimi çıxış edən əmlakın dəyərinin şişirdilməsini.

57-3.3. Bu Qanunun 57-3.2-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş müqavilələr etibarsız hesab olunur. Müvəqqəti inzibatçı qeyd olunan müqavilələr əsasında bankın əldən çıxmış aktivlərinin geri qaytarılması, habelə banka dəymiş zərərin ödənilməsi üçün qanunvericiliklə müəyyən edilmiş tədbirlər görür.

57-3.4. Müvəqqəti inzibatçının bankın idarəedilməsi ilə bağlı bu Qanun çərçivəsində qəbul etdiyi qərarlarından maraqlı şəxslər inzibati qaydada və məhkəməyə şikayət verə bilər.

Maddə 57-4. Müvəqqəti inzibatçının fəaliyyətinə nəzarət

57-4.1. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müvəqqəti inzibatçının fəaliyyətinə nəzarəti aşağıdakı qaydada həyata keçirir:

57-4.1.1. müvəqqəti inzibatçının fəaliyyəti barədə məlumat tələb edir və hesabat alır;

57-4.1.2. müvəqqəti inzibatçıya bankın idarə edilməsi və bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planının icrası ilə əlaqədar tövsiyələr və yazılı şəkildə icrası məcburi göstərişlər verir;

57-4.1.3. müvəqqəti inzibatçının təyinat müddətinin uzadılması barədə qərar qəbul edir;

57-4.1.4. müvəqqəti inzibatçının bankın idarəedilməsi ilə bağlı bu Qanun çərçivəsində qəbul etdiyi qərarlarından maraqlı şəxslərin verdiyi şikayətlərə baxır.

57-4.2. Müvəqqəti inzibatçının fəaliyyətinə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən aşağıdakı hallarda xitam verilir:

57-4.2.1. müvəqqəti inzibatçının təyinat müddəti bitdikdə;

57-4.2.2. bu Qanunun 57-4.3-cü maddəsində nəzərdə tutulmuş hallarda, müvəqqəti inzibatçının fəaliyyətinə vaxtından əvvəl xitam verildikdə;

57-4.2.3. ödəmə qabiliyyətini itirmiş bank məcburi ləğv edildikdə və ya müflis elan olunduqda;

57-4.2.4. ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planının icrası başa çatdırıldıqda.

57-4.3. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planının icrası nəzərdə tutulan müddətdə başa çatdırılmadıqda və ya ödəmə qabiliyyətinin bərpası ilə bağlı tədbirlər nəticə vermədikdə, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müvəqqəti inzibatçının fəaliyyətinə vaxtından əvvəl xitam verilməsi və bankın lisenziyasının ləğvi barədə qərar qəbul edir.

57-4.4. Müvəqqəti inzibatçının fəaliyyətinə xitam verildikdən sonra o, yekun hesabatı 30 gün müddətində hazırlayıb maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim edir.

Maddə 57-5. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planı

57-5.1. Müvəqqəti inzibatçının təqdim etdiyi gündən 15 təqvim günü ərzində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planını təsdiq etməlidir. Bu müddət maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən 15 təqvim gününədək uzadıla bilər.

57-5.2. Tədbirlər planının layihəsi müvəqqəti inzibatçı tərəfindən minimum itkinin hesablanması prinsipi ilə müvafiq təhlillər və hesablamalar aparılmaqla hazırlanır.

57-5.3. Tədbirlər planı ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın aktiv və öhdəliklərinin inventarizasiyasının nəticələri və bankın maliyyə və əmlak vəziyyətinin qiymətləndirilməsi əsasında müəyyən edilmiş bu Qanunun 57.6-cı maddəsində nəzərdə tutulmuş tədbirlərdən hər hansı biri ilə bankın ödəmə qabiliyyətinin bərpası və ya ləğvi üçün müvafiq tədbirləri özündə əks etdirməlidir.

57-5.4. Tədbirlər planına xüsusilə aşağıdakılar daxil edilir:

57-5.4.1. ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın rezolyusiya tədbiri kimi itkilər və xərclər baxımından daha sərfəli olan bu Qanunun 57.6-cı maddəsində göstərilmiş tədbirlərdən hər hansı birinin seçilməsi üçün xərclərin əsaslandırılması və onların müqayisəli təhlili (bu cür təhlilin aparılması qaydaları və metodologiyası maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilir);

57-5.4.2. bankın rezolyusiyası zamanı proses iştirakçıları, bankın əmanətçiləri və digər kreditorları ilə münasibətlərin tənzimlənməsinin üsul, qayda və şərtləri;

57-5.4.3. alıcı bankın və investorun seçilməsi üçün hərracın şərtləri;

57-5.4.4. tədbirlər planının həyata keçirilməsi üçün müddət;

57-5.4.5. bankın ləğvi zamanı satıla bilən aktivlərin qiymətləndirilmiş dəyəri.

57-5.5. Tədbirlər planı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən təsdiq edildikdən sonra bankın müvəqqəti idarə edilməsi və (və ya) ləğv edilməsi bu plan əsasında həyata keçirilir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tədbirlər planına əlavə və dəyişikliklər etmək səlahiyyətinə malikdir.

Maddə 57-6. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın aktiv və öhdəliklərinin alıcı banka köçürülməsi

57-6.1. Tədbirlər planına uyğun olaraq müvəqqəti inzibatçı ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın aktiv və öhdəliklərinin bu Qanunda nəzərdə tutulan qaydada alıcı banka köçürülməsini təmin etməlidir. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın aktiv və öhdəliklərini qəbul etmək istəyən alıcı bank sağlam bank olmalıdır. Alıcı bankın sağlam bank olmasının müəyyən edilməsi üçün alıcı bankın maliyyə vəziyyəti, idarəetmə sistemi, əmanətçilər və kreditorlar qarşısında öhdəliklərini yerinə yetirmə qabiliyyətinin olması, prudensial tələbləri yerinə yetirməsi, habelə aktivlərin köçürülməsinin bank sistemində yaradacağı risklər maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən qiymətləndirilir. Qiymətləndirmə nəticəsində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müsbət rəyini almış alıcı bank bu Qanunun 57-6.3-cü maddəsində nəzərdə tutulmuş hərracda iştirak edə bilər.

57-6.2. Müvəqqəti inzibatçı köçürüləcək aktiv və öhdəliklərin reyestrini tərtib edir. Aktiv və öhdəliklərin köçürülməsi zamanı müvəqqəti inzibatçı kreditorların bu Qanunun 82-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş növbəliliyinə uyğun olaraq, bütün kreditorlarla bərabər və vicdanla davranmalıdır.

57-6.3. Alıcı bank maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilən qaydalara uyğun olaraq keçirilən hərrac yolu ilə seçilir. Hərrac nəticəsində seçilmiş alıcı bankla bağlanan müqavilədə həmin bankın ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın aktiv və öhdəliklərini qəbul etməsi barədə yazılı öhdəliyi əks olunmalıdır.

57-6.4. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın öhdəlikləri onların balans dəyərində alıcı bankla bağlanılan borcların ötürülməsi haqqında müqavilə əsasında köçürülür. Borcların ötürülməsi haqqında müqavilənin bağlanması üçün kreditorların razılığı, eləcə də ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın kreditorları ilə bağlanmış müqavilələrdə əlavə və dəyişikliklərin edilməsi tələb olunmur. Alıcı bank kreditorlara münasibətdə borclunun bütün hüquq və vəzifələrini əldə edir.

57-6.5. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın aktivləri qüvvədə olan əqdlər və qiymətli kağızlarla bağlı müqavilələr əsas götürülməklə, alıcı bankla bağlanan tələbin güzəşti və qiymətli kağızlara hüquqların ötürülməsi haqqında müqavilə əsasında köçürülür. Bu cür müqavilənin bağlanması üçün borcluların razılığı tələb olunmur. Alıcı bank ona ötürülmüş tələblər və qiymətli kağızlar üzrə hüquqlarla bağlı borclulara münasibətdə kreditorun bütün hüquq və vəzifələrini əldə edir. Müvafiq borclularla ödəmə qabiliyyətini itirmiş bank arasında bağlanmış müqavilələrə əlavə və dəyişikliklərin edilməsi tələb olunmur.

57-6.6. Bu Qanunun 57-6.4-cü və 57-6.5-ci maddələrində qeyd olunan müqavilələr bir sənəd kimi (qarışıq müqavilə) tərtib oluna bilər.

57-6.7. Müvəqqəti inzibatçı ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın aktiv və öhdəliklərinin digər banka köçürülməsi barədə borcluları və kreditorları müvafiq müqavilələr bağlandığı vaxtdan 5 gün müddətində məlumatlandırmalıdır.

57-6.8. Aktiv və öhdəliklərin alıcı banka köçürülməsinin başa çatdığı gün maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın bank lisenziyasının ləğvi barədə qərar qəbul edir və bu Qanunun 59.1-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş halda məhkəməyə müraciət edir.

Maddə 57-7. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın satılması və sağlam banka qoşulması

57-7.1. Müvəqqəti inzibatçı bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planına uyğun olaraq ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankı məhkəmənin qərarı ilə təsdiq edilməklə investora satır.

57-7.2. İnvestor maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilən tələblərə cavab verməlidir.

57-7.3. Bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planında ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın investora satılmasının məhkəmə qərarı ilə təsdiq edildiyi gündən başlayaraq:

57-7.3.1. müvəqqəti inzibatçı ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın səhmdarları adından səhmlər barəsində sərəncam vermək hüquqlarını əldə edir;

57-7.3.2. ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın məcmu kapitalı nizamnamə kapitalından az olduğu halda, müvəqqəti inzibatçı bankın səhmlərinin yeni nominal dəyərinin müəyyən edilməsi və bankın nizamnamə kapitalının müvafiq həcmdə azaldılması barədə qərar qəbul edir. Bankın kapitalı itirildiyi halda, bankın nizamnamə kapitalının dəyəri 1 (bir) manata endirilir;[108]

57-7.3.3. bankın səhmdarlarına səhmlər barədə istənilən formada sərəncam verilməsi, xüsusilə onların özgəninkiləşdirilməsi, yüklü edilməsi və ya vəkalətli idarəetməyə verilməsi qadağan olunur. Səhmlərin bu cür yüklülüyü barədə məlumat maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müraciəti əsasında qiymətli kağız mülkiyyətçilərinin reyestrində qeydə alınır.

57-7.4. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın satış qiyməti maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən olunmuş qaydalara uyğun olaraq keçirilən hərrac yolu ilə müəyyən olunur. Hərracın nəticələri ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın daha az məsrəflə və itkilərlə ödəmə qabiliyyətinin bərpasına imkan verməlidir. Müvəqqəti inzibatçı ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankı hərrac yolu ilə seçilmiş investora satır.

57-7.5. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın investora satışı bankın səhmlərinin satın alınması müqaviləsi əsasında həyata keçirilir.

57-7.6. Satınalma müqaviləsi ilə aşağıdakılar təmin olunmalıdır:

57-7.6.1. ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın müəyyən vaxt çərçivəsində banklar üçün müəyyən edilmiş prudensial tələblərə uyğunlaşdırılması barədə investorun öhdəliyi;

57-7.6.2. investorun bankın kapitallaşdırılması və (və ya) ödəmə qabiliyyətinin bərpa edilməsi, o cümlədən bank əməliyyatlarının sabitləşdirilməsi üzrə öhdəliyini icra edə bilmədiyi halda müqavilənin ləğv edilməsi şərtləri.

57-7.7. Müvəqqəti inzibatçı və investor arasında bağlanılmış səhmlərin satınalma müqaviləsi səhmlər üzrə hüquqların investorun adına qiymətli kağız mülkiyyətçilərinin reyestrində qeydə alınması üçün əsas sayılır.

57-7.8. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın digər sağlam banka qoşulması bankın bu Qanunun 57-7-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş qaydada investor olan banka satışı formasında həyata keçirilir.

Maddə 57-8. Körpü bankın yaradılması və satışının həyata keçirilməsi

57-8.1. Bankın rezolyusiyası ilə bağlı tədbirlər planına uyğun olaraq, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ödəmə qabiliyyətini itirmiş bir və ya bir neçə bankın aktiv və öhdəliklərinin tam və ya qismən köçürülməsi və onların müvəqqəti idarə edilməsi məqsədi ilə körpü bankın yaradılması barədə qərar qəbul edir.

57-8.2. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı körpü bankın təsisçisi və yeganə səhmdarı hesab olunur. Körpü bankın fəaliyyəti maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən qəbul edilən qaydalarla tənzimlənir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən digər banklar üçün müəyyən edilmiş normativlər, habelə Mərkəzi Bank tərəfindən pul siyasətinin həyata keçirilməsi aləti kimi banklara tətbiq olunan məcburi ehtiyatların saxlanılması tələbi körpü banka şamil edilmir.

57-8.3. Körpü bankın yaradılması, səhmlərinin buraxılışı və qeydiyyatı, körpü banka bank lisenziyasının verilməsinin xüsusi sadələşdirilmiş proseduru maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

57-8.4. Körpü bankın investora satışı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydalara uyğun olaraq keçirilən hərrac yolu ilə həyata keçirilir. Körpü bankın idarəetmə orqanlarının səlahiyyətlərini müvəqqəti inzibatçı həyata keçirir və investora satılana kimi körpü bank müvəqqəti inzibatçı tərəfindən idarə olunur.

57-8.5. Körpü bankın satışı üçün başlanğıc qiymət maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qəbul etdiyi metodologiyaya uyğun olaraq müəyyən olunur. Körpü bankın satın alınması üçün ən yüksək qiymət təklif etmiş və körpü bankın müəyyən vaxt çərçivəsində banklar üçün müəyyən edilmiş prudensial tələblərə uyğunlaşdırılması və ya mövcud sağlam banklardan birinə qoşulması barədə öhdəlik götürmüş investor hərracın qalibi hesab olunur.

57-8.6. Öhdəliklərin yerinə yetirilməsi zamanı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı kreditorların bu Qanunun 82-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş növbəliliyinə uyğun olaraq, bütün kreditorlarla bərabər və vicdanla davranmalıdır.

57-8.7. Körpü bank köçürülmüş aktivlərlə bağlı bütün hüquqları (girov müqavilələri ilə bağlı hüquqlar da daxil olmaqla) əldə edir və köçürülmüş öhdəliklər üzrə ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın kreditorlarına münasibətdə borclunun bütün hüquq və vəzifələrini əvvəl bağlanılmış müqavilələrə əlavə və dəyişikliklər edilmədən qəbul edir.

57-8.8. Hərracın qalibi elan olunması barədə yazılı bildiriş investora təqdim edildiyi gündən 7 təqvim günü ərzində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə investor arasında körpü bankın səhmlərinin satınalınmasına dair müqavilə bağlanılır. Bu müqavilə körpü bankın səhmləri üzrə hüquqların investorun adına qiymətli kağız mülkiyyətçilərinin reyestrində qeydə alınması üçün əsas sayılır.

57-8.9. Satınalma müqaviləsində investorun körpü bankı müqavilədə müəyyən edilən, lakin 3 aydan çox olmayan müddətdə banklar üçün müəyyən edilmiş prudensial tələblərə uyğunlaşdırması və ya mövcud sağlam banklardan birinə qoşulması barədə öhdəliyi əks olunmalıdır. Körpü bankın satışından əldə edilmiş vəsait ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın kreditorlarının tələblərinin ödənilməsinə yönəldilir.

57-8.10. Satınalma müqaviləsinin bütün şərtləri investor tərəfindən icra olunduğu halda, bank körpü bank statusunu itirir. Körpü bank statusunun itirilməsindən 3 ay sonra maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı banklar üçün müəyyən edilən normativlərin yerinə yetirilməsini müəyyən etmək üçün bankda yoxlamalar aparır.

57-8.11. Körpü bank statusunun itirildiyi gündən 3 iş günü ərzində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müvəqqəti inzibatçının fəaliyyətinə xitam verilməsi barədə qərar qəbul edir.

57-8.12. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın aktiv və öhdəliklərinin körpü banka köçürülməsinin tamamlandığı gün maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın bank lisenziyasının ləğvi barədə qərar qəbul edir və bu Qanunun 59.1-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş halda məhkəməyə müraciət edir.

57-8.13. Təsis olunduğu gündən 6 ay ərzində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı körpü bankın investora satışını təmin etməlidir. Bu müddət maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qərarı ilə 3 aydan çox olmayan müddətə uzadıla bilər. Körpü bank statusu itirilənə qədər maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı körpü bankın fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirir.

57-8.14. Körpü bank bu Qanunun 57-8.13-cü maddəsində nəzərdə tutulan müddətlərdə satıla bilmədikdə, bu məqsədlə müəyyən edilən müddətin başa çatmasından ən geci sonrakı gün maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı körpü bankın bank lisenziyasının ləğvi və məcburi ləğvi üçün müvafiq tədbirlər görməlidir.

Maddə 57-9. Sistem əhəmiyyətli bankların ödəmə qabiliyyətinin bərpasında dövlətin iştirakı

57-9.1. Dövlət vəsaitləri cəlb edilməklə sistem əhəmiyyətli bank barəsində maliyyə sağlamlaşdırılması tədbirləri həyata keçirilə bilər.

57-9.2. Bankın sistem əhəmiyyətli bank kimi qiymətləndirilməsi meyarları Mərkəzi Bank və müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırılmaqla maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən olunur.

57-9.3. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bank maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının sistem əhəmiyyətli banka münasibətdə müəyyən etdiyi meyarlara uyğun olduqda, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bankın maliyyə sağlamlaşdırılması ilə bağlı tədbirlər planını hazırlayır.

57-9.4. Tədbirlər planının layihəsi maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən bankın sağlamlaşdırılması üçün ayrılacaq ən az həcmdə dövlət vəsaiti və minimum itkinin hesablanması prinsipi ilə müvafiq təhlillər aparılmaqla hazırlanır.

57-9.5. Tədbirlər planı ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın aktiv və öhdəliklərinin inventarizasiyasının nəticələri əsasında bankın maliyyə və əmlak vəziyyətinin qiymətləndirilməsi yolu ilə müəyyən edilmiş aşağıdakı metodlardan hər hansı biri ilə bankın ödəmə qabiliyyətinin bərpası tədbirlərini özündə əks etdirməlidir:

57-9.5.1. ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın səhmlərinin azı 75 faizinin dövlətə məxsus banka Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə uyğun olaraq qoşulması və ya bu cür dövlətə məxsus bank tərəfindən satın alınması;

57-9.5.2. sonradan investora satılması şərtilə ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın səhmlərinin 50 faizdən çoxunun dövlət tərəfindən əldə edilməsi və əlavə səhm emissiyası ilə dövlət vəsaiti hesabına bankın nizamnamə kapitalının artırılması;

57-9.5.3. bankın səhmdarlarının razılığı ilə bankın idarə edilməsini dövlətin əlində saxlamaq və sonradan dövlətin iştirak payını bankın mövcud səhmdarlarına və ya bankın bütün səhmlərinin başqa bir investora satılması şərtilə bankın səhmlərinin 50 faizdən az hissəsinin dövlət tərəfindən satın alınması;

57-9.5.4. sistem əhəmiyyətli bankın rezolyusiyası məqsədi ilə bu Qanunun 57.6-cı maddəsində nəzərdə tutulmuş tədbirlərin görülməsi.

57-9.6. Tədbirlər planına xüsusilə ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın ödəmə qabiliyyətinin bərpası tədbiri kimi itkilər və xərclər baxımından daha sərfəli olan bu Qanunun 57-9.5-ci maddəsində göstərilmiş metodlardan hər hansı birinin seçilməsi üçün xərclərin əsaslandırılması və onların müqayisəli təhlili daxil edilir və bankın sağlamlaşdırılması üçün tələb olunan dövlət vəsaitinin məbləği göstərilir.

57-9.7. Tədbirlər planı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən hazırlandıqdan sonra bankın sağlamlaşdırılması üçün tələb olunan dövlət vəsaitinin məbləği və ödənilməsi üsulları razılaşdırılması üçün müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim olunur. Tədbirlər planına müvafiq icra hakimiyyəti orqanının təklifi ilə müvafiq əlavə və (və ya) dəyişikliklər edilir. Tədbirlər planı təqdim olunduqdan sonra 10 gün ərzində müvafiq icra hakimiyyəti orqanı plana dair öz əsaslandırılmış rəyini təqdim etməlidir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı müvafiq icra hakimiyyəti orqanının rəyini aldıqdan sonra 3 gün müddətində ödəmə qabiliyyətini itirmiş sistem əhəmiyyətli bankın tədbirlər planını müvafiq qərar qəbul edilməsi üçün həmin rəylə birlikdə müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim edir. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı bankın sağlamlaşdırılması təklifinə müsbət baxdıqda, bankın maliyyə sağlamlaşdırılması haqqında qərar qəbul edir və müvafiq tədbirlər planını təsdiq edir.

57-9.8. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş sistem əhəmiyyətli bankın dövlət tərəfindən satınalınması dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına və ya müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən dövlət zəmanəti ilə təmin edilmiş istiqrazların emissiya edilərək qiymətli kağızlar bazarında yerləşdirilməsilə həyata keçirilir. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş sistem əhəmiyyətli bankın məcmu kapitalı nizamnamə kapitalından az olduğu halda, bankın səhmlərinin yeni nominal dəyəri müəyyən edilərək nizamnamə kapitalı müvafiq həcmdə azaldılır. Bankın kapitalı itirildiyi halda isə bankın nizamnamə kapitalının dəyəri 1 (bir) manata endirilir və bu qiymətə satın alınır.

57-9.9. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının təyin etdiyi müvəqqəti inzibatçı bankın maliyyə sağlamlaşdırılması tədbirlərini müvafiq icra hakimiyyəti orqanının təsdiq etdiyi tədbirlər planı əsasında həyata keçirir. Müvəqqəti inzibatçı ödəmə qabiliyyətini itirmiş sistem əhəmiyyətli bankın ödəmə qabiliyyətinin bərpası ilə bağlı bu Qanunun 57-2-ci və 57-3-cü maddələrində nəzərdə tutulmuş səlahiyyətləri həyata keçirir.

57-9.10. Ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankın ödəmə qabiliyyətinin bərpası ilə bağlı tədbirlər planının təsdiq olunduğu gündən 3 ay ərzində bu Qanunun 57-9.5.1-57-9.5.3-cü maddələrində nəzərdə tutulmuş hər hansı metodlardan biri tətbiq oluna bilmədikdə, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bu Qanunun 57.6-cı maddəsində nəzərdə tutulmuş qaydada bankın rezolyusiyası üzrə tədbirlər görür.

Maddə 57-10. Banka vurulmuş zərərin ödənilməsi və bankın ödəmə qabiliyyətinin bərpası çərçivəsində ödənilmiş vəsaitin geri qaytarılması

57-10.1. Bu Qanunun 57-9-cu maddəsində nəzərdə tutulmuş şərtlərlə sağlamlaşdırılmış sistem əhəmiyyətli bankın dövlət vəsaiti hesabına bu Qanunun 57-9-cu maddəsində nəzərdə tutulmuş qaydada ödəmə qabiliyyətinin bərpası həyata keçirildikdə, bankın inzibatçıları və mühüm iştirak payına sahib səhmdarları banka vurulmuş zərəri müvəqqəti inzibatçının müəyyən etdiyi müddət ərzində ödəməlidirlər.

57-10.2. Bankın inzibatçılarının və mühüm iştirak payına sahib səhmdarlarının aşağıdakı qanunsuz hərəkətləri nəticəsində banka vurduqları zərər ödənilməlidir:

57-10.2.1. bankın əsas vəsaitlərinin satılması, bağışlanması, digər formada mənimsənilməsi və ya israf edilməsi;

57-10.2.2. bankın əsas vəsaitlərinin girov qoyulması və ya bankın aktivlərinin digər formada yüklü edilməsi;

57-10.2.3. açıq-aşkar ödəniş qabiliyyəti olmayan şəxslərə kredit verilməsi;

57-10.2.4. ölkə daxilində və ya xaricdə depozit hesabları açaraq, bu hesablardakı vəsaitin girov qoyularaq təminat qismində göstərilməsi;

57-10.2.5. bankın səhmdarlarına və ya inzibatçılarına bank zərərlə işlədiyi halda və ya bankın mənfəətinə qeyri-mütənasib həcmdə bonusların və dividendlərin ödənilməsi;

57-10.2.6. bu Qanunun 57-3.2-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş bankın ödəmə qabiliyyətinin pisləşməsinə səbəb olmuş müqavilələrin bağlanılması;

57-10.2.7. başqa formada özü, banka aidiyyəti olan şəxslər və ya başqa şəxslər üçün istənilən növ maddi və qeyri-maddi əmlak nemətləri və bu cür əmlaka hüquqların təmin edilməsi məqsədi ilə bankın əmlakının mənimsənilməsi və ya israf edilməsi.

57-10.3. Müvəqqəti inzibatçı bu Qanunun 57-10.2-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş şəxslərin banka vurduğu zərərin həcmini və geri ödəniləcək məbləği bankın ödəmə qabiliyyətinin bərpasına başlandığı tarixdən əvvəlki iki illik müddəti əhatə edən dövrdə bankda həyata keçirilmiş əməliyyatları və qəbul edilən qərarları təhlil etməklə müəyyən edir və bu barədə ayrıca akt hazırlanır.

57-10.4. Müvəqqəti inzibatçı hazırlanmış akta əsasən banka zərər vurmuş şəxslərə vurulmuş zərərin könüllü qaydada ödənilməsi barədə bildiriş göndərir və zərərin ödənilməsi müddətini müəyyən edir. Banka zərər vurmuş şəxslər müəyyən edilmiş müddətdə vurulmuş zərəri könüllü qaydada ödəmədiyi təqdirdə, müvəqqəti inzibatçı zərərin məcburi qaydada ödənilməsi üçün məhkəməyə müraciət edir.

57-10.5. Müvəqqəti inzibatçı banka vurulmuş zərərin müəyyən edilməsi çərçivəsində bankın səhmdarlarından, inzibatçılarından, banka aidiyyəti olan şəxslərdən onların sahibliyində və mülkiyyətində olan pul vəsaitləri və ya digər əmlak, son iki il müddətində əldə etdiyi gəlirlər, bankdan aldıqları dividendlər və bonuslar barədə məlumat təqdim edilməsini tələb edə bilər. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı dövlət orqanlarına, idarə, müəssisə və təşkilatlara bu şəxslərin sahibliyində və mülkiyyətində olan pul vəsaitləri və ya digər əmlak, son iki il müddətində əldə etdiyi gəlirlər üzrə məlumatların təqdim edilməsi barədə sorğu verə bilər.

57-10.6. Bankın inzibatçılarının qanuna zidd qərarları, digər hərəkətləri və hərəkətsizliyi nəticəsində bankın müflis olduğu və ya ödəmə qabiliyyətini itirdiyi müəyyən edilərsə və onların bu öhdəliklərini ödəmə qabiliyyəti olmazsa məhkəmə müvəqqəti inzibatçının müraciəti əsasında “Müflisləşmə və iflas haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq banka vurduğu zərər həddində bu şəxsləri müflis elan edə bilər. Bu cür qanuna zidd əməllər bankın səhmdarlarına mənfəət əldə etmək məqsədi ilə edildikdə, məhkəmə bu cür qanunsuz əməllərdən mənfəət götürən səhmdarlar barəsində eyni cür qərar qəbul edə bilər.

57-10.7. Bu Qanunun 57-10-cu maddəsinin müddəaları bu Qanunun 57-ci maddəsinə əsasən müvəqqəti inzibatçı tərəfindən həyata keçirilən ödəmə qabiliyyətini itirmiş bankların rezolyusiyasına da şamil olunur.

VIII-I FƏSİL[109]

BANKIN ÖHDƏLİKLƏRİNİN KÖNÜLLÜ RESTRUKTURİZASİYASI

Maddə 57-11. Bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası

57-11.1. Bankın kreditorları qarşısında olan öhdəlikləri, bankın sığortalanmış əmanətçiləri qarşısında olan öhdəlikləri istisna olmaqla, bu Qanun ilə müəyyən edilmiş qaydada könüllü restrukturizasiya edilə bilər.

57-11.2. Bank, öz öhdəliyinin (öhdəliklərinin) icrası ilə bağlı kreditorun (kreditorların) tələbini (tələblərini) pul vəsaitinin olmaması, çatışmaması və ya hər hansı əsaslarla pul vəsaitinin istifadəsinin mümkün olmaması səbəbindən icra etmək imkanında olmaması və ya icra etmək imkanında olmaması təhlükəsi yarandıqda Müşahidə Şurasının bu barədə qərarı əsasında bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası prosesinə başlaya bilər. Müşahidə Şurasının bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası haqqında qərarının surəti həmin qərar qəbul olunduğu tarixdən sonrakı birinci iş günündən gec olmayaraq maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim olunmalıdır.

57-11.3. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası haqqında Müşahidə Şurasının qərarını aldıqdan sonra 10 təqvim günü ərzində bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası məsələlərinə dair bankla yazılı razılaşma bağlayır. Bu müddət maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qərarı ilə 10 təqvim günü müddətinədək uzadıla bilər.

57-11.4. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə bank arasında bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyasına dair yazılı razılaşma bağlandıqdan sonra 10 təqvim günü ərzində, bank restrukturizasiya planının layihəsini hazırlayır və baxılması üçün yazılı surətdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim edir.

57-11.5. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı baxılmaq üçün ona təqdim edilmiş restrukturizasiya planının layihəsinə dair təklifləri olduqda, bu barədə banka yazılı bildiriş təqdim edir və restrukturizasiya planına əlavə və (və ya) dəyişikliklərin edilməsini tələb edir. Bank restrukturizasiya planına əlavə və (və ya) dəyişiklikləri etdikdən sonra, restrukturizasiya planının layihəsini təkrar yazılı surətdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim edir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı restrukturizasiya planının layihəsi ilə razı olduqda, bu barədə banka yazılı bildiriş göndərir.

57-11.6. Restrukturizasiya planına razılıq barədə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının yazılı bildirişini aldıqdan sonra bank, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən bildirişdə müəyyən edilmiş müddətdə öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyasına başlamaq üçün mülki prosessual qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada məhkəməyə müraciət edir. Restrukturizasiyaya başlamaq haqqında məhkəmənin qərarı (bundan sonra - bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası haqqında məhkəmə qərarı) qüvvəyə mindiyi tarixdən və restrukturizasiya planına əsasən bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyanın aparıldığı, lakin hər bir halda 180 gündən artıq olmayan müddət ərzində bu Qanunun 57-11.8-ci və 57-11.21-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş məhdudiyyətlər tətbiq olunur. Bu müddət öhdəlikləri restrukturizasiya olunan bankın maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə razılaşdırılmış müraciətinə əsasən məhkəmə tərəfindən ümumilikdə 90 gün müddətinədək uzadıla bilər. Hər bir müraciət üzrə verilən uzadılma 180 gün müddətindən artıq ola bilməz. Bu cür uzadılmaların sayına məhdudiyyət qoyulmur.[110]

57-11.7. Bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası haqqında məhkəmə qərarı qəbul olunduğu tarixdən 7 təqvim günü ərzində bank restrukturizasiya planına daxil edilmiş öhdəliklərinin restrukturizasiyası barədə Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisini əhatə edən azı iki dövri mətbu nəşrdə və bir beynəlxalq səviyyədə tanınmış nəşrdə, habelə özünün rəsmi internet səhifəsində məlumat dərc etdirməli və həmin məlumatlarda bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası haqqında məhkəmə qərarının və restrukturizasiya planının surətlərinin məhkəmədən və ya bankın hüquqi ünvanından tələbləri restrukturizasiya planına daxil edilmiş bütün kreditorlar tərəfindən əldə edilə bilməsi imkanı göstərilməlidir.

57-11.8. Bu Qanunun 57-11.6-cı maddəsinə müvafiq olaraq, bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası haqqında məhkəmə qərarı qüvvəyə mindiyi tarixdən bank aşağıdakı hüquqlara malikdir:

57-11.8.1. alqı-satqı, dəyişdirmə, bağışlama müqavilələrinin və ya bankın hər hansı əmlakının özgəninkiləşdirilməsi ilə bağlı olan hər hansı digər müqavilələrin icra edilməsini, bank üçün hər hansı risk, o cümlədən, kredit riski yaradan borc, kredit, qarantiya və ya hər hansı maliyyələşdirmə növlərini təqdim edən müqavilələrin bağlanmasını dayandırmaq;

57-11.8.2. bankın məhkəmə tərəfindən təsdiq edilmiş restrukturizasiya planına daxil edilən öhdəliklərinin icrasını dayandırmaq.

57-11.9. Bank restrukturizasiya planına dair razılığın alınması məqsədilə tələbləri restrukturizasiya planına daxil edilmiş kreditorların yığıncağını çağırmalıdır. Kreditorların yığıncağının keçirilməsinədək olan müddət ərzində bu Qanunun 57-11.5-ci maddəsinə əsasən razılaşdırılmış plana dəyişikliklər edilərsə, restrukturizasiya planı kreditorların yığıncağının keçirilməsinə ən azı 30 təqvim günü qalmış baxılması üçün maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim edilir.

57-11.10. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı 10 təqvim günü ərzində bu Qanunun 57-11.9-cu maddəsinə əsasən təqdim edilən restrukturizasiya planına baxır və həmin plana dair qeydləri olduqda onların aradan qaldırılmasını yazılı surətdə bankdan tələb edir. Bank maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının restrukturizasiya planına dair təkliflərini nəzərə almalı və müvafiq düzəlişlər edərək həmin planı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına təqdim etməlidir. Bank maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən təsdiq edilmiş restrukturizasiya planı barədə 5 iş günü ərzində Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisini əhatə edən azı iki dövri mətbu nəşrdə və bir beynəlxalq səviyyədə tanınmış nəşrdə, habelə özünün rəsmi internet səhifəsində məlumat dərc etdirməlidir və həmin məlumatlarda restruktizasiya planının surətinin bankın hüquqi ünvanından tələbləri restrukturizasiya planına daxil edilmiş bütün kreditorlar tərəfindən əldə edilə bilməsi imkanı göstərilməlidir.

57-11.11. Tələblərinin restrukturizasiya olunması nəzərdə tutulan kreditorlar yığıncaqda şəxsən və ya öz səlahiyyətli nümayəndələri vasitəsilə iştirak edə bilərlər. Tələbləri restrukturizasiya planına daxil edilmiş kreditorlar tərəfindən restrukturizasiya planının təsdiq edilməsi üçün restrukturizasiya planına əsasən restrukturizasiya edilməsi nəzərdə tutulan tələblərin ən azı üçdə iki hissəsinə malik olan kreditorların razılığı tələb edilir.

57-11.12. Restrukturizasiya planı bu Qanunun 57-11.11-ci maddəsi ilə nəzərdə tutulan qaydada təsdiq edildikdən sonra, bank 1 iş günü ərzində restrukturizasiya planını yazılı surətdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqana təqdim edir. Restrukturizasiya planı bu Qanunun 57-11.11-ci maddəsi ilə nəzərdə tutulan qaydada təsdiq edilmədikdə, bank öhdəliklərinin restrukturizasiyanın bu Qanunun 57-11.11-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş qaydada mümkün olmaması barədə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına 1 iş günü ərzində yazılı məlumat göndərir. Restrukturizasiya planı bu Qanunun 57-11.11-ci maddəsi ilə nəzərdə tutulan qaydada təsdiq edilmədikdə, bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası baş tutmamış sayılır. Restrukturizasiya planının bu Qanunun 57-11.11-ci maddəsinə müvafiq olaraq kreditorlar tərəfindən təsdiq edilməsi şərti ilə, bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası bankın kreditorlar qarşısında daşıdığı və restrukturizasiya planına uyğun olaraq restrukturizasiyası nəzərdə tutulan bütün öhdəliklərinə münasibətdə aparılır.

57-11.13. Restrukturizasiya planına maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən baxıldıqdan sonra bank restrukturizasiya planının təsdiq edilməsi üçün mülki prosessual qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada məhkəməyə müraciət edir.

57-11.14. Bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası planının təsdiq edilməsi haqqında məhkəmə qərarı qüvvəyə mindiyi andan və restrukturizasiya planı qüvvədə olduğu müddət ərzində:

57-11.14.1. banka qarşı restrukturizasiya edilməsi nəzərdə tutulan öhdəliklər üzrə hər hansı müvafiq icra sənədi üzrə başlanılmış icraat dayandırılmalıdır;

57-11.14.2. öhdəliklərinin restrukturizasiya edilməsi nəzərdə tutulan kreditorların banka qarşı həmin öhdəliklərdən irəli gələn tələblərinin icrası dayandırılır.

57-11.15. Bankın restrukturizasiya planı ən azı aşağıdakı məlumatları özündə əks etdirməlidir:

57-11.15.1. restrukturizasiyanın məqsədini, aparılması qaydasını və müddətini;

57-11.15.2. restrukturizasiyaya məruz qalan öhdəliklərin siyahısını;

57-11.15.3. restrukturizasiya çərçivəsində aparılması nəzərdə tutulan tədbirlərin siyahısını;

57-11.15.4. bankın fəaliyyətinə tətbiq edilməli olan məhdudiyyətləri.

57-11.16. Restrukturizasiya olunan bank hər hansı bank holdinq şirkətinə daxil olduqda, bankın restrukturizasiya planında restrukturizasiya zamanı bank holdinq şirkətinin törəmə banklarına təsir edən amillər göstərilməlidir.

57-11.17. Bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyasına aşağıdakı hallarda xitam verilir:

59-11.17.1. məhkəmə tərəfindən bu Qanunun 57-12-ci maddəsinə uyğun olaraq bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyasına xitam verilməsi haqqında qərar qəbul edildikdə;

57-11.17.2. öhdəlikləri restrukturizasiya olunan bankın lisenziyasının ləğvi və məcburi ləğv edilməsi barədə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən qərar qəbul edildikdə;

57-11.17.3. bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyasına xitam verilməsi barədə bankın Müşahidə Şurasının qərarı olduqda.

57-11.18. Restrukturizasiya planının tam icra edilməsi ilə əlaqədar bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyasına xitam verildikdə bankın restrukturizasiya planına daxil edilmiş öhdəlikləri lazımi qaydada icra edilmiş hesab edilir.

57-11.19. Bank restrukturizasiya planında nəzərdə tutulmuş qaydada və müddətdə bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyanın başa çatdırılması barədə bildirişi 3 təqvim günü ərzində və ya bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyasına xitam verilməsi barədə məhkəmə qərarının surətini qərar qüvvəyə mindiyi tarixdən 10 təqvim günü müddətində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına və tələbləri restrukturizasiya planına daxil edilmiş kreditorlarına göndərməlidir.

57-11.20. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bank tərəfindən restrukturizasiya planının icra edilməsinə nəzarəti həyata keçirir.

57-11.21. Restrukturizasiya planında nəzərdə tutulan hallardan başqa, bank onun öhdəliklərinin restrukturizasiyası zamanı bankın digər hüquqi şəxslərdə iştirak etməsi və ya iştirak payının artırılması barədə qərar qəbul edə bilməz.

Maddə 57-12. Bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyasına xitam verilməsi

57-12.1. Bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyasına xitam verilməsi haqqında qərar maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müraciəti əsasında aşağıdakı əsaslardan biri mövcud olduqda məhkəmə tərəfindən qəbul edilir:

57-12.1.1. bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası haqqında məhkəmə qərarında nəzərdə tutulmuş restrukturizasiya müddəti başa çatdıqda;

57-12.1.2. restrukturizasiya planında nəzərdə tutulmuş tədbirlər tam icra edildikdə;

57-12.1.3. bankın könüllü restrukturizasiyası vaxtından əvvəl maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının qərarı ilə aşağıdakı hallarda dayandırıldıqda:

57-12.1.3.1. bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyasının bankın maliyyə sağlamlığına və fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması ilə nəticələnməsinə gətirib çıxarmayacağına kifayət qədər əsaslar olduqda;

57-12.1.3.2. kreditorların bu Qanunun 57-11.11-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş qaydada razılığı olmadıqda;

57-12.1.3.3. restrukturizasiya planında nəzərdə tutulmuş tədbirlər həmin plana uyğun yerinə yetirilmədikdə;

57-12.1.3.4. bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyasının həyata keçirilməsi dövründə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının sərəncam və ya digər yazılı göstərişləri yerinə yetirilmədikdə.

57-12.2. Restrukturizasiya planına əsasən bütün tədbirlərin həyata keçirilməsi restrukturizasiya edilmiş öhdəliklər üzrə bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası haqqında məhkəmə qərarı qüvvəyə mindiyi tarixə qədər hər hansı müvafiq icra sənədi üzrə başlanılmış icraata xitam verilir.

IX fəsil

BANKLARIN LƏĞVİ

M a d d ə 5 8. Könüllü ləğv

58.1. Bankın səhmdarlarının ümumi yığıncağının qərarına əsasən bu Qanunun 17-ci maddəsinə uyğun olaraq maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən bank lisenziyası ləğv edildikdə bank səhmdarları bankın könüllü ləğvini həyata keçirməlidirlər.

58.2. Bankın könüllü ləğvi bu Qanunun tələbləri nəzərə alınmaqla, Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir. Bank bu təqdirdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına onun tələb etdiyi zəruri sənədləri və məlumatları təqdim etməlidir və ortaya çıxan məsələləri araşdırmaq məqsədilə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının yazılı müraciəti əsasında onun səlahiyyətli əməkdaşlarının bankın binasına daxil olmasına və ləğvetmə ilə bağlı bankın istənilən mühasibat kitabları və yazıları ilə işləməsinə imkan yaratmalıdır. [111]

58.3. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bankın ləğvetmə komissiyasının qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada bankın ləğvini təmin etmədiyini və bank tərəfindən bu Qanunun 58.2-ci maddəsinə riayət olunmadığını müəyyən etdikdə bu Qanuna müvafiq surətdə bankın məcburi ləğvi üçün müvafiq tədbirlər həyata keçirir.[112]

M a d d ə 5 9. Məcburi ləğv

59.1. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı, könüllü ləğv olunan və ya müflis elan olunmuş bank istisna olmaqla, bu Qanunun 16-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş digər əsaslar üzrə lisenziyası ləğv edilmiş bankın məcburi ləğvi və ləğvedicinin (ləğvedicilərin) təyin edilməsi barədə ərizə ilə məhkəməyə müraciət edir.

Ləğvedicinin (ləğvedicilərin) namizədliyi məhkəməyə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən təklif edilir. Banka aidiyyəti olan şəxslər, habelə bankın kreditorları və borcluları (maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı istisna olmaqla) ləğvedici təyin oluna bilməzlər. [113]

59.2.Məhkəmə bankın məcburi ləğvi və ləğvedicinin təyin edilməsi haqqında maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının ərizəsinə onun məhkəməyə daxil olduğu gündən ən geci 7 təqvim günü müddətində baxır və müvafiq qərar qəbul edir. Məhkəmədə bankın iştirak etməməsi ərizəyə baxılmasını dayandırmır.

Məhkəmə bankın məcburi ləğv olunmasına dair qərarı ilə Fondu ləğvedici təyin edir. Bankın məcburi ləğvi barədə məhkəmə qərarı, onun qəbul edildiyi gündən ən geci sonrakı gün maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına və Fonda göndərilir. Fond ləğvedici funksiyalarını müqavilə əsasında hüquqi və ya fiziki şəxslərə həvalə edə bilər. Fond, daha az məsrəflə, bütün kreditorların hüquq və qanuni mənafelərini nəzərə almaqla bankın ləğvi üçün bilavasitə məsuliyyət daşıyır və ləğvedici funksiyalarının başqa şəxslərə həvalə edilməsi Fondu bu məsuliyyətdən azad etmir. Fond tərəfindən ləğvedici qismində cəlb ediləcək hüquqi və fiziki şəxslərin xidmət və ya əmək haqlarının məbləği maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə razılaşdırmaqla müəyyən edilir. Bankın ləğv edilməsi ilə bağlı xərclər smetası, hər üç aydan bir Fondun təqdimatına əsasən maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən təsdiq olunur. [114]

Fondun müqavilə əsasında cəlb etdiyi ləğvedici bu Qanunla nəzərdə tutulmuş vətəndaş qüsursuzluğu tələblərinə cavab verməlidir. Məcburi ləğv edilən banka aidiyyəti olan şəxslər, səhmdarlar, habelə bankın kreditorları və borcluları bankın ləğvi prosesinə cəlb edilə bilməzlər. Bu kimi halların mövcudluğu ləğvedici cəlb edildikdən sonra aşkar olunarsa, onların fəaliyyətinə Fondun qərarı ilə xitam verilir və banka yeni ləğvedici cəlb edilir.

59.3.Ləğv edilən bankın məcburi ləğvi və ləğvedicinin təyin olunması haqqında məhkəmə qərarı qəbul edildiyi gündən dərhal icraya yönəldilir və Azərbaycan Respublikasının İnzibati Prosessual Məcəlləsinə uyğun olaraq bu qərardan şikayət verilməsi onun icrasını dayandırmır. Ləğvedici bankın ləğvi prosesinin başlanması və ləğvedicinin təyin olunması haqqında məlumatı dərhal kütləvi informasiya vasitələrində dərc etdirir, bankın Müşahidə Şurasına və İdarə Heyətinə müvafiq bildiriş göndərir. [115]

59.4.Bankın məcburi ləğvi və ləğvedicinin təyin edilməsi haqqında məhkəmə qərarından bankın səhmdarları və ya bankın Müşahidə Şurası Azərbaycan Respublikasının İnzibati Prosessual Məcəlləsinə müvafiq qaydada məhkəməyə şikayət verə bilərlər. Şikayət ərizəsinin surəti maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına göndərilir.[116]

Bankın məcburi ləğvinə dair məhkəmənin qərarı bütün müdafiə vasitələrindən istifadə edilənədək qüvvədə qalır və ləğvedicinin ləğvetmə tədbirlərini həyata keçirmək səlahiyyətlərini dayandırmır.

59.5. Bankın məcburi ləğvi və ləğvedicinin təyin edilməsi haqqında məhkəmə qərarının qəbul edildiyi andan:

59.5.1.bankın idarə olunması üzrə bütün səlahiyyətlər, o cümlədən bank səhmdarlarının ümumi yığıncağının səlahiyyətləri ləğvediciyə keçir (banka müvəqqəti inzibatçı təyin olunduğu halda, müvəqqəti inzibatçının səlahiyyətlərinə bankın məcburi ləğvi barədə məhkəmə qərarı qəbul edildiyi andan maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən xitam verilir); [117]

59.5.2.bank inzibatçılarının və ya səhmdarlarının bank adından etdikləri hərəkətlər hüquqi qüvvəyə malik olmur;

58.5.3. bank aktivlərinin mühafizəsi və məhkəmə qərarlarının icrası məqsədilə aktivlərin üzərinə qoyulmuş bütün həbslər hüquqi qüvvəsini itirir;

59.5.4. bankın girov məbləği (ipoteka) həddində təmin etdiyi öhdəlikləri istisna olmaqla, qalan aktivlər həbsdən və ya icraatdan müdafiə edilir.

59.6. Ləğvedicinin təyin edildiyi tarixdən bankın idarəetmə orqanları (müvəqqəti inzibatçı təyin olunduğu halda, müvəqqəti inzibatçı) bankın möhürlərini, ştamplarını, bütün əmlakını, mühasibat kitablarını və digər sənədlərini təhvil-təslim aktı ilə ləğvediciyə təhvil verməlidir. Banka təyin edilmiş ləğvedici başqası ilə əvəz edildiyi hallarda, eyni qaydada təhvil-təslim işləri həyata keçirilməlidir. Təhvil-təslim aktı bankın məcburi ləğvi barədə qərar çıxarmış məhkəmənin qərarı ilə təsdiq edilir. Ləğvedicinin qəbul etdiyi qərarlar və göstərişlər məcburi ləğv edilən bankın işçiləri üçün məcburi xarakter daşıyır.[118]

59.7.Bankın ləğvi ilə bağlı bütün xərclər bankın aktivləri hesabına ödənilir. Ləğvedicinin (ləğvedicilərin) əmək haqqı maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının təklifi ilə məhkəmə tərəfindən təyin edilir. Bu xərclər növbədənkənar qaydada ödənilir.

59.8.Bankın məcburi ləğvi bu Qanunun tələbləri nəzərə alınmaqla, Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir. Məcburi ləğv olunan bankın aralıq ləğvetmə balansı, ləğvetmə tədbirlərinin və öhdəliklərin yerinə yetirilməsi barədə hesabat, habelə ləğvetmə balansı məhkəmə tərəfindən təsdiq olunur. Müvafiq hesabatların təqdim edilməsi müddətləri məhkəmə tərəfindən müəyyən olunur. [119]

59.9.Məhkəmənin qərarı ilə ləğvedici bu Qanunun 74-cü maddəsində nəzərdə tutulmuş bir və ya bir neçə əməliyyatı həyata keçirə bilər.

59.10. Bankın məcburi ləğvi dövründə ləğvedici öz fəaliyyəti haqqında maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına onun müəyyənləşdirdiyi formada və müddətlərdə hesabat verir, habelə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının tələb etdiyi sənədləri və informasiyanı təqdim edir.

Ləğvedicinin öz funksiyalarmı lazımınca yerinə yetirməməsi faktı aşkar edilərsə, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müraciəti ilə məhkəmə ləğvedicinin başqa şəxslə əvəz edil-məsi barədə qərar çıxara bilər. [120]

59.11. Ləğvedici məcburi ləğv tədbirlərini həyata keçirərkən bu Qanunun 61-ci maddəsində göstərilmiş əsaslardan hər hansı birinin mövcudluğunu aşkar etdikdə bank barəsində iflas proseduruna başlanmasına dair əsaslandırılmış vəsatətlə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına müraciət edir.

X fəsil

BANKLARIN İFLASI

M a d d ə 6 0. Bankların müflisləşmə və iflas prosedurlarının tənzimlənməsi

60.1. "Müflisləşmə və iflas haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu və həmin Qanunu tamamilə və ya qismən dəyişdirən və əvəz edən hər hansı digər qanunlar banklara tətbiq olunmur.

60.2. Banklar yalnız bu Qanunla müəyyənləşdirilmiş qaydada, məhkəmənin qərarı ilə müflis elan edilə bilər. Bankın müflis elan edilməsinin məhkəmədənkənar proseduruna yol verilmir.

M a d d ə 6 1. İflas proseduruna başlanılması üçün əsaslar

61.1. Bank barəsində iflas proseduruna aşağıdakı əsaslardan biri və ya bir neçəsi üzrə başlanıla bilər:

61.1.1.bankın məcmu kapitalının miqdarı banklar üçün müəyyən edilmiş məcmu kapitalının minimum miqdarının 25 faizindən və ya məcmu kapitalın adekvatlıq əmsalının 3 faizdən az olduğu maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən müəyyən edilmişdir;

61.1.2.bank (bu Qanunun 57-11-ci maddəsinə əsasən bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası məsələlərinə dair bankla maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı arasında yazılı razılaşma bağlandığı andan restrukturizasiyasının aparıldığı müddət istisna olmaqla) öz maliyyə öhdəliklərini onların icra vaxtı çatdıqda yerinə yetirməyə qadir deyildir; [121]

61.1.3.bank (bu Qanunun 57-11-ci maddəsinə əsasən bankın öhdəliklərinin könüllü restrukturizasiyası məsələlərinə dair bankla maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı arasında yazılı razılaşma bağlandığı andan restrukturizasiyasının aparıldığı müddət istisna olmaqla) vaxtı çatmış maliyyə öhdəliklərini kreditorlar tərəfindən tələblər irəli sürüldükdə ödəməyə qadir deyildir.

M a d d ə 6 2. İflas proseduruna başlanılmasına dair ərizə

62.1. Bank barəsində iflas proseduruna başlanılmasına dair ərizəyə məhkəmə aşağıdakı hallarda baxır:

62.1.1.ərizə bankın lisenziyasının ləğv edilməsi haqqında qərarla və bankın bu Qanunun 61-ci maddəsində göstərilən əsasların mövcudluğunu təsdiqləyən maliyyə hesabatı ilə birlikdə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən verildikdə;

62.1.2.ərizə kreditorların tələbini təsdiq edən sənədlərlə birlikdə bu Qanunun 62.2-ci maddəsinə uyğun olaraq kreditorlar tərəfindən verildikdə.

62.2. Bank bu Qanunun 61.1.3-cü maddəsinə uyğun olaraq öz öhdəliklərini yerinə yetirmədikdə, bir və ya bir neçə kreditor maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına vəsatətlə müraciət edə bilər. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı vəsatətə onu aldığı gündən 5 təqvim günü müddətində baxır və əgər bankın öz öhdəliklərini yerinə yetirmədiyi faktını müəyyənləşdirirsə, bank lisenziyasının ləğvi və iflas proseduruna başlanılmasına dair məhkəməyə ərizə vermək haqqında qərar qəbul edir. Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı məhkəməyə ərizəni bu barədə qərarı qəbul etdikdən sonra 3 təqvim günü ərzində verir. Bankın öz öhdəliklərini yerinə yetirmədiyi faktı müəyyən edilməmişdirsə, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı kreditorlara əsaslandırılmış imtina göndərir. Kreditorların ərizəsinin maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən rədd edilməsi onlar tərəfindən məhkəməyə müvafiq ərizənin verilməsinə mane olmur.

62.3. Ərizə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən verildikdən sonra dərhal moratorium qüvvəyə minir. Moratoriuma görə məhkəmənin icazəsi olmadan heç bir kreditorborcunun qaytarılmasını və ya borcu müqabilində bankın əmlakını ona verilməsini və ya hər hansı girov (ipoteka) təminatının tutulmasını tələb edən tədbirlər görə bilməz, yaxud banka qarşı hər hansı tələbin yönəldilməsi ilə bağlı proseduru davam etdirə və ya başlaya bilməz.

M a d d ə 6 3. Müvəqqəti inzibatçının təyin edilməsi

63.1.Bankın kreditorları bu Qanunun 61.1.3-cü maddəsinə uyğun olaraq, bank barəsində iflas proseduruna başlanılmasına dair vəsatəti maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına verildikdən sonra maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bu Qanunun 57-ci maddəsinə müvafiq surətdə banka müvəqqəti inzibatçı təyin edir. Müvəqqəti inzibatçı bu Qanunun 57-2-ci maddəsinə uyğun olaraq bankın idarəçiliyini dərhal üzərinə götürür. [122]

63.2.Bu Qanunun 63.1-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş halda müvəqqəti inzibatçının təyinatına bu Qanunun 52.6-cı maddəsinin müddəaları şamil edilmir. [123]

M a d d ə 6 4. Məhkəmə baxışı

64.1. Bank barəsində iflas proseduruna başlanılmasına dair ərizəni baxılmağa qəbul etdikdən sonra məhkəmə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı, bütün digər ərizəçiləri və bankın özünü, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən ərizə verildikdə isə həmçinin bankın müvəqqəti inzibatçısını ərizəyə baxılması üzrə qapalı iclasda iştiraka dəvət edir. Məhkəmə baxışı ərizənin verildiyi andan 48 saat ərzində başlanılmalıdır.

64.2. Məhkəmə baxışı ərizənin verildiyi gündən 7 təqvim günü müddətində başa çatdırılmalıdır. Məhkəmə baxışının nəticələrinə əsasən məhkəmə ərizəni rədd edir və ya təmin edir.

M a d d ə 6 5. Ərizənin rədd edilməsi üçün əsaslar

65.1. Bank barəsində iflas proseduruna başlanılmasına dair ərizəni məhkəmə aşağıdakı hallarda rədd edir:

65.1.1.ərizə bu Qanunun 62.1-ci maddəsinin tələblərinə uyğun verilmədikdə;

65.1.2.bu Qanunun 65.2-ci maddəsinə uyğun olaraq maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ərizəyə etiraz etdikdə;

65.1.3.ərizənin əsaslandırılması üçün məhkəməyə təqdim edilmiş hər hansı sənəd və ya digər sübut saxta və ya qeyri-dəqiq olduqda və bu sənədlərsiz, yaxud digər sənədlərsiz ərizə bu Qanunun tələblərinə cavab vermədikdə;

65.1.4.kreditorlar tərəfindən verilmiş ərizə əsassız olduqda;

65.1.5.bu Qanunun 61.1-ci maddəsində göstərilmiş əsasların aradan qalxması üçün kifayət edən məbləğdə kapitalın bərpasına dair məhkəməni və maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı təmin edən sübutlar təqdim edildikdə.

65.2. Bankın müflis elan edilməsi barədə ərizə bankın kreditorları tərəfindən verilmişdirsə, maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ərizəyə yalnız aşağıdakı hallarda etiraz edə bilər:

65.2.1.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən bankın iflasına başlamaq üçün əsasların olmadığı müəyyən olunduqda. Məhkəmə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanından onun rəyini təsdiqləyən sübutların, o cümlədən maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən təsdiq olunmuş bankın maliyyə hesabatını tələb edə bilər;

65.2.2.bu Qanunun 57-9.7-ci maddəsinə uyğun olaraq maliyyə sağlamlaşdırılması barədə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının qərarmı məhkəməyə təqdim etdikdə. [124]

M a d d ə 6 6. Bankın kreditorları tərəfindən əsassız verilmiş ərizənin rədd edilməsi

66.1.Bankın kreditorları bank barəsində iflas proseduruna başlanılmasına dair əsassız ərizə verdikdə məhkəmə istənilən vaxt həmin ərizəni bu Qanunun 65.1.4-cü maddəsində göstərilən əsaslara istinadla dinləmələr keçirməklə və ya keçirmədən yazılı şəkildə rədd edə bilər. Ərizə rədd edildikdə məhkəmə ərizəçilərin üzərinə ərizənin verilməsi nəticəsində bankın və/və ya maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının çəkdiyi xərcləri və zərəri ödəmək vəzifəsini qoyur.[125]

66.2.Bank barəsində iflas proseduruna başlanılmasına dair əsassız ərizə verilməsində təqsirli sayılmış şəxs Azərbaycan Respublikasının inzibati qanunvericiliyinə uyğun olaraq məsuliyyət daşıyır.

M a d d ə 6 7. Müflis elan olunmayan bankın məcburi ləğvi

Bank barəsində iflas proseduruna başlanılmasına dair maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən verilmiş ərizə məhkəmə tərəfindən bu Qanunun 65.1.3-65.1.5-ci maddələrində göstərilən əsaslardan başqa, digər əsaslar üzrə rədd edildikdə, bankın bu Qanunun 59-cu maddəsinə uyğun olaraq məhkəmə qaydasında məcburi ləğvi həya-ta keçirilir.

Maddə 6 8. Bankın müflis elan olunmasına dair qərar

Bank iflas proseduruna başlanılmasına dair ərizənin təmin olunması haqqında məhkəmənin qərarına müvafiq surətdə müflis elan edilir və banka ləğvedici (ləğvedicilər) təyin edilir. Bankın müflis elan olunması haqqında məhkəmə qərarı dərhal icraya yönəldilir və həmin andan bankın iflas proseduruna başlanılır.

M a d d ə 6 9. Bankın müflis elan olunmasına dair qərarın təqdim edilməsi və dərc olunması

Məhkəmə bankın müflis elan olunması haqqında qərar çıxardıqdan sonra dərhal ləğvedici həmin qərarı banka təqdim edir və qərar barədə kütləvi informasiya vasitələrində 7 təqvim günü ara verilməklə üç dəfə məlumat dərc etdirir.

M a d d ə 7 0. Şikayət verilməsi

70.1.Bankın səhmdarları və ya Müşahidə Şurası, habelə maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı bankın müflis elan olunmasına dair məhkəmənin qərarından Azərbaycan Respublikasının İnzibati Prosessual Məcəlləsində müəyyən edilmiş qaydada şikayət verə bilərlər. Bankın müflis elan olunmasına dair məhkəmənin qərarı bütün müdafiə vasitələrindən istifadə edilənədək qüvvədə qalır.[126]

70.2.Bank tərəfindən məhkəmənin qərarından şikayət verilməsi ləğvedicinin bankın iflası prosedurunun həyata keçirilməsi çərçivəsində öz səlahiyyətlərinin icrası üzrə hərəkətlərini dayandırmır.

70.3.Maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının məhkəmə qərarından şikayət verməsi bankın aktivlərinin satışı və köçürülməsi üzrə ləğvedicinin hərəkətlərini məhkəmədə mübahisəyə baxılanadək dayandırır.

M a d d ə 71. Ləğvedici

71.1. Məhkəmə bankın müflis elan olunmasına dair qərarı ilə Fondu ləğvedici təyin edir. Fond ləğvedici funksiyalarını müqavilə əsasında hüquqi və ya fiziki şəxslərə həvalə edə bilər. Fond, daha az məsrəflə, bütün kreditorların hüquq və qanuni mənafelərini nəzərə almaqla bankın ləğvi üçün bilavasitə məsuliyyət daşıyır və ləğvedici funksiyalarının başqa şəxslərə həvalə edilməsi Fondu bu məsuliyyətdən azad etmir. Fond tərəfindən ləğvedici qismində cəlb ediləcək hüquqi və fiziki şəxslərin xidmət və ya əmək haqlarının məbləği maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə razılaşdırmaqla müəyyən edilir. Bankın ləğv edilməsi ilə bağlı xərclər smetası hər üç aydan bir Fondun təqdimatına əsasən maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən təsdiq olunur. Fondun müqavilə əsasında cəlb etdiyi ləğvedici bu Qanunla nəzərdə tutulmuş vətəndaş qüsursuzluğu tələblərinə cavab verməlidir. Məcburi ləğv edilən banka aidiyyəti olan şəxslər, səhmdarlar, habelə bankın kreditorları və borcluları ləğvedici qismində cəlb edilə bilməzlər. Bu kimi halların mövcudluğu ləğvedici təyin olunduqdan sonra aşkar olunarsa, onların fəaliyyətinə Fondun qərarı ilə xitam verilir və banka yeni ləğvedici təyin edilir. [127]

71.2.Bankın ləğvi prosesi ilə əlaqədar ləğvedicinin əmək (xidmət) haqqı və çəkdiyi xərclər bankın aktivləri hesabına, çatışmayan hissədə isə Fond (reqres hüququ ilə) tərəfindən ödənilir. [128]

71.3.Banka təyin edilmiş ləğvedici bankın yeganə qanuni nümayəndəsi olur və bank səhmdarlarının ümumi yığıncağının, habelə bankın digər idarəetmə orqanlarının səlahiyyətləri ləğvediciyə keçir. Banka qarşı bütün tələblər bankın ləğvedicisinə təqdim edilir.

71.4.Ləğv edilən bankın sənədlərinin və əmlakının bankın inzibatçılarından ləğvediciyə təhvil verilməsi aktmı məhkəmə təsdiq edir.

Ləğvedici bu Qanunun müddəaları ilə tələb edilən hallarda göstəriş almaq üçün istənilən vaxt məhkəməyə müraciət edə bilər.

Ləğvedici məhkəmənin nəzarəti altında və maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı ilə sıx qarşılıqlı əlaqə şəraitində fəaliyyət göstərir.

71.5.Ləğvedici zəruri hallarda müflis elan olmuş banka müstəqil hüquqşünasları, mühasibləri və başqa mütəxəssisləri məhkəmənin təsdiq etdiyi şərtlər əsasında muzdla işə cəlb edə bilər. <